Meer poen nodig voor een zorgsector die volledig in publieke handen moet komen

België had het slechtste antwoord op de coronaviruscrisis onder de OESO-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). Dit is de bevinding van een Britse studie van de Economist Intelligence Unit (EIU), de onderzoeksdienst van The Economist. Dat is een gekleurde Britse visie: de concurrentie in de strijd voor de slechtste aanpak is groot. Maar het is een feit dat de Belgische autoriteiten de crisis op een rampzalige manier hebben aangepakt. Dit fiasco kostte levens.

door Nicolas Croes

Dramatische situatie in ziekenhuizen

Tussen 31 januari (afkondiging van een wereldwijde noodsituatie door de Wereldgezondheidsorganisatie) en 13 maart (afkondiging van de lockdown in België) waren er zes weken van misdadige inactiviteit. Op 28 februari omschreef Federaal Minister van Volksgezondheid Maggie de Block een bezorgde viroloog als “nog een dramaqueen”! Deze politieke blindheid is niet nieuw. Nog voordat de coronaviruscrisis uitbrak, was de sector al erg ziek door de vermarkting van de zorg en het aanhoudend gebrek aan middelen. In de afgelopen jaren zijn enkele honderden miljoenen euro’s uit de gezondheidsbegrotingen verdwenen.

Toen de gezondheidscrisis uitbrak werden de ziekenhuizen gedwongen hun diensten te herstructureren, zich uit te rusten met beschermingsmiddelen, de inzet van personeel te versterken … Dit alles bracht kosten mee, terwijl ondertussen de inkomsten daalden. De financiering van de zorgstructuren gebeurt volgens een perverse logica die gebaseerd is op het aantal uitgevoerde procedures. Volgens deze benadering gaat het dus niet om de behoeften van de bevolking, maar om het aantal factureerbare behandelingen. Elk ziekenhuis zit vol verhalen over misbruik van diensten (onnodig of gewoonweg niet bestaand). Omdat de niet-spoedeisende zorg is uitgesteld om de verspreiding van het virus te beperken, heeft de vermindering van de activiteiten de budgetten in het rood gekleurd.

En in plaats van meer structurele middelen voor de zorgsector, komt de regering met een eenmalig ‘voorschot’ van 1 miljard euro, dat nadien terugbetaald moet worden. De terugbetaling zal gebeuren in de vorm van besparingen die de komende jaren ernstige gevolgen zullen hebben voor de sector. Om weer op de rails te komen, zullen ziekenhuizen dus geld moeten vinden. De recepten daarvoor zijn bekend: de “loonkosten” moeten naar beneden, alles moet sneller gaan voor minder geld en met minder apparatuur …. Kortom: de ziekenhuizen worden aangepast aan het model van de door multinationals uitgebate woonzorgcentra in plaats van de woonzorgcentra en de volledige zorgsector in publieke handen te nemen en te investeren in adequate zorg.

Onmiddellijk meer middelen voor zorg nodig!

De eerste noodzakelijke maatregel is een dringende en substantiële verhoging van de publieke middelen voor de gezondheidszorg om een degelijke en toegankelijke zorg voor iedereen te garanderen. Dit betekent meer personeel, betere arbeidsvoorwaarden en meer dienstverlening. Maar daar houdt het niet bij op.

De bevolking en het personeel in de sector zijn het best in staat om uit te drukken wat nodig is en wat niet. Deze gezondheidscrisis heeft aangetoond hoe problematisch het beheer van de sector vandaag is. Er moet democratische controle en beheer van de gezondheidszorg komen. Een zorgsector in publieke handen kan de basis zijn voor een nationale gezondheidsdienst in publieke handen en onder de controle van personeel en gebruikers. Dit zou onder andere de concurrentie tussen ziekenhuizen uitschakelen en de financiering vereenvoudigen. Het zou ervoor zorgen dat er een echt beleid van welzijn op het werk en in de wijken kan gevoerd worden.

Om deze nationale gezondheidszorg ten volle te laten functioneren, moet zij worden bevrijd uit de greep van de farmaceutische multinationals die zich uitsluitend door winstbejag laten leiden. Dit kan door de nationalisering van de farmaceutische industrie onder de controle en het beheer van de werkenden en de gemeenschap. Op deze manier zouden alleen de beste producten worden verkocht, en tegen lage prijzen. De berg geld die vandaag wordt verspild aan reclame zou volledig naar onderzoek kunnen gaan.

Uiteindelijk is de conclusie die uit de gezondheidscrisis moet worden getrokken dat onze gezondheidszorg pas echt tot bloei kan komen in de context van een democratische en socialistische samenleving waar de brutale winstmaximalisatie uitgeschakeld is.