Brits marxistisch parlementslid Pat Wall 30 jaar geleden overleden

Deze maand is het 30 jaar geleden dat Pat Wall overleed aan een ziekte. Hij was één van de drie parlementsleden van Labour die Militant steunden. Hij overleed kort nadat hij opnieuw aangeduid was door zijn afdeling van Labour als kandidaat om een tweede termijn in het parlement te zetelen. Pat was parlementslid voor Bradford North van 1987 tot aan zijn dood in 1990. Hij was daarnaast decennialang betrokken in strijdbewegingen en in de opbouw van een socialistisch alternatief.

Door Mike Forster (Socialist Alternative, Engeland-Wales-Schotland)

Pat Wall was geboren in een gewone arbeidersfamilie in Liverpool op 6 mei 1933. Hij werd politiek actief toen hij 16 jaar oud was. Tijdens een deur-aan-deurcampagne werd hij begin 1950 opgemerkt door de lokale activist Bill Thompson. Hij werd al snel gewonnen voor het marxisme en het trotskisme, toen bekend als de Deane-Grant groep. Pat Wall werd heel snel partijsecretaris van de Labour-afdeling in Garston, Liverpool. Hij begon een activiteit die hij zou doorzetten tot aan zijn dood.

Liverpool werd later een bastion van Militant en uiteindelijk werd daar de belangrijke strijd gevoerd van de socialistische gemeenteraad in de jaren 1980. Al die zaken zouden niet mogelijk geweest zijn zonder het harde werk van de vroege pioniers. De Labour partij in Liverpool werd gedomineerd door de rechterzijde. In de gemeenteraad vormde Labour een minderheid. Als dynamische jonge activist speelde Pat een belangrijke rol in het doorbreken van de greep van de rechterzijde op de Labour partij in Liverpool eind jaren 1950. Begin jaren 1960 werd hij verkozen als gemeenteraadslid.

Pat was meer dan een efficiënte activist die een grote autoriteit genoot. Hij hechtte veel belang aan marxistische theorie als gids tot begrip en actie. Hij was betrokken bij een reeks kranten die tot doel hadden om de invloed van het trotskisme uit te breiden en het te populariseren, zonder het inhoudelijk af te zwakken. Dit bleek nadien erg duidelijk in de rol die hij speelde in het vestigen en lanceren van de krant Militant in 1964 en daarvoor Socialist Fight van 1958 tot 1963. Er moet ook gewezen worden op zijn rol in de productie van het marxistische jongerenblad Rally, het officiële blad van de Walton Labour Youth League in de jaren 1950. Hij was één van de voortrekkers van deze krant die nationale en zelfs internationale verspreiding kende, ondanks de bescheiden middelen voor de productie ervan.

Pat werkte voor het postbedrijf Gratton’s, waardoor hij uit Liverpool vertrok, eerst naar Lincolnshire en dan naar Bingley in de buurt van Bradford. Daar werd hij snel een centrale figuur binnen de Labour partij en de lokale vakbeweging. Hij werd verkozen in de gemeenteraad van Bingley en werd de voorzitter van de Trades Council in Bradford. Vanuit die positie speelde hij een belangrijke rol in initiatieven tegen racisme en het extreemrechtse National Front dat racistisch geweld probeerde te stimuleren tegen de lokale etnische minderheden uit zowel India als Pakistan.

De allereerste nationale betoging tegen racisme werd in 1974 in Bradford gehouden op initiatief van de Trades Council en de Labour Party Young Socialists, die zelfs de steun van Labour kreeg!  Het was de eerste echte multiculturele krachtmeting in de stad: duizenden mensen van alle achtergronden trokken samen op om de lokale vakbondsbeweging te verenigen. De Indian Workers Association speelde een cruciale rol in het mobiliseren van de lokale Aziatische gemeenschap.  De nacht voor de betoging had het NF een spandoek van de Trades Council gestolen en verbrand, maar wat er nog van het spandoek over was, werd trots vooraan meegedragen. De dreiging van uiterst rechts was reëel en veel van dat decennium werd besteed aan het verenigen en mobiliseren van de lokale gemeenschap tegen racisme, waarbij Pat een sleutelrol speelde.

Pat speelde ook een leidende rol in het naar links duwen van de lokale en nationale Labour partij en was instrumenteel in het indienen van de motie die werd aangenomen op de partijconferentie van Labour in 1972, waarin werd opgeroepen tot de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie.

Pat bleef een actieve rol spelen in Labour. Voor de verkiezingen van 1983 werd hij aangeduid als kandidaat van Labour in Bradford North. Dit was ondanks een brutale en georganiseerde aanval op Pat in 1982 door onder meer de Sunday Times, die hem ervan beschuldigde een burgeroorlog te willen uitlokken en die ook naar hem uithaalde omdat hij zich tegen de monarchie verzette. Deze opmerkingen werden natuurlijk uit hun context gehaald en verdraaid om aan hun doel te beantwoorden. De krantenkoppen draaiden op volle toeren, journalisten kampeerden buiten aan zijn huis en er werden brieven naar zijn werkgever gestuurd waarin werd geëist dat hij zou worden ontslagen. Dit zette de toon voor de algemene verkiezingscampagne van 1983.

Die campagne was zwaarbevochten. Pat genoot een enorme lokale steun, maar er waren twee factoren die tegen hem speelden en tot een nederlaag zouden leiden. Er was de verraderlijke stap van voormalig Labour-parlementslid Ben Ford om zich eveneens kandidaat te stellen als onafhankelijke, nadat hij de interne selectie had verloren. Ten tweede was er vlak voor de verkiezingen een toespraak door toenmalig Labour-leider Michael Foot in St Georges Hall in Bradford, waarbij hij een groot deel van zijn toespraak gebruikte om Pat Wall aan te vallen en de onzin van de Sunday Times te herhalen. Dan was er nog een kandidaat van de onlangs van Labour afgesplitste Social Democratic Party, die veel middelen in de campagne in Bradford stak om zo te vermijden dat een marxist zou verkozen geraken. Tegenover de bijna dagelijkse aanvallen in de media hield Pat een waardige en intensieve campagne. Hij haalde het nipt niet: de conservatieve Tory-kandidaat had 1500 stemmen meer.

Vier jaar later, in 1987, ging Pat Wall als kandidaat tegen de nationale trend in en behaalde hij een enorme overwinning voor Labour dat 12% vooruitging. Nochtans deed Labour het nationaal niet goed. Hetzelfde beeld was er bij andere aanhangers van Militant die verkozen raakten: Dave Nellist en Terry Fields. Zij zorgden voor winst voor Labour in Coventry en Liverpool. De campagne van Pat liet geen kans onbenut. Zo was er in de week voor de verkiezingen een massabetoging rond de eisen van Pat. De aankondiging van zijn overwinning was indrukwekkend. Met honderden trokken we naar het centrale telbureau om het resultaat te horen. De zaal zat bomvol en het gejuich weerklonk door de hele stad. De toespraak van Pat liet niemand onberoerd. De telling werd verlaten door alle andere kandidaten omdat we met honderden aanwezigen een overdonderende versie van De Internationale aanvatten. Dit haalde de regionale krantenkoppen die er schande van spraken.

De aanvallen op Pat hielden daar niet op. Labour trok alle verkeerde conclusies uit de nationale nederlaag en gaf de schuld aan een manifest dat te ‘links’ was. Partijleider Kinnock voerde de heksenjacht op Militant op en Pat’s lokale partijafdeling werd gesloten. De media eisten dat hij uit Labour zou gezet worden. Desondanks nam de populariteit van Pat Wall in Bradford en daarbuiten enkel toe. Er was een enorme steun voor zijn principiële standpunt om niet meer dan het gemiddeld loon van een werkende te nemen als parlementslid.

Pat moet altijd herinnerd worden om zijn zachte maar stevige positie, zijn vermogen om de moeilijkste onderwerpen uit te leggen in eenvoudige bewoordingen, waarbij het publiek steeds aan zijn lippen hing. Hij moet ook herinnerd worden voor zijn enorme inzichten in marxistische theorie. Pat wijdde zijn hele leven aan de opbouw van de arbeidersbeweging, vaak onder zeer moeilijke omstandigheden, en aan het populariseren van de ideeën van het marxisme. Het was een vechter van de arbeidersklasse om trots op te zijn en we vieren zijn leven op deze verjaardag door onze steun aan de ideeën waar hij voor stond te herbevestigen.