Splitsing kinderbijslag als opstap voor splitsing sociale zekerheid

De krant De Morgen meldt vandaag dat er een principieel akkoord zou zijn onder de partijen die onderhandelen over een staatshervorming om de kinderbijslag te splitsen. Er blijven daarbij fundamentele vragen overeind, onder meer de vraag of de splitsing zou betekenen dat de gemeenschappen of de gewesten bevoegd worden. Dat is vooral in Brussel van belang. Het lijkt erop dat een splitsing van de kinderbijslag een opstapje kan vormen om meer te splitsen (teneinde te besparen).

Het is natuurlijk niet verwonderlijk dat het idee van een splitsing van een onderdeel van de sociale zekerheid vandaag op tafel ligt. Alle partijen die in de Vlaamse regering zitten, gingen eerder akkoord met het idee van een aanvullende Vlaamse kinderbijslag – in de praktijk een splitsing van de kinderbijslag. Ook SP.a stemde daarmee in. De argumenten tegen N-VA in de verkiezingscampagne dienden enkel om het eigen publiek gerust te stellen, na de verkiezingen wordt opnieuw tot de orde van de dag overgegaan en blijken de verschillen tussen SP.a en N-VA ook op dit vlak eerder beperkt te zijn. Eerder bracht ook CD&V de eis van een regionalisering van de kinderbijslag naar voor.

De financiering van de kinderbijslag zou in federale handen blijven, maar de uitbetaling zou aan de gemeenschappen of gewesten worden toegekend. Het gaat om zowat 5 miljard euro per jaar. Het idee van N-VA is om die uitbetaling aan de gemeenschappen toe te kennen waarbij de Vlaamse regering de omvang van de kinderbijslag zelf kan bepalen. Voor N-VA is Brussel daarbij de inzet. In Vlaams-nationalistische kringen is het ontstaan van een Brussels gewest nog steeds niet verteerd en blijft het idee heersen dat Brussel terug moet worden veroverd. Dat kan bijvoorbeeld door (tijdelijk) met extra geld te zwaaien. Indien de Vlaamse kinderbijslag hoger is dan de Waalse, zullen inwoners van Brussel sneller geneigd zijn te kiezen voor het Vlaamse stelsel. Toen deze discussie in 2009 werd gevoerd, stelde N-VA dat het 200.000 Brusselaars over de streep wou trekken. Op dat ogenblik ging CD&V akkoord met het idee om Brusselaars verplicht te laten kiezen tussen beide gemeenschappen.

De Franstalige partijen zijn het in principe eens met een regionalisering van de kinderbijslag, maar willen dat dit op het niveau van de gewesten gebeurt. Hierdoor zou er een Vlaamse, Brusselse en Waalse kinderbijslag ontstaan met mogelijk verschillende bedragen die worden uitgekeerd.

Wie denkt dat verschillende bedragen voor kinderbijslag kan leiden tot een onderlinge concurrentie waarbij hogere bedragen worden uitgekeerd, is in het beste geval naïef. Tegen de achtergrond van forse besparingen zullen er niet meteen extra middelen worden uitgetrokken. Meer waarschijnlijk is dat een enveloppe aan de regio’s wordt gegeven waarbij de regio’s op den duur zelf moeten bepalen hoe ze besparen. “Verantwoordelijkheid opnemen” wordt dat genoemd.

De vakbonden hebben zich steeds terecht verzet tegen een splitsing van de sociale zekerheid en beseffen dat een splitsing van de kinderbijslag een eerste stap in die richting zou betekenen. Een moeilijk punt voor de vakbondsleidingen is natuurlijk dat de splitsingsvoorstellen momenteel worden gesteund door hun eigen bevoorrechte partners op politiek vlak. PS, SP.a, CD&V, CDh en blijkbaar ook de Groenen hebben geen oor naar de syndicale bekommernissen. Misschien wordt het tijd om daar eens lessen uit te trekken?

Tenslotte is het nuttig om eens te herhalen wat wij vorig jaar al schreven over een regionalisering van de kinderbijslag. We stelden: “Linkse socialisten verzetten zich tegen de uitbouw van een sociale zekerheidssysteem dat gebaseerd is op etnische kenmerken zoals de traditionele Vlaamse partijen vandaag naar voor schuiven. We verzetten ons tegen voorstellen die de solidariteit tussen gemeenschappen doorbreken en gemeenschappen laten concurreren over de verdeling van de schaarse middelen. De opvatting van N-VA dat de concurrentie tussen de gemeenschappen de kwaliteit van de voorzieningen zal verbeteren is absurd.

“Er is geen enkele sociale reden te vinden waarom een Franstalige moeder het met honderden euro’s minder zou moeten stellen dan een Nederlandstalige moeder een huis verder, enkel en alleen omdat Vlaanderen een welvarender regio is dan Brussel en Wallonië. Een groot deel van die Vlaamse welvaart wordt overigens voortgebracht in Brussel waar een meerderheid van de inwoners het met minder zouden moeten stellen dan diegenen die kiezen voor de Vlaamse gemeenschap. Als er al een onderscheid wordt gemaakt tussen mensen dan moet dit gebeuren op basis van bewezen behoefte en niet op basis van de gemeenschap waar men toe behoort, in zoverre men dat in Brussel al objectief zou kunnen bepalen. Het klassiek argument van de Vlaamse partijen dat de Franstalige gemeenschap dat dan ook maar moet doen voor “haar” gemeenschap is een dooddoener gezien de financiële situatie van de Franstalige gemeenschap. Men beschikt al over onvoldoende middelen om de bestaande bevoegdheden in te vullen, laat staan dat men geld zou hebben om het kindergeld te verhogen. Gezien de economische crisis en de lange wachtlijsten in Vlaanderen voor een aantal sociale voorzieningen is het bovendien maar de vraag of de ruimte voor een aanvullende kinderbijslag werkelijk zo groot is als men beweert.

“In de plaats van te vechten om de tekorten en mensen tegen elkaar op te zetten zoals de traditionele partijen doen in de hoop aan de macht te kunnen blijven, stellen wij voor om de maatschappelijke rijkdom te gebruiken om de tekorten in de samenleving aan te pakken. Er is geen geld om de noden in de samenleving aan te pakken maar als de banken gered moeten worden vindt men opeens miljarden op een paar dagen tijd. Mits een correcte aanpak van de fiscale fraude en een afbouw van de patronale cadeaus moet het mogelijk zijn om de sociale zekerheid te herfinancieren met publieke middelen zodat het systeem tegemoet komt aan de noden in de samenleving. We kunnen daarvoor echter niet rekenen op de traditionele partijen. “