Brink’s. Patronale stormram tegen bediendenstatuut

De directie van Brink’s speelt het hard. Het wil een vestiging sluiten, personeel afdanken en het overblijvende personeel eenzijdig een slechter statuut opleggen. Het personeel dat nu een bediendenstatuut heeft, zou overgaan naar een statuut van werklieden. Een dergelijke eenzijdige wijziging is niet wettelijk. Indien de directie hiermee weg geraakt, dan vormt dit een ernstig precedent voor de arbeidersbeweging.

Het conflict bij Brink’s duurt al bijna twee weken, maar blijft vreemd genoeg beperkt tot Brink’s. De discussie is nochtans heel wat ruimer. Indien deze provocatie erdoor komt, betekent dit een ernstige ondermijning van het bediendenstatuut. Waar blijft de reactie van de bediendenvakbonden om daar tegen in te gaan?

Een eenzijdige wijziging van een essentieel onderdeel van de arbeidsovereenkomst is wettelijk niet mogelijk. Het is hetzelfde als de arbeidsovereenkomst eenzijdig beëindigen, maar de waardetransporteurs zijn daar niet veel mee. Ze kunnen een rechterlijke uitspraak krijgen waarin die vaststelt dat de overeenkomst werd beëindigd door Brink’s dat bijgevolg een opzegvergoeding aan de bedienden is verschuldigd.

Het bepalen of een bediendenstatuut of een werkliedenstatuut van toepassing is, komt niet aan de directie toe. De wetgeving is gezien de huidige ontwikkeling van het arbeidsproces erg vaag. Het werkliedenstatuut is beperkt tot mensen die “hoofdzakelijk handenarbeid” verrichten, het bediendenstatuut tot wie “hoofdzakelijk hoofdarbeid” verricht. Puur repetitief handenwerk valt misschien nog onder het werkliedenstatuut, maar een overgrote meerderheid van de werkenden verricht “hoofdzakelijk hoofdarbeid”. Dit is ook het geval voor de waardetransporteurs die moeten plannen, controleren, veiligheidsrisico’s inschatten,…

De Leuvense professor Blanpain, niet bepaald een linkse rakker die de arbeidersbeweging goed gezind is, stelde deze week in de media terecht dat de verandering van statuut bij Brink’s volledig onwettig is. Hij had het over het ontstaan van “schijnarbeiders”, bedienden die door het patronaat moedwillig als werklieden of handarbeiders worden beschouwd. Zelfs indien een akkoord wordt gesloten om alle personeelsleden van Brink’s te laten overgaan naar een arbeidersstatuut, dan nog kan dit worden betwist. Een vroegere personeelsverantwoordelijke van Alcatel wees in De Standaard terecht op de heersende rechtspraak. Het Antwerpse Arbeidshof besliste in 2008 dat enkel de inhoud van de functie telt en niet het contract dat door beide partijen werd ondertekend of het akkoord dat tussen werkgever en werknemersvertegenwoordigers werd gesloten. De voormalige personeelsverantwoordelijke voegt er aan toe dat hij meent dat duizenden arbeiders met een rechtszaak een bediendenstatuut kunnen bekomen.

Dat laatste is een terechte opmerking. Vandaag komt de directie van Brink’s met een patronale stormram tegen het bediendenstatuut, maar de praktijk en de rechtspraak gaan in een andere richting, namelijk die van een quasi veralgemening van het bediendenstatuut. Vreemd genoeg wordt dat door de vakbonden niet aangegrepen als argument of om zelf eens een stormram boven te halen in de discussie over het eenheidsstatuut. Hoe lang wordt nu al niet geweigerd om een degelijk eenheidsstatuut in te voeren met een harmonisatie naar boven? Als het patronaat dit blijft tegenhouden of blijft aandringen op een harmonisatie naar beneden, moet misschien maar eens een campagne worden opgezet om op grote schaal arbeidersstatuten om te zetten in bediendenstatuten. Dat kan op basis van een grootschalige mobilisatie die juridisch ingedekt is op basis van de huidige rechtspraak rond het bediendenstatuut.