BAM heeft een neen voor haar Lange Wapper, maar wil alsnog een ja krijgen…

Gisteren mochten de inwoners van Antwerpen hun zeg doen over de plannen van de BAM om de Antwerpse ring te sluiten. Dat op zich is al een overwinning over de tot zover allesoverheersende BAM en hun vrienden. Om de kans te krijgen gehoord te worden in een referendum, moesten actiegroepen hemel en aarde verzetten en de heren beleidsmakers overspoelen met handtekeningen. David tegen Goliath. In het referendum haalden de tegenstanders van de Lange Wapper het, maar waakzaamheid blijft geboden.

Artikel door Walter en Emiel

Velen leken erop uit om de inspraak van de bevolking te beperken: LDD verspreidde een oproep thuis te blijven tijdens het referendum, CD&V en N-VA gaven aan dat het referendum uiteindelijk niet beslissend zou zijn. Nu de opkomst hoger lag dan verwacht (34,75%), net als het aantal NEE-stemmen (59,24%), moeten deze mensen gas terug nemen. Het zal niet gemakkelijk zijn om het referendum gewoon naast zich neer te leggen, zoals vele filistijnen als Marc van Peel (CD&V), Bart de Wever (N-VA) en Annick de Ridder (VLD) opperden. In een poging om dat wel te doen, benadrukken ze nu de vermeende "lage" opkomst.

Toch is waakzaamheid geboden. Karel Vinck, voorzitter van de BAM, verklaarde doodleuk aan de VRT-radio dat wat hem betreft het BAM-tracé zeker niet begraven is. Volgens hem hebben veel mensen NEE gestemd omdat ze niet wisten wat er met de nieuwe aansluiting in Merksem (ter hoogte van het Sportpaleis) zou gebeuren. De BAM heeft dit zelf gezocht: de plannen hierover werden lang achtergehouden, tot de actiegroepen uitbrachten dat het een 18-rijstrokenbreed verkeerscomplex zou worden, wat bij iedereen terecht de haren deed overeind komen. Nu al worden een kwart miljoen Antwerpenaren getroffen door excessieve en dus schadelijke geluidshinder (Knack, 30 september).

Dat de BAM-ingenieurs nu verplicht zijn toe te geven dat dit herbekeken moet worden, toont ironisch genoeg aan dat het voorliggende BAM-tracé zelf onvolledig was. Was dat niet net wat zij het ARUP-SUM tracé aanwreven? Belangrijker toont dit aan dat de plannen die voorlagen op een volstrekt ondemocratische manier tot stand zijn gekomen: een legioen ingenieurs die jarenlang met een superbudget moesten sleutelen aan het BAM-tracé zijn op de vingers getikt door… enkele onbezoldigde maar bezorgde burgers (Ademloos en StRaten-Generaal).

Uit Karel Vincks uitspraken blijkt zijn mateloze arrogantie. Hij probeert in te spelen op het collegebesluit dat de stad Antwerpen vrijdag aanstaande moet geven als advies aan de Vlaamse regering. Dit moet een ‘collegiaal’ advies zijn, lees: een compromis tussen voor-en tegenstanders. Vinck hoopt op een compromis waarin zoveel mogelijk van de Lange Wapper brug behouden kan worden, liefst gewoon hetzelfde tracé met een ‘wijziging’ aan het Sportpaleis. Los van het feit hoe men hier, waar de Lange Wapper de oostelijke ring ontmoet, minder rijvakken ziet te bouwen (bovengronds althans), is dit regelrecht bedrog van de kiezer. Vinck is zoals de moeder die haar kinderen spruitjes wil doen eten door te zeggen dat het snoep is. Gelukkig zagen de meeste Antwerpenaren gisteren door de leugens van moeder Vinck.

Het NEE-kamp mag daarom na de overwinning van gisteren zijn aandacht niet laten verslappen. De aanvoerders van het JA-kamp hopen nu dat eerst in het college en vervolgens bij de Vlaamse regering de NEE-stem zodanig wordt omgebogen tot een JA, met een zo klein mogelijke ‘maar’. Zouden de schadeclaims van NORIANT, het twijfelachtige bouwconsortium dat op de miljarden aast die de Lange Wapper haar zou opleveren, er voor iets achter zitten? Dankzij de prachtige overwinning van gisteren, met het bijhorende zelfvertrouwen, kan druk op de ketel gehouden worden. Een betoging die voortbouwt op de succesvolle mobilisatie van zondag 11 oktober, met de meer dan duizend betogers in Merksem/Deurne, kan hierin ter inspiratie dienen (we zijn trouwens benieuwd hoeveel volk Karel Vinck zo had kunnen mobiliseren).

Maar meer is nodig. Het beste antwoord dat we kunnen geven aan Vinck en BAM-consoorten is door de discussie over ‘brug versus tunnel’ uit te breiden tot een al-Antwerps democratisch en maatschappelijk debat over de mobiliteitssituatie vandaag. Een tunnel is slechts een mogelijke piste hierin. Een algemeen sociaal mobiliteitsplan, waar LSP voorstander van is (lees ook ons artikel), zou voornamelijk aandacht en middelen schenken aan openbaar vervoer, alternatief containertransport per trein en water en milieuvriendelijke mobiliteitsideeën, waardoor geleidelijk aan individueel wegenvervoer kan beperkt worden tot het hoogst noodzakelijke.

Zonder zo’n plan zitten de Antwerpse wegen, ook met een tunnel in plaats van een brug, binnen een generatie opnieuw eivol. Het is daarom dat men nu ook al plannen maakt voor een tweede Ring, die dwars door de groene rand en het Waasland zou moeten snijden. Er moet dringend een andere mobiliteitslogica komen. Het zou ook de 40% JA-stemmers van gisteren die voornamelijk bezorgd zijn om sneller op hun werk te geraken, over de streep halen. De totale kostprijs voor het Bam-tracé wordt op 2,2 miljard euro geraamd (maar insiders geven toe dat het wellicht 5 miljard euro zou worden, volgens Knack van 30 september). Dit geld van de belastingsbetaler zou zo’n andere mobiliteitslogica al veel dichter hebben gebracht. Ook OPEL met haar kennis en geschoolde arbeidskracht zou hierin ingeschakeld kunnen worden.

Dat is niet de bezorgdheid van de traditionele politici vandaag. In de voorbije jaren werd steeds duidelijker dat het sluiten van de ring niet in het voordeel van de omwonenden of zelfs de modale Antwerpenaar zou gebeuren. Als hier terechte kritiek op geuit werd, werd deze als fout afgedaan of werd het idee gegeven dat ‘mobiliteit’ voorgaat. Men had het dan eigenlijk over de mobiliteit van de Antwerpse havenbedrijven die ‘just-in-time’ willen vervoeren. Een ander belang primeert, en dat is snel gewin voor een selecte club. Ideeën voor alternatieven kwamen vaak genoeg, maar de bedenkers ervan kregen steevast het deksel op de neus.

Deze selecte club dient slechts haar eigen (winst) belangen. De BAM moet ontbonden worden en in de plaats ervan moet de overheid een werkelijk democratisch gecontroleerde bouwmaatschappij installeren die wél de belangen en de gezondheid van de Antwerpenaren ter harte neemt. Ook op politiek vlak moet er iets veranderen. Want wat zal er morgen gebeuren met de stem tegen de arrogante politici en bedrijfsleiders die denken dat de wereld hun speeltuin is? Zullen ze erkennen dat de zandbak waar zij in graven niet leeg is, maar vol met mensen die met de dag meer problemen krijgen (gezondheid, werkeloosheid, steeds duurder en stroever verkeer…) of denken ze weer deze te kunnen negeren? Welke keuze ze ook maken, in de toekomst zullen ze zeker weer voor het negeren kiezen als ze daar de kans toe krijgen. Daarom is het belangrijk dat de strijd hier niet ophoudt.