Your cart is currently empty!
Rusland. Britse marxist in debat over Stalin en Trotski
Het was de eerste keer dat een spreker van het CWI (de internationale organisatie waartoe LSP behoort) in een debat zat waarin ook werd gesproken door een Russisch orthodoxe priester die in vol ornaat sprak via een videoverbinding uit Sint Petersburg. Het was ook voor het eerst sinds 80 jaar dat een leidinggevende trotskist in Moskou kon spreken op een dergelijk belangrijk platform.
Het debat werd georganiseerd door het Engelstalige blad “Moscow News” van het nieuwsagentschap RIA Novosti. Het onderwerp van de discussie was: “Stalins betekenis voor Rusland”. Naast de orthodoxe priester Georgy Mitrofanov werd ook gesproken door een conservatieve politieke commentator (Yegor Kholmogorov), een vertegenwoordiger van een mensenrechtenorganisatie (Nikita Petrov) en door Peter Taaffe van het CWI. Een geplande spreker van de heersende partij “Verenigd Rusland” haakte af.
De orthodoxe priester behoort tot de zogezegde “liberale” vleugel van de Russische kerk. Hij wond er geen doekjes om en stelde meteen dat de discussie zou moeten gaan over de misdaden van het “communisme”. Hij gooide alles op een hoopje: de slachtoffers van honger en oorlog, de vervolgingen,… Hij verklaarde dat de revolutie miljoenen doden had gemaakt. Uiteraard stond hij niet stil bij de miljoenen slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, een oorlog die eindigde met de Russische Revolutie. De priester bracht een idyllisch beeld van het Rusland onder de dictatuur van de tsaar, een systeem waarin de kerk natuurlijk wel een centrale rol speelde.
De twee andere sprekers merkten op dat het historisch niet correct is om van 27 miljoen doden onder het stalinisme te spreken. Maar het klopt wel dat twee tot drie miljoen mensen hun leven lieten bij de verschrikkelijke vervolgingen onder Stalin. Er was slavenarbeid in gevangenenkampen en dat werd mee gebruikt om de versnelde industrialisering van de jaren 1930 mogelijk te maken. De sprekers konden echter geen coherente verklaring geven van hoe het stalinisme een opgang had kunnen kennen. In het debat werd ook tussengekomen door verdedigers van Stalin. Die hadden het niet zozeer over de voordelen van een geplande economie of socialisme, maar beperkten zich tot de stelling dat Stalin een “sterke leider” was die de Russische belangen verdedigde.
Peter stelde dat iedereen het recht heeft om zijn mening naar voor te brengen, ook orthodoxe priesters. Hij stelde dat het stalinisme wordt gebruikt tegen diegenen die opkomen voor democratisch socialisme. Het wordt gebruikt om de mensen af te schrikken van het socialisme. Peter verdedigde de voordelen van de oktoberrevolutie en stelde dat de geplande economie Rusland van een positie als het India van Europa tot de tweede industriële supermacht van de wereld bracht. Toen de stalinistische bureaucratie ontwikkelde, werd dit evenwel een rem op een verdere ontwikkeling. “Zoals Trotski voorspelde, had de Sovjetunie maar één keuze: ofwel de ontwikkeling van democratie zoals werd voorgestaan door Marx, Engels, Lenin en Trotski ofwel zou Rusland ineenstorten omdat de productieve krachten er op achteruit zouden gaan, wat zou leiden tot een terugkeer van het kapitalisme.”
Hij wees er op dat de terugkeer van het kapitalisme een ramp is gebleken. Het BBP ging er in de jaren 1990 met ongeveer 50% op achteruit. Vandaag worden landen als Letland getroffen door de wereldwijde crisis. In Letland sluit de helft van de ziekenhuizen de deuren. “Vandaag hebben we nood aan een geplande economie, geen stalinisme maar democratie, een arbeidersdemocratie met arbeiderscontrole waarbij de arbeidsduur wordt beperkt zodat iedereen kan deelnemen aan de controle op de samenleving”.
Er was een levendig debat met het jonge publiek. Er waren een aantal Amerikaanse uitwisselingsstudenten aanwezig die geradicaliseerd raakten door de wereldcrisis. Er was ook een opvallende afwezige. Professor Bob Service, auteur van een boek over Trotski, weigerde eerder om in Londen te debatteren met Peter Taaffe. Nu ging hij ook niet in op de uitnodiging om in Moskou te debatteren, hij durft blijkbaar de discussie niet aangaan met een vertegenwoordiger van het CWI.