De patronale organisatie Unizo pleit voor het afschaffen van de maaltijdcheques. Het wil deze vervangen door een premie die als loon wordt beschouwd. Weliswaar gaat het niet om gewoon loon want Unizo wil het als nettopremie in het loon integreren, zonder belastingen of sociale zekerheidsbijdragen te moeten betalen.
Maaltijdcheques zijn uiteraard populair bij werkenden. Je krijgt per gewerkte dag een cheque waarmee je aankopen kunt doen bij diverse winkels. Het succes van de maaltijdcheques blijkt uit de cijfers: per jaar worden zowat 250 miljoen maaltijdcheques verdeeld voor een totale waarde van 1,5 miljard euro.
Wat verklaart het succes van de maaltijdcheques? Het is niet meteen de vrijgevigheid van het patronaat dat meent dat de werkenden ook een extraatje mogen hebben. Neen, het is eigenlijk een deel van ons loon dat niet als loon wordt betaald zodat het patronaat kan vermijden dat er meer moet worden betaald aan belastingen en sociale zekerheid.
In vergelijking met de buurlanden kennen wij een groot aantal systemen waarmee belastingen op legale wijze worden ontdoken. Hogere bedienden krijgen al snel een bedrijfswagen en een GSM van het werk naast een bijdrage aan een pensioenfonds. De meest gebruikte wijze is wellicht de maaltijdcheque.
Met het voorstel om de cheques te vervangen door een toeslag op het loon, erkent Unizo dat dit in feite onderdeel vormt van het loon. Het VBO pleit tegen een vervanging van de maaltijdcheques en blijft deze beschouwen als een “sociaal voordeel” waarmee de werknemers een tussenkomst krijgen in de kosten van een maaltijd. Het voornaamste argument van het VBO tegen de afschaffing is evenwel het “specifiek fiscaal regime.”
Daar draait de volledige discussie rond en dat is op zich het probleem van de maaltijdcheques. Het is een manier om loon niet als “loon” te bestempelen en bijgevolg te onttrekken aan de belastingen en sociale zekerheid. Deze vormen nochtans ook een deel van ons loon, het is indirect loon dat wordt gebruikt voor de betaling van onze infrastructuur, scholen voor onze kinderen, werkloosheidsuitkeringen, pensioenen,… Indien deze middelen worden ondermijnd, dan hebben we wel sympathieke maaltijdcheques maar betalen we ons tegelijk blauw aan diensten die geprivatiseerd zijn en moeten we zelf sparen om na ons pensioen te overleven.
In Gazet van Antwerpen stelde ACV-voorzitter Cortebeeck: “Wij waren nooit vragende partij bij de lancering van maaltijd- of ecocheque. Dat was een initiatief van de werkgevers. Wij zijn er ook geen voorstander van om de bedragen van de cheques morgen gewoon bij het nettoloon te voegen. Waarom niet? Omdat de neiging om het systeem later uit te breiden zeker zal toenemen. En dan zullen we het moeten meemaken dat op een steeds groter gedeelte van het loon geen belastingen of sociale bijdragen meer betaald worden. Gevaarlijk. Met zulke ontwikkelingen ondergraven we het systeem.”
Wij zijn geen voorstander van systemen als maaltijdcheques of nettopremies, maar pleiten integendeel voor loonsverhogingen waarbij ook indirect loon wordt betaald. Op dit ogenblik zou een afschaffing van maaltijdcheques wellicht vooral gebruikt worden om binnen ons loon een tweespalt te creëren: een deel dat als nettopremie wordt betaald en een deel “normaal” loon. Dat onderscheid zal ongetwijfeld versterkt worden doorheen de interprofessionele onderhandelingen van dit najaar. Dat is voor ons ook geen optie. Het is goed dat Cortebeeck ook op dit gevaar wijst en hopelijk zal hij dit ook in gedachten houden bij de IPA-onderhandelingen.