Helemaal uit het niets werd de discussie over amnestie voor nazi collaborateurs terug op de agenda geplaatst. Het argument luidt dat er meer dan 65 jaar na Wereldoorlog Twee “verzoening” zou mogen komen. Hilde Kieboom van de Sint Egidiusgemeenschap opende het debat in een interview met weekblad Knack. Preformateur Di Rupo zou open staan voor een vorm van amnestie, zij het onder een andere naam.
Voor een deel van de Vlaams-nationalistische achterban van De Wever is een discussie over amnestie erg belangrijk. 65 jaar na datum is dit louter van symbolische aard. Er zijn helemaal niet veel collaborateurs meer in leven en welke gevolgen ondervinden zij vandaag nog van hun misstappen 65 jaar geleden? Het klopt wel dat de tegenstelling tussen actieve collaborateurs en verzetsstrijders nog steeds bestaat (zie bijvoorbeeld deze reportage). Iedere stap in de richting van amnestie zal daarbij door de actieve collaborateurs worden gezien als een eerherstel, voor de verzetsstrijders die hebben gevochten en hun leven geriskeerd in de strijd tegen het nazisme als een kaakslag.
Wij kiezen duidelijk kant en proberen de traditie van het anti-fascistisch verzet destijds verder te zetten, ook onder jongeren. We verzetten ons tegen amnestie of een afgezwakte versie ervan. Amnestie heeft in het Belgisch recht een sterkere betekenis dan de wijze waarop dit woord wordt gebruikt door groepen als Amnesty International. Juridisch gezien betekent amnestie bij ons dat met terugwerkende kracht (!) de bestraffing van voorheen strafbare handelingen wordt uitgewist. Dit is niet meer of minder dan eerherstel voor de collaborateurs en dit met terugwerkende kracht. De logische consequentie hiervan is overigens meteen ook dat de verzetsstrijders ongelijk hadden. Dat is onaanvaardbaar.
Kieboom stelt dat amnestie voor veel Vlaamsnationalisten “nog altijd een heel emotionele zaak” is en dat “de harde kern onder hen met een onverwerkt oorlogsverleden zit.” Ze roept op tot “verzoening.” De vraag is natuurlijk op welke wijze een “verzoening” zou plaatsvinden en wat de betekenis ervan zou zijn. Zal het “onverwerkte oorlogsverleden” van de collaborateurs de toon zetten of wordt rekening gehouden met diegenen die hebben gevochten tegen het fascisme? Een tussenweg is – ook louter symbolisch – niet mogelijk.
65 jaar na datum moeten de collaborateurs niet meer worden gestraft indien ze afstand hebben genomen van hun misdaden, maar het blijft belangrijk om vast te stellen dat hun daden zelf effectief misdaden waren en terecht bestraft werden na de oorlog. Daarbij moet overigens worden opgemerkt dat een aantal – vaak belangrijke en/of economische – collaborateurs de dans zijn kunnen ontspringen bijvoorbeeld door naar Argentinië of andere landen te vluchten.
Amnestie (al dan niet onder een andere naam) betekent het uitwissen van de geschiedenis en mag niet aan de orde van de dag zijn. Waarom zouden we immers moeten doen alsof er nooit zoiets bestaan heeft als de verschrikkelijke nazi-dictatuur? Sommigen willen het verleden liever vergeten (de collaborateurs of hun aanhangers staan op dat vlak niet alleen: monarchisten proberen evenzeer het verleden van genocide in Congo uit het geheugen weg te schrijven) in de plaats van lessen te trekken uit fouten. Dat is een eerste stap om dezelfde fouten opnieuw te maken.