Hou onze openbare diensten uit de klauwen van de winsthongerige privé

De afgelopen jaren werden reeds tal van openbare diensten uitverkocht aan de private sector. Electrabel levert Suez monsterwinsten op. Belgacom werd bekend van de toplonen voor managers (Didier Bellens was goed voor meer dan 2 miljoen euro per jaar!) en de miljardenwinsten. Het personeel betaalde de rekening: van de 26.500 personeelsleden voor de privatisering, bleven er er in 2008 nog ongeveer 17.000 over.

Door Bart Vandersteene

De privatiseringen en liberaliseringen hebben de gemeenschap geen goedkopere prijzen opgeleverd. We betalen vandaag meer voor minder diensten. Een blik op de energierekening volstaat om dat vast te stellen.

Ondanks de crisis van het kapitalisme wordt vandaag opnieuw naar neoliberale recepten gegrepen om de overblijvende openbare diensten te ontmantelen en klaar te stomen voor privaat winstbejag. Dat de politici die vandaag besparingen aankondigen, zelf jarenlang rijkelijk beloond werden voor hun mandaten in verschillende raden van bestuur van banken, verzekeringsgroepen en grote bedrijven, wordt amper vermeld. Het zijn dezelfde politici die zich nu van de crisis bedienen om de snelheid van de afbouw van de openbare diensten op te drijven.

Zo liggen De Post en de NMBS in de vuurlinie. Maar ook andere openbare diensten moeten besparen: De Lijn, VRT, TEC, RTBF, onderwijs,… De regeringen mogen dan anders zijn samengesteld in de verschillende landsgedeelten, de besparingspolitiek is dezelfde.

De Post: van dienst aan de bevolking naar melkkoe voor de privé

Bij De Post staakten al duizenden postbedienden tegen de stelselmatige verhoging van het werkritme en het tekort aan personeel. Honderden postkantoren sloten, de tarieven verhoogden en op een paar jaar tijd verdwenen 8.000 jobs.

Binnenkort volgt de volgende fase in de ontmanteling van De Post als openbare dienst. De postbedeling zal dan gebeuren door tijdelijke postbestellers, huismoeders, studenten,… aan 8,43 euro bruto per uur. Het proefproject met deze McPostbodes werd in de koelkast gestopt, het project zelf blijft evenwel overeind.

Het doel van de directie: meer winst maken door studenten en huismoeders een hongerloon te geven voor werk dat vroeger werd gedaan door vaste, weliswaar te weinig betaalde, statutairen. De privépartners in De Post kunnen zich in de handen wrijven: het rendement wordt ieder jaar groter. Dat dit ten koste gaat van het personeel en de dienstverlening is voor hen niet belangrijk.

NMBS – voorbereiding op liberalisering leidt tot sociaal bloedbad

Meer dan ooit is er nood aan een efficiënt, uitgebreid en goedkoop openbaar vervoersnetwerk om de verkeersproblemen te kunnen oplossen. De NMBS werd de laatste jaren onder druk van de Europese liberaliseringsgolf opgesplitst in verschillende entiteiten.

De goederendivisie B-Cargo maakt verlies en volgens de liberale logica volgt dan een grote saneringsronde. Er dreigen 900 van de 5.700 arbeidsplaatsen verloren te gaan en een uitverkoop aan een buitenlandse firma. Eerst rendabel maken op kosten van de gemeenschap en nadien de vette brokken verkopen aan de privé, dat is de doelstelling van elke liberalisering.

Ook voor de gebruikers zullen de besparingen voelbaar worden. In 2009 werd een vervoersbewijs reeds 6% duurder. Ook de komende jaren zal een forse stijging van de prijzen het openbaar vervoer minder aantrekkelijk maken als alternatief op het autoverkeer.

Vlaamse regering: schijn van sociale maagdelijkheid

Sommigen stelden het Vlaamse regeerakkoord voor als iets sociaal en dat ondanks de rechtstreekse vertegenwoordiging van de patroonsorganisaties Unizo en Voka via Peeters en Muyters.

N-VA voorzitter Bart De Wever ergerde zich daaraan. In Knack stelde hij nog op 9 september: “Ik heb me enorm gestoord aan sommige reacties op het Vlaamse regeerakkoord van onder meer de werkgeversorganisaties VBO en Voka. Die deden alsof alle Vlaamse middelen naar een sociaal beleid zouden worden gedraineerd. Niets is minder waar. (…) Het grootste gedeelte van onze investeringen gaat naar de economie.” Bij de VRT moet 40 miljoen worden bespaard bovenop de eerder aangekondigde besparing van 71 miljoen. Bij De Lijn wordt dit 80 miljoen euro. In De Morgen van 28 september verklaren topmensen van de vervoersmaatschappij dat deze besparing onmogelijk kan worden doorgevoerd “zonder aan de dienstverlening te raken”. Bij de VRT verklaarde ACOD-afgevaardigde Luk Vandenhoeck: “De vorige besparing zou op alle niveaus worden doorgevoerd, maar op het niveau van de managers hebben wij daarvan nog altijd niets gezien.”

PS-Ecolo-CDH: trouw aan liberale logica

In Franstalig België zijn de besparingen gelijkaardig. Ecolo geeft een groene tint aan de maatregelen, maar er verandert in essentie niets aan de inhoud. Er wordt bespaard op personeel in alle diensten en op werkingsmiddelen. Bij de TEC (vervoersmaatschappij) kunnen de prijzen volgend jaar tot 4,6% stijgen. De RTBF moet op drie jaar 23,5 miljoen euro besparen. In het Franstalig onderwijs is CDH-minister Simonet moeten afstappen van haar intentie om de werkweek te verlengen. In de plaats daarvan komen er besparingen op zijn Vlaams: een hele waslijst aan kleinere maatregelen die uiteindelijk hetzelfde resultaat opleveren: 50 miljoen euro besparen.

Jobs, lonen en pensioenen onder vuur

Op een totaal van 80.000 federale ambtenaren zouden er de komende jaren 15.000 niet vervangen worden bij pensionering. Daar zal het niet bij blijven, er wordt een offensief op de ambtenarenpensioenen voorbereid. De pensioenen van ambtenaren zijn hoger dan in de private sector als compensatie voor de lagere lonen.

Dat wordt nu als bliksemafleider gebruikt om de aandacht af te leiden van de gigantische bedrijfswinsten, bonussen voor topmanagers en cadeaus aan de bedrijven en de rijken. In de plaats van daaraan te raken, wordt met de vinger gewezen naar de ambtenarenpensioenen.

De ambtenarenpensioenen zijn niet te hoog, die in de privé zijn te laag. In de plaats van 900 miljoen euro te investeren die volgens professor Jos Berghman nodig is om een einde te maken aan armoede onder Belgische gepensioneerden, worden de ambtenarenpensioenen onder vuur genomen.

Eengemaakte strijd nodig

Bij deze besparingsronde probeert de politieke elite om eengemaakt verzet te vermijden. Ook de vakbondsleiding lijkt weinig te doen om het verzet te organiseren. De postacties waren daar een voorbeeld van: het was enkel omdat de basis tot actie overging dat de vakbondsleiding volgde en bleef volgen. Er kwamen geen ordewoorden.

Iedere verdere afbraak versterkt de liberale extremisten. Het kwaliteitsverlies als gevolg van de besparingen wordt gebruikt als argument voor meer privatiseringen. Zo pleitte Ruben Mooijman van de economieredactie van De Standaard op 10 oktober voor de volledige privatisering van De Post, B-Cargo, Brussels Airport, Belgacom, Fortis, … Hij stelde dat met de opbrengst hiervan de begroting enkele jaren kan gered worden. Dat tegelijkertijd tienduizenden jobs zullen verdwijnen en de diensten duurder zullen worden noemt hij een “dogmatische vakbondshouding”.

Eengemaakte strijd is niet alleen noodzakelijk, het is ook mogelijk. Het personeel wordt op alle niveaus geraakt net zoals de gebruikers van de diensten. Het is mogelijk om een beweging op gang te brengen waarbij alle slachtoffers samen in actie komen tegen de verdere afbraak van onze diensten en arbeidscondities. Daartoe is er nood aan een politieke en een strijdbare syndicale leiding.

Het verdedigen van de openbare diensten betekent ook dat er kritiek moet zijn op het huidige functioneren. Te vaak zijn deze diensten een speelbal van de traditionele partijen die hun vrienden een mooi betaald postje aanbieden en een onefficiënt beheer stimuleren. Er is een gebrek aan controle vanuit de gemeenschap op de bureaucratische neoliberale kliek die het voor het zeggen heeft.

Openbare diensten moeten onder de controle van de werknemers en de gebruikers staan. Dat zijn diegenen die belang hebben bij een goed functioneren van de openbare diensten. Daarom pleiten wij voor nationalisaties onder arbeiderscontrole en -beheer. De openbare diensten zijn opgebouwd met het belastingsgeld van generaties arbeiders en hun gezinnen. De liberalen willen onze openbare diensten verder ontmantelen en doorverkopen. Hierna zullen andere sectoren volgen, onder meer de gezondheidszorg. Wij hebben er alle belang bij om dit proces te stoppen. Daarom steunen we het verzet van de postmensen, leraars, buschauffeurs,… Samen staan we sterk in de verdediging van onze jobs en onze openbare diensten.