Geleidelijk aan bereikt de staking haar grootste omvang. Tussen de 600.000 en 700.000 arbeiders zijn in staking in zowel Wallonië, Brussel als Vlaanderen. Ordewoorden van de nationale vakbondsleidingen komen er niet. Enkel de Waalse en het Antwerpse gewest van het ABVV roepen op tot de algemene staking. De roep naar een Mars op Brussel wordt niet opgenomen door de leiding.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Dag aan dag verslag:
- 19 december
- 20 december
- 21 december
- 22 december
- 23 december
- 24 december
- 25 december
- 26 december
[/box]
De algemene staking is totaal. Overal wordt gestaakt, in alle delen van het land en in alle sectoren. De ACV-leiding steunt de staking niet, maar veel leden van het ACV staken wel. Ook de ABVV-leiding blijft terughoudend, nog steeds is er geen nationale oproep voor een algemene staking. Zelfs op een ogenblik dat die algemene staking een feit is, wordt geaarzeld. In alle grote steden wordt vandaag betoogd. De vastberadenheid is groot en de radicalisering zet door. De eis van een mars op Brussel klinkt bijzonder luid op alle betogingen. Veteranen uit de arbeidersstrijd stellen dat er moet teruggegaan worden naar de stakingen van 1932 om even grote en belangrijke betogingen te zien. De regering beseft het gevaar en laat bijvoorbeeld de wapenfabriek FN in Herstal door het leger bezetten.
Het antwoord van de vakbondsleidingen is nogal erg beperkt. Op de betogingen roepen de luidsprekers op de ABVV-wagens zonder ophouden “Kalmte, orde, discipline”. De ACV-leiding verklaart: “Wij hebben niet langer de mogelijkheid in staking te gaan gezien het revolutionaire karakter van deze staking.” Dat kan niet verhinderen dat op een ACV-vergadering in Edingen (regio Centre) een meerderheid voor deelname aan de staking stemt. De katholieke krant ‘La Cité’ vat de situatie samen: “Alles lijkt erop te wijzen dat men wederzijds de krachtsverhouding wil meten. In realiteit stelt iedereen zich vandaag de vraag of de beweging effectief een nieuwe omvang zal aannemen of als ze integendeel in een fase van onzekerheid zal terechtkomen.”
Op de achtste stakingsdag is het duidelijk dat een gelijkspeld in deze strijd niet mogelijk is. Ofwel wordt de regering een nederlaag toegebracht, ofwel moet de arbeidersbeweging het onderspit delven. De arbeidersbeweging kent enerzijds een enorm voordeel met de krachtige en spontane acties van onderuit, maar anderzijds weegt de remmende houding van de leiding ook door.
De BSP-leiding eist de onmiddellijke bijeenroeping van het parlement. Het nationaal bureau van het ABVV bevestigt dat de acties gericht zijn tegen de Eenheidswet en “niet tegen de democratische instellingen.” De KPB volgt de BSP en klaagt de onderbreking van het parlementaire debat aan. KPB-kopman JeanBlume kondigt meteen aan dat de katholieke en liberale parlementsleden bezoek zullen krijgen van de stakers “opdat ze te horen kunnen krijgen dat hun plicht erin bestaat zich aan te passen aan de wensen van hun kiezers, veeleer dan aan de oekazes van de banken en de regering.” Aan de basis van de KPB is er weinig enthousiasme voor de campagne om brieven te sturen naar de conservatieve parlementsleden.
De burgerij is zich dan wel meer bewust van de inzet van de strijd. ‘L’Echo de la Bourse’ schrijft vandaag: ”Op het moment dat het opstandige karakter van de socialo-communistische staking openlijk uitbarst, is het nodig dat alle goede burgers zich rond de regering groeperen. Zij draagt zware verantwoordelijkheden in de huidige situatie en haar vroegere zwakheden voorspellen weinig goeds voor de toekomst. Hoe veel kritiek ze echter mag krijgen, ze belichaamt een op wettige wijze verkozen parlementaire meerderheid. Als ze zou toegeven aan de straat, is het niet de Eenheidswet die valt, maar stort het al zo zieke democratische regime ineen. Want we zouden ofwel de machtsovername beleven vanwege zij die vandaag rebelleren tegen de wettelijke autoriteit, ofwel een diepgaande golf die in het land een wankele dictatuur zou installeren. Geen van beide hypotheses is wenselijk voor het land. Het is vanzelfsprekend dat het nu te laat is om stappen achterwaarts te zetten en dat de mislukking van de opstandige stakingen een grote nederlaag aan de socialistische beweging zou toebrengen. De leiders van de BSP zien zich gedwongen tot de krachtmeting.” Er wordt nog aan toegevoegd: “De steun van de christelijke vakbonden, vooral sterk in het noorden van het land, aan de voorstanders van de orde kan een beslissend element zijn in de krachtmeting die is aangegaan. We hopen dat ze gegeven zal worden zonder koehandel.”
De linkervleugel in de BSP loopt achter op de situatie. Voor het kerstweekend schreef Ernest Mandel in La Gauche: ”Waarom dienen de socialistische afgevaardigden niet bij dringendheid een dergelijke kaderwet in over de fiscale hervorming en de structuurhervormingen? Waarom hernemen ze met dit doel niet de essentie van het project van fiscale hervorming dat is uitgewerkt in samenwerking met het ABVV en het ACV? De staking zou zo een positief doel verkrijgen naast haar oppositiedoel: de aanname van socialistische projecten in plaats van de wet van het ongeluk.” De staking is intussen verder ontwikkeld, de discussie wordt niet meer in parlementaire kringen gevoerd maar op straat. En het is daar dat er ordewoorden nodig zijn in deze beslissende uren.