Er is een zeker gevoel van euforie in Washington en daarbuiten naar aanleiding van het goedkeuren van de hervorming van de gezondheidszorg zoals voorgesteld door president Obama. Er was een nipte meerderheid van 219 tegen 212 in het Huis van Afgevaardigden. Geen enkele Republikein stemde voor, ondanks de pogingen van Obama en de Democraten om de hervorming aantrekkelijk te maken voor de conservatieve basis van de Republikeinen. De rechtse demagogen van de Tea Parties hebben een nederlaag geleden, maar er is geen overwinning voor de meerderheid van de bevolking.
Een reden voor het algemene enthousiasme is het feit dat de inhoud van de hervorming weinig bekend is. De feiten worden ondergedompeld in een retoriek over “universele dekking”, “lagere kosten” en het stopzetten van de weigering van de verzekering om tussen te komen bij ziekte of eerder bestaande voorwaarden. Die beweringen zijn allemaal overdreven, de aandacht van het publiek werd afgeleid en doelbewust misleid. De kern van het probleem blijft overeind: ziektezorg gericht op het maken van winst. De huidige hervorming zal daar niets aan veranderingen, ook al worden de beperkte hervormingen door velen verwelkomd.
De grootste winnaars van deze strijd zijn de verzekeringsbedrijven. Die willen geen diensten of zorg aanbieden, ze willen winst maken en liefst steeds meer winst. De enige manier om dat te bereiken, is door de toegang tot zorg te beperken of de tussenkomst te verminderen. De gezondheidsverzekeringsindustrie wordt daarbij niets in de weg gelegd.
De actiegroep “Physicians for a National Health Plan” (PNPH) vergeleek de hervorming met een “aspirine om kanker te bestrijden”. Dokter Marcia Angell van PNPH stelde dat het moeilijk is om een oplossing te vinden als je de oorzaak van het probleem niet aanpakt en de aandacht enkel richt op de symptomen. De oorzaak, de kanker, is het op winst gerichte systeem dat gezondheidszorg ziet als een koopwaar die wordt aangeboden naargelang ervoor wordt betaald.
De symptomen zijn grootschalig: miljoenen mensen hebben geen of amper een verzekering, de kosten swingen de pan uit, de levensstandaard neemt af en er is een enorme verspilling. In deze industrie zijn meer dan 1200 bedrijven actief, elk met hun personeelsleden en kosten naast een onstilbare winsthonger. Anderzijds moeten zorgaanbieders een leger personeelsleden inzetten om met de verzekeraars om te gaan. Dit levert niets bij aan de kwaliteit van de zorg.
Wat zal er veranderen door de hervorming die nu is gestemd? Niet veel. We overlopen even enkele feiten:
- 23 miljoen mensen zullen de komende negen jaar nog steeds niet verzekerd zijn
- Individuele dekking dwingt mensen tot het aankopen van verzekeringen bij private verzekeraars maar er is geen provisie voor kostenbeheersing. Er zijn ook geen garanties dat 100% van de kosten worden terugbetaald. Wie ernstig ziek wordt, kan dus nog steeds in armoede terechtkomen als gevolg van ziektekosten
- Bedrijven met meer dan 50 personeelsleden moeten gezondheidsverzekering aanbieden. Indien dit niet gebeurt, zijn er boetes van 2.000 dollar per jaar per personeelslid. De gemiddelde jaarlijkse kost voor gezondheidszorg bedraagt echter 13.000 dollar voor een gezin. Een aantal werkgevers zullen er dus voor kiezen om de boetes te betalen omdat deze goedkoper zijn.
- Verzekeringsbedrijven mogen geen verzekering weigeren aan kinderen die al ziek zijn (vanaf 2014 geldt dit ook voor volwassenen). Maar er is niets dat de bedrijven verbiedt om dermate hoge premies te vragen, dat deze patiënten sowieso geen verzekering kunnen betalen.
- Er komt een toewijzingssysteem waarbij de overheid een private verzekeraar kan aanwijzen in bepaalde gevallen. In Massachusetts bestaat dit systeem al sinds 2006 en heeft het naar schatting de kosten van de gezondheidszorg met 4% de hoogte ingejaagd.
De weinige progressieve elementen in de wet, zoals het verhogen van de leeftijd waarvoor studenten onder de verzekering van hun ouders vallen tot 26 jaar, of het uitbreiden van Medicaid zullen een aantal mensen ten goede komen, maar het gaat niet om een fundamentele omvorming van het gezondheidszorgstelsel. De progressieve elementen gaan bovendien samen met negatieve elementen.
De rol van verzekeringsbedrijven wordt niet beperkt, maar uitgebreid. Er is voor het eerst een wet die de aansluiting bij de gezondheidsverzekeraars verplicht maakt voor de meerderheid van de bevolking.
Obama en de Democraten
Van bij het begin van het debat over de gezondheidszorg kozen de strategen van de Republikeinen ervoor om in het offensief te gaan. De verzekeringslobby verzette zich tegen de hervorming, zelfs toen bleek dat de bedrijven er zelf beter bij zouden varen. De republikeinen steunden hen en haalden uit naar de “overheidsverzekering” die on-Amerikaans, socialistisch, verraderlijk,… zou zijn. Er waren acties met de zogenaamde “tea parties” waar een reactionaire en bijwijlen puur racistische retoriek naar voor werd gebracht.
De Democraten lieten de Republikeinen de agenda bepalen. Obama speelde amper een rol en liet de conservatieve Democraten en Republikeinen de discussie voeren. Iedere aanhanger van algemene gezondheidszorg (“single payer”: algemene gezondheidszorg op basis van een belasting) werd uit het debat geweerd. In de plaats daarvan waren er allerhande vertegenwoordigers van de verzekeringsindustrie. Het meest “radicale” voorstel was de mogelijkheid van een “publieke optie” (een door de regering georganiseerde verzekering die niet op winst is gericht). Die optie werd steeds meer afgezwakt en viel uiteindelijk volledig weg, ondanks de bewering van Obama dat hij deze optie zou verdedigen.
De afgelopen weken mengde Obama zich wel in het debat met een licht aangepast voorstel dat nog steeds gericht was op de belangen van de verzekeringsbedrijven. De president voerde hard campagne voor dit voorstel met meetings, toespraken en een media-offensief. Zijn team zou tot op het laatste ogenblik hebben gelobbyd bij conservatieve verkozenen om hen ervan te overtuigen dat er met deze hervorming nog steeds geen recht op een veilige abortus zou zijn voor arme vrouwen. Obama maakte ook duidelijk dat de voorstellen geen bedreiging vormen voor de private verzekeringsbedrijven.
De meeste “progressieve” Democraten gaven toe en stapten één voor één af van de algemene gezondheidszorg en zelfs van de beperkte publieke optie. De laatste die overstag ging, was Dennis Kucinich, die twee dagen voor de stemming zijn mening bijstuurde nadat Obama een persoonlijke oproep had gedaan aan de kiezers in zijn district. Obama had geen toegevingen aan te bieden voor de liberalen, maar hij kreeg wel hun stem. Hij kreeg geen enkele Republikeinse stem maar deed wel veel toegevingen om die te winnen. De Democraten slaagden er dus in om opnieuw een wet door te voeren die gericht is op de belangen van de grote bedrijven. Obama toonde dat hij in staat is om zijn positie en populariteit te gebruiken om campagne te voeren voor verandering, maar dat hij dit niet heeft gedaan en zich beperkt heeft tot een weinig efficiënte wet.
Waarom is er verzet vanuit de verzekeringswereld?
De economische crisis benadrukt de problemen die worden veroorzaakt door hoge verzekeringskosten. Dat geldt niet enkel voor de individuele gezinnen, maar ook voor bedrijven en volledige sectoren. Peilingen maken duidelijk dat de overgrote meerderheid van de bevolking een hervorming wil, een meerderheid is voor een algemene gezondheidszorg. De roep naar een radicale hervorming werd sterker.
De regering-Obama zorgde ervoor dat de verzekeringsbedrijven een prominente stem kregen in het debat. Tegen het einde van het discussieproces vormden de regeringsvoorstellen amper nog een bedreiging voor de industrie. Zolang er geen concurrentie zou komen van een publiek alternatief dat niet op winst was gericht, zag het er goed uit voor de verzekeringsindustrie.
Indien de sector de voorstellen van Obama had aanvaard en de harde campagne had afgeblazen, dan zouden de voorstanders van echte verandering ruimte hebben gekregen om zich te organiseren en toe te slaan. De enige manier om dat te vermijden was door de “andere kant”, de progressieve krachten, in een defensieve positie te dwingen waarbij iedere verandering werd afgekeurd. Deze strategie heeft goed gewerkt. Hoe luider de stem van de verzekeringsbedrijven klonk, hoe meer de Democratische leiders er naar luisterden. De Democraten deden waar ze het beste in zijn: de eigen linkerflank het zwijgen opleggen om rechtse maatregelen te nemen.
Ook de media speelden hun rol voortreffelijk. Fox News zette de toon en de rest volgde. Er werd waanzinnig veel aandacht geschonken aan de tea parties en de extreme rechterzijde, terwijl de oproepen voor radicale hervormingen amper enige aandacht kregen. Fox News heeft de afgelopen jaren overigens hetzelfde gedaan met de antioorlogsbeweging. Maar iedere stunt van de Republikeinen werd plots tot nieuws opgeblazen.
Een socialistische benadering
Socialist Alternative stelde van meet af aan dat deze hervorming niet overeenstemt met wat nodig is: algemene gezondheidszorg voor iedereen. Hoe kunnen werkenden en hun gezinnen gemotiveerd worden om steun te verlenen aan een wet die hen belastingen doet betalen op hun bestaande gezondheidsverzekering?
Het enige voorstel dat een echte verandering had kunnen vormen, was een algemene gezondheidszorg voor iedereen. Vakbonden en andere organisaties hadden hun leden voor een dergelijk voorstel kunnen mobiliseren, net zoals ze dit deden tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen in 2008. Een voorstel tot echte verandering had een inspiratiebron kunnen vormen om een grote campagne op te zetten voor een fundamentele verandering van het gezondheidsstelsel in de VS. Dit had kunnen leiden tot grote meetings, vormingen, deur-aan-deur campagnes,… om meer activisten aan te werven.
Sommigen stellen dat deze hervorming een stap in de goede richting is en dat er de komende jaren verdere verbeteringen kunnen worden aangebracht. Uiteraard is de discussie nu niet afgesloten. Maar er zal moeten worden ingegaan tegen de winstzucht van dit gezondheidssysteem. De ervaring en ontgoocheling met deze hervorming, zullen er enkel toe leiden dat de roep om de winsthonger uit de gezondheidszorg weg te snijden enkel maar luider zal worden.
We moeten de les trekken dat we daarbij niet op de Democraten kunnen rekenen. In het beste geval zijn ze onefficiënt, in het ergste geval gewoon hetzelfde als de Republikeinen. We mogen niet toelaten dat de Republikeinen nu electoraal zullen scoren bij de tussentijdse verkiezingen van november. Het is niet te laat om allianties op te zetten van vakbondsmilitanten en lokale activisten om onafhankelijke kandidaten die opkomen voor algemene gezondheidszorg en tegen de oorlog naar voor te schuiven. We hebben nood aan onze eigen kandidaten die onze belangen verdedigen tegen de traditionele politici die de belangen van de grote bedrijven verdedigen in.