Neen aan de privatisering van Zorgbedrijf Antwerpen

Is er dan niets geleerd uit anderhalf jaar pandemie? In de woonzorgcentra sloeg Covid-19 bijzonder hard toe, zeker waar er te weinig personeel was. De Vlaamse overheid heeft een ‘zwarte lijst’ van 13 rusthuizen en serviceflat-groepen met herhaaldelijke problemen. Twaalf van de dertien zijn in privéhanden. Woonzorgcentra in private handen moeten winst opbrengen, wat nefast is voor zowel de bewoners als het personeel.

Het Antwerpse stadsbestuur wil nu het Zorgbedrijf Antwerpen privatiseren. Dat is een overkoepeling die net als het Ziekenhuisnetwerk Antwerpen voortkomt uit de vroegere OCMW-diensten. Het Zorgbedrijf Antwerpen telt 4.000 personeelsleden en beheert 45 dienstencentra, thuisdiensten zoals poetshulp, 3750 serviceflats en 18 woonzorgcentra. De privatisering moet extra kapitaal aantrekken, fiscale voordelen opleveren en een schaalvergroting in Vlaanderen voorbereiden. Er wordt voor privaat kapitaal gekeken naar vastgoedgroepen, grote spelers op de ‘markt’ van de woonzorgcentra en de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), waarvan Antwerps schepen Koen Kennis (N-VA) voorzitter is.

Het Zorgbedrijf Antwerpen wordt opgesplitst in een vzw voor zorg en personeel, een besloten vennootschap voor horeca, een besloten vennootschap voor facilitaire diensten en een naamloze vennootschap voor vastgoed. De vakbonden hekelen de uitverkoop van de zorg met een open brief tegen de decreetwijziging in het Vlaams Parlement, die de reeds aangekondigde en gestemde opdeling van het Zorgbedrijf Antwerpen ook wettelijk mogelijk moet maken.

De uitverkoop van het Zorgbedrijf Antwerpen is een volgende stap in de commercialisering van de zorg. Enkele jaren geleden was er al een poging van het stadsbestuur om de daklozenzorg aan een multinational uit te besteden. Terwijl de pandemie het afgelopen anderhalf jaar het belang van publieke zorg gericht op de noden van ouderen aantoonde, kijkt het Antwerps stadsbestuur in de andere richting. Vooruit, een coalitiepartner van N-VA, verklaarde dat een goed zorgsysteem “niet zonder een scheut kapitalisme kan.”

Volgens Vooruit gaat de privésector bovendien beter om met vastgoed dan de overheid. De nauwe banden tussen het stadsbestuur en de vastgoedlobby zijn al langer bekend. Die zorgen niet alleen voor lucratieve deals voor de grote vastgoedbedrijven, maar ook dat er niet geïnvesteerd wordt in sociale huisvesting: in 2020 zijn er in totaal amper 29 sociale huurwoningen opgeleverd, het totaal aantal sociale huurwoningen is in 2020 voor het tweede jaar op rij gedaald. Welk verschil maakt Vooruit in het Antwerps bestuur?

Zorg moet in publieke handen zijn. Niet om met publieke managers hetzelfde beleid te voeren als in de private sector, namelijk met zo weinig mogelijk personeel zo duur mogelijke diensten verkopen (Zorgbedrijf Antwerpen is nu al de duurste openbare speler op de ‘woonzorgmarkt’). Publieke zorg is noodzakelijk opdat deze menselijk en warm zou zijn, waardoor ouderen in optimale omstandigheden van hun oude dag kunnen genieten met voldoende personeel dat gerespecteerd wordt en kwaliteitsvolle zorg mogelijk maakt.

Het privatiseringsproject stoppen zal strijd vereisen. Aanhoudende acties van sociaal werkers, gebruikers van de dienst, studenten en al wie de sociale sector een warm hart toedroeg, zorgden er uiteindelijk voor dat G4S niet in de Antwerpse daklozenopvang binnen geraakte. Nu er een brede maatschappelijke gevoeligheid is omtrent de zorgsector en de woonzorgcentra in het bijzonder, is er nood aan een nieuwe massale campagne en een strijdplan.