Leider gewelddadige blanke racisten in Zuid-Afrika begraven

Vandaag vond in Veterdrop (Zuid-Afrika) de begrafenis plaats van Eugène Terre’Blanche, de leider van de gewelddadige racistische organisatie Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB). De man liet zich de “leider” noemen en pleitte voor een blank Zuid-Afrika, een “volksstaat“ voor de blanke boeren. Het gewelddadig karakter van de AWB tegen de achtergrond van de Zuid-Afrikaanse apartheid maakte van Terre’Blanche een held bij extreem-rechts in Europa en zeker in Vlaanderen.

Tegenwoordig heeft extreem-rechts het steeds minder over “Dietsland” laat staan dat het de blanke boeren van Zuid-Afrika nog als onderdeel ziet van dat Dietsland. Enkele jaren geleden was dat nochtans de dominante opvatting in de kringen die vandaag de dienst uitmaken bij het Vlaams Belang, die partij had het bij haar oprichting eind jaren 1970 nog over “stamverwanten” als het over de blanke Zuid-Afrikanen sprak. Het ging overigens verder dan gewoon wat sympathie: er werd actief campagne gevoerd ter verdediging van de apartheid. In de meer radicalere kringen van de partij, de kern van de verboden privé-militie VMO, werd een stap verder gegaan. In 1995 nog was er een schandaal toen bleek dat in een VB-café in Roeselare diverse figuren uit de extreem-rechtse kringen in Europa waren bijeengekomen om te zien hoe wapens konden worden geleverd aan onder meer de Afrikaner Weerstandbeweging (AWB) van Terre’Blanche. Onder de aanwezigen Roger Spinnewijn, een van de centrale kopstukken van de VMO en mee verantwoordelijk voor de politieke vorming van zowel Dewinter als Vanhecke.

De Afrikaner Weerstandbeweging (AWB) is opgericht in 1972 en schuwde het geweld nooit. De groep gebruikte symbolen die aan het nazisme deden denken, de “leider” zelf reed altijd rond op een zwart paard en werd bijgestaan door gemaskerde lijfwachten. De AWB werd publiek bekend toen enkele leden een geschiedenisprofessor met pek en veren hadden bewerkt wegens een uitspraak over een Zuid-Afrikaanse feestdag. De AWB vond dat de Nationale Partij niet radicaal genoeg was en te liberaal naar voor kwam. Voorstellen om enige vorm van stemrecht te geven aan andersgekleurden (de zwarte meerderheid maar ook mensen van Indische afkomst) werden steevast aangevallen.

De val van de apartheid, een logische ontwikkeling bij de val van de Sovjetunie en het verdwijnen van de dreiging dat een zwarte regering aansluiting zou zoeken bij het Oostblok, was problematisch voor de AWB. Terre’Blanche dreigde met een burgeroorlog, maar stond geïsoleerder als voor de val van de apartheid. De AWB liet zich opmerken met een gewelddadige aanval op een meeting van de Nationale Partij van De Klerk in Ventersdorp in 1991. Onder leiding van Terre’Blanche kwam het tot een heuse veldslag waarbij verschillende doden vielen. Ook in de jaren hierna waren er meerdere fysieke confrontaties, onder meer met een bestorming van het World Trade Centre waar onderhandelingen plaatsvonden over het post-apartheidsregime. Wellicht daarom dat er midden jaren 1990 bij extreem-rechts in ons land naar wapens werd gezocht voor de Zuid-Afrikaanse “volksgenoten”?

Bij verschillende aanslagen en gewelddaden van de AWB vielen er alles samen minstens 21 doden. Terre’Blanche aarzelde wel niet om voor de Waarheids- en verzoeningscommissie amnestie te vragen voor het geweld. Dat deze commissie er kwam als gevolg van het einde van de door de AWB geprezen apartheid werd er maar bijgenomen. De beweging wist wellicht ook wel dat het geweld tot veroordelingen had kunnen leiden. Ondanks de amnestie voor de acties van de AWB werd Terre’Blanche in 2001 zelf persoonlijk veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf (waarvan hij er slechts drie effectief uitzat) voor een aanval op een personeelslid van een tankstation (die levenslang gehandicapt werd en ernstige hersenschade opliep) en een moordpoging op een veiligheidsagent in 1996. Hij beweerde dat deze veroordeling opgezet spel was door de zwarte regering en de linkse media.

De afgelopen jaren waren Terre’Blanche en de AWB een karikatuur van zichzelf geworden, het leverde de “leider” zelfs een interview op met Louis Theroux die op zoek ging naar vreemde extremistische racisten en daarvoor bij Terre’Blanche uiteraard aan het juiste adres was. In 2008 was er nog een poging om de AWB opnieuw op de politieke kaart te zetten, maar dit had weinig succes. Er waren bijeenkomsten in diverse regio’s, maar toen in september 2009 een conventie over de “bevrijding van de Boer” werd gehouden, waren er slechts 300 aanwezigen.

Het gewelddadige verleden van de AWB en Terre’Blanche kunnen de extreem-rechtse kringen in ons land niet tegenhouden om hulde te brengen aan de vermoorde “leider”. Het Vlaams Belang moet dat voorzichtig doen en beperkt zich vooral door uit te halen naar het post-apartheidsregime. Dat de ANC niet de gehoopte veranderingen heeft gerealiseerd, is een feit. De vroegere linkse standpunten werden overboord gegooid en vervangen door een neoliberalisme dat wereldwijd zijn failliet heeft bewezen. De linkse socialisten zijn in de jaren 1990 uit het ANC gestapt om een onafhankelijke organisatie op te zetten. Voorheen speelden leden van onze organisatie een actieve rol in het ANC en het verzet tegen de apartheid, velen hebben dat bekocht met martelingen en jarenlange gevangenschap. Het verraad van het ANC aangrijpen om de apartheid op te hemelen, is historisch totaal fout. Het bewind van De Klerk en PW Botha van de Nasionale Partij stond even goed voor een neoliberaal beleid. Het probleem van het post-apartheidsregime was niet zozeer dat er te snel veel verandering kwam, maar wel dat de fundamenten niet werden aangepakt. Of een neoliberaal beleid nu wordt opgelegd door een blanke, een zwarte of een gemengde elite verandert niets aan het lot van de meerderheid van de bevolking.

Het Vlaams Belang maakt duidelijk dat het de strijd van de “Boeren” van Terre’Blanche blijft steunen. Het doet dat niet al te openlijk, maar grijpt de kans toch aan om te klagen over de vele (zowat 3000) Boeren die sinds 94 zijn vermoord. Wat de partij uiteraard niet vermeld is dat er tussen 84 en 94 bijna een miljoen zwarten en na 94 nog eens drie kwart miljoen zwarten van het platteland zijn verdreven. De miljoenen landloze boeren hebben de werkloze massa’s vervoegd en vormen een sociale vulkaan die op verschillende wijzen tot uitbarsting komt. Indien het niet op collectief georganiseerde wijze verloopt gewapend met een socialistisch programma, dan is er ruimte voor individueel geweld met bijvoorbeeld wraakacties tegen de grootgrondbezitters. Het verraad van het ANC speelt een belangrijke rol in het ontbreken van een collectieve strijd.

De jongeren van het VB publiceerden alvast een huldebetoon aan Terre’Blanche op hun site. Datzelfde NJSV publiceerde in de jaren 1990 nog stickers met het logo van de AWB (zie afbeelding hiernaast). Hiermee werd duidelijk gemaakt wat het karakter van die AWB was alsook waar de jonge Blokkers op dat ogenblik naar opkeken.

De moord op Terre’Blanche lijkt vooralsnog niet politiek geïnspireerd te zijn, maar had wellicht te maken met een geldkwestie. Zijn begrafenis vormde aanleiding voor een opflakkering van het blanke racisme, ook al is het duidelijk dat de beweging waar Terre’Blanche het kopstuk van was intussen al geruime tijd van het toneel was verdwenen en in elkaar geschrompeld tot een kleine groep in de marge.