De vergeten oorlogen in Afrika

De burgerlijke media heeft de afgelopen maanden vooral aandacht geschonken aan de oorlog en de bezetting van Irak. Een aantal erg bloedige conflicten zijn echter niet aan bod gekomen. De oorlogen in Afrika, zowel internationale conflicten als burgeroorlogen, hebben de afgelopen jaren het leven gekost van miljoenen mensen.

Keith Pattenden

Slechts zelden halen de Afrikaanse oorlogen de voorpagina’s van de kranten. Recent was er wel wat aandacht voor de vluchtelingencrisis in Darfur in het westen van Soedan, maar het conflict in Soedan is reeds jarenlang bezig waarbij er quasi geen aandacht aan geschonken werd. Ook de oorlog in de Democratische Republiek Congo kreeg amper een vermelding in de media, ondanks het feit dat er bijna 2 miljoen doden vielen bij de gevechten en er miljoenen andere Congolozen het slachtoffer zijn van ziektes, honger en armoede.

Deze oorlogen zijn het gevolg van het verleden van het imperialisme en van de actuele uitbuiting van de rijkdom en de mensen op het continent.

Soedan

Soedan was eerst een kolonie van Frankrijk en dan van Groot-Brittannië. Er zijn tal van pogingen geweest om nationalistische rebellenbewegingen te stoppen. Hoewel het land officieel onafhankelijk is sinds 1956, zorgde het strategisch belang van het land tijdens de ‘Koude Oorlog’ ervoor dat het nooit haar eigen toekomst kon bepalen.

In Darfur zijn er gevechten tussen lokale milities die een grotere inspraak eisen in het lokale beleid enerzijds en anderzijds milities die gekend staan als de “Janjaweed” die gesteund worden door de regering. De gevechten zijn reeds bezig sinds het begin van vorig jaar, maar het was pas deze zomer dat de regeringen van de VS, Groot-Brittannië samen met VN-secretaris Kofi Annan eisten dat er een einde zou komen aan de slachtpartij. Annan zou wellicht in de problemen komen omdat er beelden begonnen door te komen van stervende kinderen in vluchtelingenkampen op een ogenblik dat de VN de tiende verjaardag van de genocide in Rwanda herdenkt met de slogan “Nooit meer opnieuw”. Het enige verschil tussen toen en nu, is de schaal waarop de genocide plaats vindt.

George Bush staat inmiddels onder druk van de religieuze rechterzijde in de VS die eist dat er tussengekomen wordt in Soedan omdat de meeste slachtoffers in Darfur christenen zijn, terwijl de regering van Soedan en de Janjaweed Arabische moslims zijn.

Voordien waren Bush en co erg voorzichtig bij hun kritiek op het regime in Soedan omdat ze vreesden dat dit de vredesgesprekken in het zuiden van Soedan zou verstoren. Het conflict daar duurt al meer dan 20 jaar, sinds de Islamitische regering een vorm van ‘Sharia’-wetgeving heeft opgelegd aan de hoofdzakelijk christelijke bevolking.

De bevolking van het westen en het zuiden van Soedan moet geen illusies hebben dat de VN in staat zou zijn om een uitweg uit de nachtmerrie aan te bieden. Ook in Congo wordt aangetoond dat de oplossing niet te vinden is in de kantoren van de zogenaamde “internationale gemeenschap”.

De VN, de EU en de Afrikaanse Unie vertegenwoordigen allen de belangen van de grote wereldmachten, de multinationals en de corrupte lokale politieke en militaire leiders. Hun enige bezorgdheid is hoe ze hun enorme winsten kunnen veilig stellen door gebruik te maken van de grondstoffen en de arbeid.

Koloniale revolutie

Congo is door oorlog verscheurd van bij haar formele onafhankelijkheid. In 1960 was er een seperatistische beweging in Katanga waar er veel grondstoffen aanwezig zijn. Die afscheidingsbeweging werd bewust gesteund door de VS en België omdat deze vreesden dat ze de toegang tot goedkope grondstoffen zouden verliezen. Onder het mom van een VN-vredesmacht werden doodseskaders naar Congo gestuurd waarbij president Patrice Lumumba werd vermoord omdat deze de onafhankelijkheidsbeweging van Congo had geleid.

De genadeloze pro-Westerse dictator Mobutu werd later aangesteld als president en deed dienst als nuttige vertegenwoordiger van het imperialisme. Het regime van Mobutu voorzag in trainingskampen, geld en wapens voor de contra-revolutionaire troepen in Angola tussen 1975 en 1997.

Na de Portugese revolutie van 1974 had de “marxistische” guerrilla beweging MPLA de macht gegrepen in Angola waarbij een genationaliseerde en geplande economie werd gevestigd naar het voorbeeld van de stalinistische regimes in de Sovjetunie en Oost-Europa. De VS was niet in staat om rechtstreeks tussen te komen na haar nederlaag in Vietnam en gebruikte daarom Zaïre om haar steun te betuigen aan de rechtse UNITA-troepen van Jonas Savimbi.

Als dank voor de bewezen diensten, bleef het Westen blind voor de plundering door Mobutu van de middelen van het land en ze moedigden hem zelfs aan door het toekennen van leningen op lange termijn. Tot vandaag moeten de Congolezen nog betalen voor deze leningen.

Zowel Savimbi als Mobutu verloren hun nut na de val van het stalinisme en het herinvoeren van het kapitalisme in Oost-Europa. Mobutu werd omvergeworpen door guerrilla leider Laurent Kabila.

Kabila was actief in de beweging tegen Mobutu sinds begin jaren ’60. Ondanks zijn linkse reputatie zorgde de val van het stalinisme niet direct voor een einde van het conflict tussen de guerrilla en het leger. De strijd voor de controle over de natuurlijke rijkdommen van de regio werd een doel op zich. Eens aan de macht werd duidelijk dat Kabila geen uitweg aanbood voor de meerderheid van de bevolking.

Vandaag wordt Congo geteisterd door geweld met verschillende milities die elkaar bevechten. Daarbij zijn ook buurlanden van Congo betrokken en er wordt gesproken over “Afrika’s wereldoorlog”. Westerse wapenleveranciers vinden hier een lucratieve markt.

Socialistische oplossing

Afrika wordt opnieuw geconfronteerd met een humanitaire crisis waarbij kapitalistische politici enkel krokodillentranen laten en VN vredestroepen sturen. Er is echter geen perspectief van een blijvende vrede in de regio als de menselijke en natuurlijke middelen blijven ingezet worden als bron voor superwinsten van de grote bedrijven. Er kan geen blijvende oplossing zijn voor de problemen van oorlog, terreur en armoede onder het kapitalisme aangezien het kapitalisme zelf verantwoordelijk is voor deze problemen.

Wij zijn tegen iedere militaire interventie van het imperialisme, ook al gebeurt dit onder het mom van de Verenigde Naties. We zijn ook tegen iedere poging van de Afrikaanse Unie om tussen te komen. De regeringen die door deze internationale instellingen worden vertegenwoordigd zijn mee verantwoordelijk voor de plundering van het land. Ze zijn mee verantwoordelijk voor de slachtpartij. Op basis van het huidig systeem zal de bevolking enkel geconfronteerd worden met nog meer horror.

We steunen het recht op zelfverdediging van al diegenen die onderdrukt worden. Arbeiders en boeren hebben nood aan hun eigen democratisch georganiseerde organisaties om zich te verdedigen tegen zowel de regering als de milities.

Oproepen tot steun moeten niet gericht worden aan de neo-koloniale marionetten, maar aan de miljoenen arbeiders en arme boeren van Afrika. In plaats van uit te kijken naar de Westerse regeringen, moeten ze uitkijken naar solidariteit van de internationale arbeidersklasse.

Er is nood aan een politieke kracht die ervoor opkomt dat de rijkdom van Afrika ter beschikking wordt gesteld van de bevolking op basis van de collectieve eigendom en de democratische controle over de rijkdom van het continent. Een democratische socialistische federatie blijft de enige uitweg voor de overgrote meerderheid van de Afrikaanse bevolking.