Spanningen op Middellandse Zee: neen aan nationalisme en oorlog, neen aan gasboringen!

Gezamenlijke verklaring van Xekinima (ISA in Griekenland), Socialistisch Alternatief (ISA in Turkije) en NEDA (ISA in Cyprus)

De ontdekking van gas in de oostelijke zeebodem van de Middellandse Zee voegt een nieuwe factor toe aan de concurrentie tussen de heersende klassen van Griekenland, Turkije en Cyprus. De huidige crisis, die al maanden aan de gang is, is de ergste sinds de oorlog van 1974, zowel wat betreft de duur ervan als wat betreft de gevaren die ze met zich meebrengt.

De Griekse en Cypriotische regeringen hebben offshorepercelen aangewezen en contracten gesloten met grote oliemultinationals voor de exploratie en exploitatie van gas. Dit heeft de Turkse heersende klasse, die de enige grote belanghebbende partij in het gebied was, objectief gezien in economisch en geopolitiek opzicht in het nauw gedreven. Het regime van Erdogan moest krachtig reageren – maar dat was een factor die door de Griekse en Cypriotische regering volledig werd onderschat.

De reactie van de Turkse regering maakt daarentegen deel uit van haar neo-Ottomaanse aspiraties, die nu al enorme spanningen in de regio veroorzaken, zoals blijkt uit haar militaire interventie in Libië, daarvoor in Syrië, enzovoort.

Sinds de afkondiging van de EEZ (exclusieve economische zone) rond de Republiek Cyprus begeleiden Turkse oorlogsschepen enkele boorschepen in het oostelijke deel van de Middellandse Zee. De afkondiging van een EEZ tussen Griekenland en Egypte, naar aanleiding van de afkondiging van een EEZ tussen Turkije en Libië, werd gevolgd door de inzet van Turkse oorlogsschepen in de zee rond het eiland Kastelorizo, gevolgd door de inzet van Griekse oorlogsschepen als reactie daarop. Dagenlang stonden de twee vloten tegenover elkaar met hun ‘vingers aan de trekker’. Volgens de Duitse media (Die Welt) besprak Erdogan de mogelijkheid om een Grieks schip te laten zinken of een Grieks vliegtuig neer te schieten, maar werd hij tegengehouden door zijn generaals.

De oostelijke Middellandse Zee is momenteel de plaats van een van de grootste concentraties van zeemacht op de planeet: Amerikaanse, Franse en Russische vliegdekschepen en oorlogsschepen zijn er gestationeerd, naast de Griekse en Turkse strijdkrachten. De marine- en militaire oefeningen die daar plaatsvinden, onder de krachten die het anti-Turkse blok vormen en die Israël, Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten omvatten, samen met Griekenland, Cyprus en Frankrijk, schetsen een beeld van de extreme spanning die er heerst.

De regeringen van Griekenland, Turkije en Cyprus gaan, ondanks het feit dat ze zwaar getroffen zijn door de Covid-19 pandemie en de economische crisis die erdoor verergerd en versneld is, een nieuwe wapenwedloop aan in plaats van geld uit te geven voor de gezondheid en voor de bescherming en welvaart van de bevolking.

Volgens de Duitse Frankfurter Allgemeine Zeitung heeft de Turkse regering de militaire uitgaven in 2019 verhoogd tot 20 miljard dollar, wat neerkomt op 7,8% van het Turkse BBP. Tegelijkertijd onderhandelt Griekenland over nieuwe grote wapenpakketten ter waarde van 10 miljard euro voor de komende jaren. De kleine Cypriotische economie bereidt zich, na de opheffing van het embargo door de VS, voor op de aankoop van nieuw, geavanceerder militair materieel.

De bevolking van alle drie de landen maakt zich grote zorgen. Ondanks de massale ‘patriottische propaganda’ in zowel Turkije als Griekenland, gelooft slechts 35% van de Turken en 46% van de Grieken dat hun landen in staat zijn een oorlog te voeren. Zelfs in Turkije, waar de publieke opinie “gewend” is aan de voortdurende oorlogsvoering van hun regering, is 60% tegen een oorlog met Griekenland en slechts 31% voor.

In Griekenland en Cyprus werden jarenlang illusies gewekt dat de EU en de NAVO zouden helpen om de decennialange crisis en de nationale spanningen te ontmijnen. Deze illusies worden nu doorprikt. Het wordt voor grote delen van de bevolking steeds duidelijker dat de landen van de NAVO en de EU hun eigen belangen dienen en eigenlijk vaak met elkaar in conflict zijn, zoals blijkt uit de verschillende houdingen van Frankrijk en Duitsland in de EU.

Echte tegenstrijdige materiële belangen in de regio in het kader van het kapitalisme kunnen niet met elkaar worden verzoend. Elke stap die de Griekse en de Grieks-Cypriotische heersende klasse versterkt, verzwakt de Turkse en Turks-Cypriotische heersende klasse en vice versa.

Maar wat voor de arbeidersklasse en de jongeren in Turkije, Griekenland en Cyprus duidelijk zou moeten zijn, is dat, hoezeer de heersende klasse ook bereid is om levens op te offeren in deze concurrentiestrijd, wij niets te winnen hebben. Noch van de gasboringen, noch van de winsten die zij genereren voor de multinationals en de lokale kapitalisten, noch van de claims op onbewoonde rotsachtige eilandjes in de Egeïsche Zee die alleen geostrategische belangen dienen in geval van oorlog, noch natuurlijk van de tweedeling van Cyprus die nog steeds voortduurt zonder dat er een echt vooruitzicht is op een oplossing.

Om al deze redenen zeggen wij samen:

• Wij zijn tegen de oorlog en het nationalisme dat zich in alle drie de landen ontwikkelt!
• Wij strijden tegen de aardgaswinningen die het milieu en de vrede opofferen ten gunste van de energiemultinationals.
• Wij roepen op tot een gezamenlijke strijd van arbeiders en jongeren in Griekenland, Turkije en Cyprus (noord en zuid) tegen het asociale en nationalistische beleid van de regeringen en de heersende klassen die zij dienen.
• Wij strijden voor de opbouw van massale politieke organisaties van arbeiders en jongeren die strijden voor de omverwerping van het kapitalisme in onze landen, tegen de imperialistische interventie, en voor het socialisme, zodat echte democratie en vrijheid kunnen gevestigd worden binnen een vrijwillige en op voet van gelijkheid opgezette socialistische federatie van niet alleen deze drie landen, maar van heel Europa.