Fons Verplaetse was in de jaren 1980 eerst kabinetsmedewerker van Wilfried Martens en nadien gouverneur van de Nationale Bank. In die hoedanigheden was hij betrokken bij harde besparingsmaatregelen. Er werd hard gesnoeid en de levensstandaard van de werkenden en hun gezinnen nam af. Verplaetse had daar geen probleem mee. Vandaag waarschuwt hij wel. Hij vreest dat de sociale zekerheid “om zeep” wordt geholpen en bevestigt dat de gewone gezinnen “opdraaien voor de crisis”. Zo hoor je het eens van een ander.
Het minste dat van Fons Verplaetse kan worden gezegd, is dat hij niet meteen van links-socialistische opvattingen kan worden verdacht. Toch is het opvallend dat zijn waarschuwingen in de lijn liggen van wat wij naar voor brengen. De besparingen die vandaag worden gepland, zijn een bedreiging voor de sociale zekerheid. En de crisis wordt aangegrepen om ons te laten betalen, terwijl wij niet verantwoordelijk zijn voor de crisis.
Verplaetse stelt in een interview met Knack: “Sommigen beweren dat we de overheidsfinanciën alleen maar kunnen rechttrekken als we diep snijden in de sociale zekerheid, en dat is niet waar. Maar je tast wel het wezen van onze sociale zekerheid aan en jaagt de mensen bijvoorbeeld naar duurdere privéverzekeringen. Sommigen willen blijkbaar van de gelegenheid gebruikmaken om de sociale zekerheid om zeep te helpen. Saneren, saneren, saneren. Besparen, besparen, besparen. Snijden, snijden, snijden. Dat zijn de enige woorden die sommigen kennen als ze het hebben over maatregelen om het gat in de begroting te dichten.”
Van besparen en saneren kent Verplaetse wel iets. In de jaren 1980 lag hij mee aan de basis van het beleid waarbij de Belgische frank werd gedevalueerd. Het overleg daarover werd in beperkte kring gevoerd in het buitenverblijf van Verplaetse in het dorpje Poupehan. Er werd beslist om de frank met 8,5% te devalueren. Volgens Verplaetse was het enige andere alternatief een loonsverlaging met zowat 10%. Maar ook een devaluatie komt uiteindelijk op hetzelfde neer.
Toch gaan de plannen die vandaag worden opgemaakt te ver voor Verplaetse. Hiermee dreigen ze “de sociale zekerheid om zeep te helpen”. Dat is een uithaal naar onder meer de liberalen van “da joenk” Verhofstadt en de patroonsorganisaties. Verplaetse wil ook wel besparen, maar wil dat op een zodanige wijze doen dat het protest ertegen wordt beperkt. Hij vreest dat een te openlijke provocatie een golf van verzet met zich kan meebrengen en dat hierdoor de besparingen op zich op de helling komen te staan. Hij is allesbehalve een bondgenoot van strijdbare syndicalisten, maar zijn argumentatie tegen de patroons is wel interessant.
Ook over wie de crisis zal betalen volgens de huidige logica is Verplaetse duidelijk: “Over één zaak mogen we ons geen illusies maken: de saneringsinspanningen zullen worden gedragen door de gezinnen. Ik weet wel dat de overheid ook een bijdrage zal vragen aan de banken en aan de elektriciteitsproducenten, maar je moet er niet aan twijfelen dat die de gevraagde inspanning zullen doorrekenen aan de gezinnen. Gevolg is dat hoe dan ook vooral de gezinnen zullen opdraaien voor de crisis.” Zo hoor je het eens van een ander.
De excuusbijdragen van banken en elektriciteitsproducenten dienen enkel om ons een rad voor de ogen te draaien terwijl de echte besparingen op onze kap terecht komen. De gewone werkenden en hun gezinnen moeten betalen voor een crisis waarvoor zij niet verantwoordelijk zijn. En de prijs zal niet laag zijn. Verplaetse waarschuwt dat “men” blijkbaar niet “beseft wat voor drastische ingrepen (…) jaar na jaar noodzakelijk zijn.”