Film: “Hunger” over de Troubles in Noord-Ierland

De film Hunger van Steve McQueen brengt het verhaal van de hongerstakers van het IRA (Irish Republican Army) tegen de achtergrond van de Troubles in Noord-Ierland. In 1981 begon IRA-leider Bobby Sands een hongerstaking tegen de aanwezigheid van Britse troepen in Noord-Ierland en de repressie tegen de burgerrechtenbeweging. De film “Hunger” biedt een beeld dat zonder woorden soms veel zegt over deze tijdsperiode.

Door Denise Dudley (Socialist Party in Australië)

De film biedt een beeld van de complexe politieke en morele keuzes waarmee leden van de IRA werden geconfronteerd bij hun acties en ook bij de hongerstakingen in de notoire Maze-gevangenis. Dit wordt op een interessante wijze gemengd met het perspectief van een aantal gevangenisbewakers die vaak Unionisten waren (aanhangers van de eenheid met Groot-Brittannië).

De misdrijven die werden begaan door de gevangenisbewakers werden ongetwijfeld gedekt door de Britse regering onder leiding van Thatcher. De beelden ervan zijn schokkend, net als de beelden van de “vuile protestacties” van de gevangenen. Deze scènes gaan gepaard met een beeld op de impact ervan en van de aanhoudende oorlog op de bewakers zelf die verschillend reageren op de cultuur van geweld en misbruik.

De film gaat niet echt in op de historische achtergrond waardoor zo veel jonge mensen in de gevangenis belandden. Er wordt wel geprobeerd een beeld te geven van de redenen waarom er extreme vormen van protest waren en waarom de hongerstakers niet bereid waren om zomaar een akkoord met de Britse regering te onderhandelen. De hongerstakers dachten terecht dat een dergelijk akkoord niet zou leiden tot het inwilligen van hun eisen. Er was voordien ook een enorme druk om niet in hongerstaking te gaan, ook de IRA-leiding was tegen.

In de meest schokkende scène van de film zien we hoe Bobby Sands (gespeeld door Michael Fassbender), de eerste hongerstaker die om het leven komt, aan een priester uitlegt en beargumenteert waarom hij de hongerstaking voert. Sands stelt dat onderhandelingen met de Britse regering geen zin hebben en dat de regering niet zal aanvaarden dat gevangenen het statuut van “politieke gevangenen” krijgen indien er geen grote publieke en politieke druk daartoe is. Een statuut van politieke gevangene zouden Sands en co een aantal rechten hebben bezorgd en zou hen afgezonderd hebben van de rest van de gevangenisbevolking.

Jammer genoeg wordt in de film niet ingegaan op de betekenis en het belang van een dergelijk statuut. Als de Britse regering hen het statuut van politieke gevangenen had toegekend, had het in feite toegegeven dat het betrokken was in een burgeroorlog. Thatcher probeerde steeds om de stakers te discrediteren en af te schilderen als harteloze terroristen.

De gebeurtenissen in Noord-Ierland werden door de Britse regering omgedoopt tot de “Troubles” om zo de burgeroorlog te minimaliseren. De internationale en nationale druk werd onder tafel geveegd en een discussie over de Britse rol in Noord-Ierland was niet mogelijk. Bij de hongerstakingen vielen tien doden, allemaal jonge mannen. Bobby Sands stelde dat ze hun leven zouden geven voor hun overtuiging en strijd. Ze hoopten dat hun dood zou leiden tot een verenigd en vrij Ierland. De geschiedenis heeft ons geleerd dat dit niet het geval was en dat Noord-Ierland verdeeld blijft.

De sterkte en de vastberadenheid van de hongerstakers, of hun “geloof” zoals Bobby Sands het in de film noemt, is zeker bewonderenswaardig. De nationale kwestie en de kwesties van oorlog, onderdrukking en bezetting blijven vandaag actueel. De film “Hunger” biedt een kijk op deze thema’s in de context van een oorlog in een land waar sommigen hun eigen dood zagen als hun laatste wapen tegen onderdrukking.

Achtergrond

In de Engelstalige brochure “Troubled Times” vind je een socialistisch standpunt over de nationale kwestie in Ierland en dit onder meer vanuit een historisch oogpunt. Deze brochure is een aanrader voor al wie meer wil weten over de troebele geschiedenis van Noord-Ierland.

> Troubled times – the national question in Ireland

Trailer