De komende maanden moet de regering 22 miljard euro besparen. Dat zal gebeuren door een aanval in te zetten op onze sociale verworvenheden. Europees zien we dat de pensioenen en lonen onder vuur liggen. Dat zal bij ons niet anders zijn. VBO-topman Timmermans gaf vandaag in een opiniestuk een voorzet.
Het VBO pleit voor een hard besparingsplan en wil “de grote oriëntaties” hiervoor naar voor brengen. Op de agenda staat meer van hetzelfde beleid waar de patroons al jaren voor pleiten, maar dan sneller en harder. De aanvallen uit het verleden gingen immers niet ver genoeg.
Een eerste centraal punt is het pensioendossier. De pensioenleeftijd zelf wordt niet uitgebreid onder vuur genomen, dat is pas voor later en het wordt al voorbereid. Wel wordt uitgehaald naar de brugpensioenen en de mogelijkheid voor oudere werknemers om tijdskrediet op te nemen. Voor Timmermans en het VBO zijn er teveel oudere werknemers die tijdskrediet opnemen, terwijl dit systeem meer voor jonge moeders of vaders zou moeten worden gebruikt. Dit heeft volgens het VBO het effect van het Generatiepact grotendeels teniet gedaan. Er wordt zelfs even gesuggereerd dat er beter een algemene optrekking van de leeftijd voor brugpensioen met een jaar zou zijn doorgevoerd en daarbij wordt gesuggereerd dat ook de pensioenleeftijd beter wordt verhoogd: “Tijdens het Generatiepact werd even geopperd om alle (brug)pensioenleeftijden met één jaar op te schuiven. Wellicht was dit een veel effectievere maatregel geweest dan de 70 andere maatregelen samen, die vooral gestoeld waren op vrijwilligheid.”
Nog een klassieker in patronale kringen: de indexering van de lonen wordt in vraag gesteld. Het effect van “groene fiscaliteit” dreigt volgens het patronaat te verdwijnen indien de groene belastingen leiden tot hogere prijzen die dan worden doorgerekend in de lonen via de indexering. Een goede verstaander heeft het al begrepen: na de gezondheidsindex die werd doorgevoerd met het Globaal Plan in de jaren 1990 wil het patronaat de index nu verder ondermijnen door er een ecologische gezondheidsindex van te maken. Dat is een aanval op onze levensstandaard in een groen jasje gestopt.
Een aanval op de levensstandaard is voor het patronaat geen probleem. Eerst moeten de winsten hersteld worden en dan pas kan er ruimte zijn voor sociale maatregelen. Timmermans: “In de huidige omstandigheden moeten we er eerst voor zorgen dat de economic fundamentals op orde staan vooraleer we de fase van social progress inzetten.” Voor wie het nog niet had begrepen: een verhoging van de laagste pensioenen is voor het VBO niet aan de orde.
Meer nog: er wordt geklaagd over het feit dat de werkloosheidsuitkeringen te snel stijgen. 15% armen is blijkbaar te weinig voor Timmermans die onder meer voorstelt om de welvaartvastheid van de uitkeringen “gemakkelijker bij te sturen”. Dat patroons goedkoop kunnen aanwerven, is positief voor het VBO. Maar het wil dat er voldoende verschil blijft tussen een uitkering en een loon. Dat verschil moet er niet komen door de lonen te verhogen… “Via de werkbonus of een belastingvermindering voor de laagste lonen heeft men het netto-inkomen verhoogd en alzo het verschil met de werkloosheidsuitkering vergroot. Op zich een zinnige maatregel, ware het niet dat men een tijdje later opnieuw de werkloosheidsuitkeringen verhoogd heeft.”
Als het gaat om de eigen “verworvenheden” dan mag er zelfs niet gesproken worden over het nut ervan. Timmermans haalt uit naar wie het nog maar aandurft om vragen te stellen over de notionele intrestaftrek. Dit miljardencadeau aan het patronaat is “dé maatregel waarmee we ons land in het buitenland kunnen verkopen” en dus moet dit een stabiele zekerheid vormen. Timmermans: “En toch moeten we vaststellen dat vanaf zijn goedkeuring de maatregel systematisch in vraag werd gesteld, inclusief door politieke partijen die hem initieel mee hadden goedgekeurd. Dit creëert bij buitenlandse en binnenlandse investeerders argwaan, met alle gevolgen.” Lees: de PS moet zwijgen over die notionele intrestaftrek en daarenboven heeft de PS de maatregel zelf goedgekeurd. Dat laatste is een terechte kritiek, de PS beperkt haar verzet tegen de notionele intrestaftrek tot woorden. En zelfs dat gaat voor het VBO te ver!
Tenslotte wordt natuurlijk nog uitgehaald naar de “loonkosten”. De productiviteit en flexibiliteit zijn de afgelopen jaren fors opgevoerd, maar dat is voor het VBO teveel gecombineerd met een stijging van de “loonkosten”. Dat de lonen de afgelopen jaren amper boven de gezondheidsindex zijn gestegen, wordt er niet bij verteld. Dat de reële lonen eigenlijk aan het dalen zijn al evenmin. Neen, voor het VBO moeten we steeds harder werken voor een loon dat veel trager stijgt dan de productiviteit. Dat levert immers extra winsten op en dat is toch waar ondernemen om gaat? De blinde winsthonger heeft geleid tot de ergste na-oorlogse economische crisis, maar het VBO wil die winsthonger nog harder laten toeslaan.
De harde besparingen op onze levensstandaard waar het VBO uiteindelijk voor pleit, zullen niet leiden tot economisch herstel. Economen waarschuwen nu reeds dat de Europese besparingstrein kan leiden tot een nieuwe recessie. Het VBO pleit ervoor om sneller in die recessie terecht te komen. Dit is onverantwoord, vooral omdat het uiteindelijk de werkenden en hun gezinnen zijn die vandaag gevraagd worden om de prijs van de crisis te betalen. Waar blijft het syndicale antwoord op de patronale provocaties?