Patronale agressie en onverantwoord politieoptreden bij Carrefour Sint-Pieters-Leeuw om de uitbuiting van het personeel op te drijven

Deze zaterdag werd opnieuw actie gevoerd aan verschillende vestigingen van Carrefour. Voor de eerste maal gaf een rechter in Mechelen toe dat het niet aan de rechtbanken is om tussen te komen in een syndicaal conflict. In Waterloo weigerde de politie in te grijpen tegen de actievoerders. Heel anders was het in Sint-Pieters-Leeuw: aangespoord door een bijzonder agressieve winkeldirecteur, en een arrogante deurwaarder ging de politie van Sint-Pieters-Leeuw met veel enthousiasme over tot bedreigen en uiteindelijk arresteren van verschillende vakbondsmilitanten.

Verslag door één van de gearresteerden

Agressie en repressie tegen arbeiders

Een vijftigal vakbondsmilitanten had vanaf 5u postgevat vóór de deuren van de Carrefourvestiging. Het ging uiteraard om militanten uit de vesting zelf, en delegees uit andere Carrefourwinkels, maar ook om militanten uit supermarkten van andere ketens, en vakbondsmilitanten uit andere sectoren zoals het onderwijs, NMBS,.. die het piket ondersteunden. Nu ook Delhaize van plan is om een nieuwe winkel te openen onder het barslechte paritair comité 201.01, en ook andere bedrijven, zoals Beaulieu gretig gebruik maken van dwangsommen en politiegeweld in sociale conflicten, is het duidelijk dat deze strijd lang niet meer enkel om de werkomstandigheden in de nieuwe Carrefour Blauwe Toren in Brugge gaat. Het gaat er om dat het patronaat van de huidige situatie gebruik wil maken om op een veel agressievere manier om te gaan om sociale conflicten. Nu de beweging rond de koopkracht ietwat is afgezwakt, en de onderhandelingen rond het IPA, en de strijd over wie de crisis zal gaan betalen nog moet worden gevoerd, wil het patronaat duidelijk maken dat ze bereid is desnoods met geweld elk vakbondspiket aan te pakken.

Op dat vlak heeft de directie van Carrefour zaterdagochtend niet vergeten haar bijdrage te leveren. Carrefour was naar de rechtbank getrokken met advocaten van het gerenommeerde advocatenkantoor Claeys&Engels. Deze firma heeft zich de voorbije jaren gespecialiseerd in het breken van vakbondsacties: in 2005 boden zij een “hotline” aan voor patroons die snel een piket voor hun poorten wilden laten verwijderen, en vorig jaar nog schepten ze een precedent door stakende arbeiders op de luchthaven van Zaventem individueel voor de rechter te slepen. Al vroeg patrouilleerde de winkeldirecteur, geëscorteerd door de lokale politie van Sint-Pieters-Leeuw over de parking, onder meer om een handvol werkwilligen te verzamelen dat later de winkel zou proberen binnen te gaan. Ondanks de intimidaties en dreigtelefoons waaronder het personeel de voorbije weken te lijden had, zou uiteindelijk slechts een tiental werknemers, op een totaal van 112, opdagen om te werken. Dat is mijlenver verwijderd van de 70% tot 80% werkwilligen die in de media werd geclaimd. Blijkbaar heeft de directie naast haar lacunes op het gebied van arbeidsrecht ook weinig kaas gegeten van elementaire wiskunde…

Deurwaarders en de privé-militie van het patronaat

Omstreeks 8u kwam een gerechtsdeurwaarder een vonnis op basis van een eenzijdig verzoekschrift van de directie betekenen: in mensentaal: hij kwam melden dat iedereen die de toegang tot de winkel zou verhinderen 1000 euro per klant of werkwillige die niet binnen kon gaan zou moeten betalen. De heer gerechtsdeurwaarder deed echter weinig moeite dit vonnis op voorhand duidelijk uit te leggen, maar besloot toch zeer snel de politie te vragen zeer hardhandig op te treden tegenover elke syndicalist die iets deed dat niet naar de zin van de directie was.

Ook de auteur van dit artikel mocht de sterke arm van de wet voelen: toen de winkeldirecteur mij op zeer brutale manier probeerde omver te duwen, en ik weigerde onmiddellijk opzij te gaan, werd ik al snel opgepakt, en onmiddellijk bestuurlijk aangehouden. Nog een tiental andere militanten mocht die ochtend profiteren van de gastvrijheid van het cellenblok van de lokale politie van Sint-Pieters-Leeuw.

De meesten werden opgepakt enkel en alleen omdat ze pamfletten uitdeelden aan nieuwsgierige klanten waarin de redenen voor de staking werden uitgelegd. Toen de deurwaarde merkte dat heel veel klanten sympathie toonden voor de stakers, en duidelijk maakten dat ze in deze omstandigheden dan maar hun boodschappen zouden gaan doen in een nabijgelegen Lidlvestiging, werd ook het uitdelen van pamfletten plots verboden. Blijkbaar zijn heel wat leden van het politiekorps van Sint-Pieters-Leeuw grote fans van Amerikaanse politieseries: met veel enthousiasme en veel spektakel kweten ze zich aan hun taak: zo sprongen drie politieagenten letterlijk op de rug van een vrouwelijke vakbondsmilitante die net een pamflet had uitgedeeld aan een voorbijganger. De militante kwam hierbij zeer hard in aanraking met het asfalt van de Carrefourparking, en werd hardhandig in een aanstormende combi geduwd.

De gerechtsdeurwaarder genoot duidelijk van zijn functie als almachtige keizer van de Carrefourparking. Met Berlusconiaanse arrogantie en trots verkondigde hij aan elke vakbondsmilitant die hem voor de voeten liep dat hijzelf vandaag “oppermachtig was”, en hij het recht had “elke militant wiens gedrag hem niet aanstond willekeurig te laten oppakken”. Aanwezig zijn in vakbondskleuren op de parking was hiervoor al voldoende, smaalde hij zelfvoldaan. Jammer voor de man werd dit soort uitspraken meestal op hoongelach onthaald, de man had zich blijkbaar ook al aan vorige piketten op deze wijze onsterfelijk belachelijk gemaakt. Dit alles zou ons goed kunnen doen lachen (de makers van “In de Gloria” hadden het niet beter kunnen bedenken) mocht het niet zo ernstig zijn: dit voorval toont nog aan dat eenzijdige verzoekschriften de deur openzetten naar een totaal verbod op syndicale activiteiten: zelfs een pamflet uitdelen of antwoorden op vragen van geïnteresseerde klanten was verboden.

Einde van het stakingsrecht?

De aanwezige vakbondsmilitanten waren het er allemaal over eens dat dit een zeer belangrijke strijd was. Dit toestaan is de deur openzetten voor het inperken van het stakingsrecht, en het verder verspreiden van slechte loon –en werkomstandigheden in alle bedrijven in ons land. Jammer genoeg wordt er op dit ogenblik bijzonder weinig ondernomen vanuit de vakbondstop om dit belangrijk gevecht te winnen. De militanten van buiten Carrefour die aanwezig waren om de piketten te versterken, waren gemobiliseerd omdat ze lid zijn van linkse politieke partijen zoals de LSP, of op basis van persoonlijke relaties met militanten van Carrefour. Er is geen nationale mobilisatieoproep. Dat maakt dat heel wat militanten de toekomst voor deze beweging zeer negatief inzien: velen denken niet dat we kunnen winnen. Nochtans zijn er heel wat tactieken die zouden kunnen werken mits een ernstige mobilisatie: enkele voorbeelden:

• Op 22 oktober bleef de nieuwe Carrefour Blauwe Toren in Brugge dicht, omdat bijna duizend vakbondsmilitanten de ingang bezetten. Tegen een dergelijke overmacht kan zelfs de meest gemotiveerde gerechtsdeurwaarder niet op: geen enkele politieagent zou het in zijn hoofd halen een dergelijke militantenstroom aan te vallen. Waarom aan de huidige wekelijkse acties aan 5 Carrefourvestigingen in België geen regionale mobilisatie koppelen, met duidelijke mobiliseerstreefdoelen, zodat steeds honderden militanten de deuren kunnen dichthouden?
• Aan de piketten werd ook gesproken over “ludiekere” acties om tussen twee grote stakingen door de strijd verder te zetten: waarom niet met een honderdtal mensen elk een winkelkar vullen met niet-bederfbaar voedsel, die daarna achtergelaten kan worden aan de kassa? Of een zitstaking met ondermeer een mobilisatie rond studenten. Solidariteitspaginas op Myspace en Facebook toont dat heel wat mensen bereid zijn aan dit soort acties deel te nemen.
• De centrale markt voor Carrefour is natuurlijk Frankrijk. Wat zou het effect zijn mocht niet enkel in België, maar ook in een tiental Franse vestigingen regelmatig worden gestaakt uit solidariteit? Dit zou de internationale directie van Carrefour onmiddellijk in grotere problemen brengen.
• Waarom geen acties aan de bureaus van advocatenkantoren zoals Claeys&Engels, die een heel winstgevende zaak hebben gevonden in het systematisch ondermijnen van de vakbondsrechten in ons land? De patronale agressie zou hierbij kunnen worden aan de kaak gesteld.

Het woord aan de basis

Om af te ronden enkele verslagen van gesprekken met vakbondsmilitanten van Carrefour die iets meer duidelijkheid geven over de concrete werkomstandigheden bij Carrefour.

Een BBTK-delegee vertelt: “Het is geen publiek geheim dat de zaken bij Carrefour niet goed gaan. De Franse directie is van plan om op termijn uit de Belgische markt te stappen, zoals ze dat ook in Portugal en Zwitserland hebben gedaan. Dit is de echte reden voor de invoering van het paritair comité 202.01 in Brugge Blauwe Toren: op die manier wordt de vestiging natuurlijk een pak winstgevender. De bedoeling is Super-GB’s die vorig jaar werden gefranchiseerd: een rapport opstellen over het gebrek aan winstgevendheid van de vestigingen, en dan het personeel voor de keuze stellen: ofwel sluiten, ofwel komen werken in een slechter betaald paritair comité.

“Sinds de overname door Carrefour heeft de directie niets anders gedaan dan het personeel bedriegen en bestelen: zo werden alle personeelsleden tien jaar geleden voorgesteld voor 500 euro aandelen te kopen in Carrefour: de directie zou telkens nog eens 4500 euro bijleggen. De bedoeling zou zijn dat na 5 jaar de aandelen werden verkocht, de werkgever nam de 4500 euro terug, de rest van de winst was voor het personeelslid. De aandelen bleven die 5 jaar echter constant zakken: uiteindelijk kreeg iedereen z’n 500 euro terug, maar geen cent meer. De directie had wel maar eventjes een renteloze lening van zo’n 10 miljoen euro gekregen van het personeel. Vreemd genoeg begonnen de aandelen vlak na de verkoop door het personeel wel pijlsnel te stijgen. Veel mensen beseften toen dat ze bedrogen waren.

“Ook voert men al jaren een constante afvloeiingspolitiek: enkel al in 2007 verdwenen 1550 jobs bij Carrefour! Hierdoor worden rayonvullers opgeroepen om kassadiensten te doen, maar raakt de stok niet aangevuld, zijn de rekken wanordig en dergelijke. Dit heeft heel veel bijgedragen tot het constante verlies aan marktaandeel van Carrefour. En het overgebleven personeel wordt uitgeperst als citroenen: Carrefour voerde de 18-urenweek ipv. de 20-urenweek in: hierdoor werken kassiersters 6 dagen per week telkens 3 uur, en geen 4 uur: resultaat: Carrefour moet geen verplichte 15 minuten pauze meer geven… Een kassierster verdient hiervoor nauwelijks 600 euro per maand mee. En nu willen ze via het nieuwe paritair comité daar nog eens 30% van af doen: van hongerlonen gesproken…”

Een groepje LBC-delegees uit enkele Brusselse Carrefourvestigingen vertellen ons: “De directie vertelt dat de werknemers in de nieuwe Brugse Carrefourvestiging daar uit vrije wil zijn gaan werken. Dit is een grote leugen. De lokale RVA organiseerde in de nieuwe winkel een “Jobday”, waar zo’n 300 werklozen verplicht werden aan deel te nemen, en hun CV achter te laten. Anders zouden ze hun uitkering verliezen. Dit is de reden waarom ze zich kunnen veroorloven dergelijke schandalig lage lonen te betalen: het zijn werklozen die met hun rug tegen de muur werden gezet! Van de 150 mensen die 3 weken begonnen te werken in de nieuwe vestiging, zijn er reeds 20 ontslagen: het werkritme voor kassiersters en rayonvullers bij Carrefour is zó hoog, dat veel mensen dat fysiek gewoon niet aankunnen. Maar dit alles wordt niet gezegd in de propagandacampagne van de directie. Hetzelfde met de werkwilligen: mensen worden opgetrommeld door de directie om te gaan werken, en hen wordt voorgelogen dat er géén piket staat. Op het moment ze aankomen is het echter al te laat: wie dan nog vertrekt staat onmiddellijk gebrandmerkt bij de directie die nauwkeurig in de gaten houdt wie werkt tijdens de staking en wie niet. De mensen hebben veel angst, en worden letterlijk geterroriseerd door hun directeurs en kaderleden, ze worden thuis constant telefonisch lastiggevallen, bedreigd op de werkvloer. Dit zorgt ook voor enorme spanningen tussen stakers en niet-stakers: de sfeer op de werkvloer is werkelijk niet meer te harden… Vandaag begint 11.11.11 met een campagne “Werknemers zijn geen werktuigen”, waarbij ze de uitbuiting in de lageloonlanden aanklagen. Die mensen zouden beter eens komen kijken hoe het er in de Belgische supermarkten aan toe gaat!

“Toch begrijp ik de werkwilligen hier in Sint-Pieters-Leeuw niet: het is de minst presterende Hypercarrefour van allemaal: onlangs werd de helft van de winkel verkocht aan mediamarkt, omdat er gewoon te weinig klanten komen voor de winkelgrootte. Iedereen weet dat het net deze winkel is die het snelste onder het “Bruggesysteem” zal terecht komen: maar als we de strijd dàn pas moeten voeren, zal het te laat zijn nog iets te doen…”