Van minderheidsregering naar regering die niets oplost. Enkel strijd zal de nodige verandering afdwingen

Edito door Anja Deschoemacker uit de oktobereditie van ‘De Linkse Socialist’ die morgen van de drukker komt (Dit artikel is geschreven voor de definitieve regeringsvorming gisteren)

Waar in al onze buurlanden in de laatste weken beslissingen genomen zijn over een relanceplan om de ineenstorting van de economie te verzachten, is er in België – bijna twee jaar nadat de N-VA de stekker uit de Zweedse regering heeft getrokken – nog steeds geen volwaardige federale regering. Dat de Vivaldi-onderhandelaars een dikke week voor die regering van start zou moeten gaan nog steeds over de straatstenen rolden over wie eerste minister moet worden, verbergt een andere realiteit: ze hebben geen idee over hoe het nu verder moet.

De relanceplannen in onze buurlanden tonen veel gelijkenissen. De eerste en voornaamste is dat de meeste middelen gaan naar de ondersteuning van bedrijven eerder dan de koopkracht en levenstandaard van de meerderheid van de bevolking. Enkel in Duitsland, het Europese land met de grootste reserves, is er sprake van ondersteuning van de koopkracht. De elementen uit de Vivaldi-onderhandelingsnota die al gekend zijn, doen vermoeden dat de komende regering vooral geen keuzes zal maken en een economische heropleving zal proberen af te wachten.

Het meest waarschijnlijke perspectief is dat de Vivaldi-regering er komt, maar ook dat ze weinig zal doen om enorme problemen aan te pakken. Er is de sanitaire crisis waarbij 1,2 miljard extra voor de zorg nauwelijks een verschil zal maken na decennia van afbouw. Dan nog de economische crisis, met het perspectief van een groeiende golf van herstructureringen en faillissementen en een steile groei van structurele werkloosheid. Verder de klimaatcrisis, met de groene partijen die genoegen nemen met enkele druppels op een hete plaat. En tenslotte de politieke crisis, waarbij naar alle waarschijnlijkheid de populariteit van alle regeringspartijen nog verder zal wegzakken en in Vlaanderen het perspectief openkomt voor een meerderheid van populistisch en extreemrechts met N-VA en Vlaams Belang.

De politieke kaste in België is failliet, wat eens te meer bleek uit de aankondiging van nieuwe versoepelingen in de sanitaire maatregelen terwijl we opnieuw flink boven de 1000 besmettingen per dag zitten. Het zorgpersoneel kreeg op 13 september op de actie van Zorg in Actie (Santé en Lutte) te maken met politierepressie en mocht niet betogen, maar ze mogen wel – opnieuw! – opdraaien voor de gevolgen van een beleid dat niets heeft geleerd uit de 10.000 doden en niets heeft voorbereid om een nieuwe opgang van het dodental tegen te houden.

De regering-Michel werd terecht gehaat, wat tot uiting kwam in het enorme syndicale actieplan in 2014. Indien de vakbondsleidingen toen stand hadden gehouden en uitdrukking hadden gegeven aan de actiebereidheid van hun basis in plaats van aan hun loyauteit aan hun “politieke partners”, zou de werkende bevolking vandaag in een totaal andere positie staan om haar eisen door te drukken. Eisen voor veilig en doenbaar werk, voor een verbetering van de levensstandaard, voor een sociaal beleid met sterke openbare diensten en gezondheidszorg, eisen om de economie te doen draaien in functie van de behoeften van de meerderheid in plaats van voor de belangen van de stinkend rijke elite. In plaats daarvan kon die elite zich verder verrijken op de rug van de meerderheid van de bevolking.

Tijdens de eerste golf van de pandemie in ons land bleven de vakbondsleidingen afwezig. Het waren gewone basismilitanten die via strijd veiligheidsmaatregelen voor het personeel afdwongen op de werkvloer en die de noodzaak stelden de economie te doen draaien in functie van de strijd tegen het virus in het belang van de meerderheid van de bevolking. Dat 1,2 miljard euro voor de zorg wordt vernoemd in de onderhandelingsnota van de Vivaldi-partijen, is te danken aan het verzet van het zorgpersoneel, in het bijzonder ‘De Zorg in Actie’, die de druk vanuit een sterke basis in de Brusselse zorgsector heeft opgevoerd en de regering deed begrijpen dat sociale vrede effectief een prijs heeft.

Om meer te bekomen – en er kan geen twijfel over bestaan dat meer nodig is! – zal een ernstige strijd moeten worden opgezet. Zonder druk van de basis zullen de vakbondsleidingen het echter houden bij symbolische actie, waarbij ze zich voor hun verantwoordelijkheid verstoppen achter de sanitaire maatregelen. Om het VBO te doen afstappen van hun “0% marge voor de lonen” in de onderhandelingen voor het interprofessioneel akkoord, zal meer nodig zijn dan de beperkte actie van 28 september. Meer dan ooit zal het nodig zijn dat de strijdbare syndicale militanten en werkenden zich organiseren om hun leidingen onder druk te zetten. Meer dan ooit zal het nodig zijn dat jongeren, vrouwen, migranten, sans-papiers … de steun onder de bevolking mobiliseren om de regering duidelijk te maken dat ze een terugkeer naar het oude normaal niet pikken.

Enkel door harde strijd van onderuit zullen we overwinningen kunnen boeken, zoals dat in die vorige Grote Depressie in de jaren ’30 het geval was. Strijdbare militanten in de vakbonden en de sociale bewegingen houden zich vandaag bezig met het organiseren van het verzet en worden niet door vage sociale beloften afgeleid. Laat de burgerlijke kranten zich bezighouden met de discussie over welke partij welk postje in de federale regering krijgt, wij zullen ons bezighouden met de voorbereiding van de strijd tegen het patronaat en elke regering die het patronaat dient.