Minder dan twee weken na de Europese verkiezingen werd een nieuw Europees toneel opgevoerd in Ierland. De regering van conservatieven (Fianna Fail) en groenen (Green Party) wil een nieuw referendum over het verdrag van Lissabon houden eind september of begin oktober. Eerst moeten de Europese staatshoofden enkele “wettelijke garanties” goedkeuren om de inhoud van het verdrag te verduidelijken.
Vorig jaar hebben we in juni al gestemd over dit verdrag en toen was een overtuigende meerderheid van de Ierse kiezers tegen. De Europese elite was daar niet mee opgezet en was geschokt omdat we het aandurfden een andere visie te hebben dan wat volgens de elite in ons belang zou zijn.
De Europese elite bestaat uit het establishment van de grote bedrijven en het politieke establishment dat de belangen van de grote bedrijven verdedigt in de parlementen van de Europese lidstaten en het Europees parlement. Het bedrijfsleven heeft een enorme invloed op de regeringen, de Europese Commissie en andere Europese instellingen. Het bepaalt mee de neoliberale koers die de EU de afgelopen twee decennia heeft gevoerd.
Het Verdrag van Lissabon werd voorgesteld als een poging om de structuur en de werking van de EU wat op te frissen. Voor velen gaat het verdrag echter verder. Het betonneert de strategie van de Europese elite om haar economische en politieke invloed wereldwijd te versterken. Dat is waarom de Ieren onder druk worden gezet om nog eens te stemmen. Het Ierse bedrijfsleven en het politieke establishment gebruiken daarbij dezelfde argumenten als hun Europese collega’s.
Slechts twee jaar geleden werd in Ierland een andere stemming gehouden. Toen waren er algemene verkiezingen. Als we de beloften van de grote politieke partijen toen vergelijken met de rampzalige situatie waarin we ons vandaag bevinden, zou er zeker een argument zijn om die verkiezingen over te doen. Maar daar is vooralsnog geen sprake van.
Er wordt nu veel gesproken over de zogenaamde wettelijke garanties die de Ierse regering zou krijgen om het Verdrag van Lissabon aanvaardbaar te worden. Als we kijken naar die zogenaamde garanties keren we van een kale reis terug.
Er wordt niets veranderd aan het Verdrag van Lissabon. Dit is exact hetzelfde document dat de vorige keer in het referendum werd voorgelegd. Er wordt nu gezegd dat er garanties zouden zijn rond thema’s als “abortus, neutraliteit, belastingen en arbeidsrechten”. Blijkbaar weten de regeringen niet dat de linkse tegenstanders van het Verdrag nooit die thema’s centraal stelden.
Anderen hadden het wel over die thema’s in de campagne en worden nu “gerust gesteld”. Dat maakt meteen dat het debat in het kader van het tweede referendum over Lissabon kan gaan over de centrale thema’s van het verdrag: de verdediging van de openbare diensten of het verzet tegen de Europese militarisering. Hopelijk zullen dat effectief de centrale discussiepunten zijn.
De essentie van de tekst van het Verdrag van Lissabon blijft gewoon overeind. Dat zal dan ook het materiaal zijn waarop het Europese Gerechtshof zich zal baseren als het beslissingen moet nemen over controversiële thema’s als het recht van arbeiders om zich te organiseren en te verzetten tegen patroons die migrante arbeiders willen inzetten om de lonen en arbeidscondities in bepaalde sectoren te ondermijnen.
In een aantal landen van de EU zijn er bezwaren tegen mogelijke garanties rond de kwestie van de rechten van arbeiders. Dat is natuurlijk niet verrassend, het verdrag zou gebruikt worden om de uitbuiting van arbeiders op te drijven. Er waren eerder verschillende uitspraken van het Europese Gerechtshof waarin de ondermijning van lonen en arbeidsvoorwaarden werd ondersteund.
De wettelijke garanties zijn niet voldoende om de arbeiders te verdedigen tegen de verdragen van de EU. Deze Europese Unie geeft de voorkeur aan de “rechten” van de grote bedrijven om meer winst te maken, zelfs indien dit enkel kan door overeengekomen regels op het vlak van lonen en arbeidscondities te ondermijnen. Het is schandalig dat we een jaar na het vorige referendum gewoon nog eens moeten stemmen over een verdrag waarover reeds een verdict was geveld. Als het toch tot een stemming komt, moeten we duidelijk maken wat het echte belang van het verdrag van Lissabon is.
> Actie in juni 2008 aan het Europees parlement om het respecteren van het Ierse neen te eisen