Op Socialisme 2008 was er een discussie over de strijd tegen herstructureringen bij multinationals ingeleid door twee delegees: Levi Sollie van ABVV-Bayer en Rudi Dom van ABVV-Agfa. Er waren ook tussenkomsten van militanten met een lange ervaring alsook jonge arbeiders die hun eerste syndicale stappen zetten. We publiceren een algemeen verslag van de discussie.
Thomas
Welk antwoord wordt geboden?
Vaak worden herstructureringen vandaag gezien als een noodzakelijk kwaad. Opkomen tegen massale afdankingen zou een gevecht tegen de bierkaai zijn. Delegees worden in deze visie vaak gereduceerd tot een rol van begrafenisondernemer. In plaats van op nationaal en internationaal niveau de strijd te voeren, wordt enkel op lokaal vlak defensief gereageerd (als er wordt gereageerd).
Ook op politiek vlak is er een gebrek aan een alternatief. Eerst werd gepleit voor een tripartite-regering, daarna werd enkel gepoogd om PS, CDH en CD&V te overhalen om enkele gematigde vakbondseisen op te nemen. Al snel bleek echter dat er geen ruimte zou zijn voor een sociaal beleid.
Nochtans is er een actiebereidheid. Na meer dan een maand van stakingen in de provincie Limburg schreef De Tijd een artikel waarin januari 2008 de maand van de stakingen werd genoemd. Alleen was er weinig coördinatie waardoor de delegaties aan hun lot werden overgelaten. Dat opende de weg voor een regen aan klachten, leugens en bedreiging vanuit de patronale hoek.
Het grote probleem met de vakbonden is dat de leiding het kapitalisme heeft aanvaard. Hierdoor zijn de problemen enkel “excessen” en komt men tot soms moralistische antwoorden. Dat beperkt de aantrekkelijkheid van de vakbonden, zeker onder jongeren. Die zien de vakbond steeds meer als een verzekeringsinstelling in plaats van een strijdmiddel.
Nood aan een strijdbare syndicale linkerzijde
Bij de recente acties rond koopkracht stond iedere delegatie er alleen voor door het gebrek aan een nationaal initiatief. Dat is vooral in kleine bedrijven problematisch, delegaties van grotere bedrijven kunnen de strijd nog deels naar het nationale niveau tillen onder meer door de media-aandacht die ze krijgen.
Er is nood aan eenheid tussen militanten van de verschillende bonden en over de taalgrenzen heen. Jammer genoeg kwam er sinds de betoging van 15 december amper nog een gezamenlijk initiatief van ABVV en ACV. Onderlinge concurrentie speelt niet in ons voordeel, er is nood aan solidariteit. Er bestaat geen fundamenteel verschil tussen een Vlaamse/Franstalige, rode, groene, blauwe of nog een andere kleur van arbeider.
Door het gebrek aan antwoorden van de leiding op de problemen waarmee veel werkenden worden geconfronteerd, moeten we vaak zelfs het nut van een vakbond uitleggen. In onze houding tegenover de vakbonden moeten we voorzichtig zijn. Niet alle lagen onder het niveau van de leiding maken deel uit van een strijdbare laag, maar omgekeerd klopt het ook niet dat alles wat zich boven de basis bevindt sowieso deel uitmaakt van een gecorrumpeerde bureaucratie.
Er is een potentieel van een strijdbare basis, maar dat zal niet tot uiting komen indien het niet wordt georganiseerd. Een eerste stap in het organiseren van vaak geïsoleerde strijdbare militanten kan bestaan uit syndicale netwerken waarin militanten ervaringen kunnen uitwisselen en onderling discussiëren. Dat kan de basis vormen voor een strijdbare georganiseerde syndicale linkerzijde.
Met LSP kunnen we een bijdrage leveren aan de opbouw van syndicale netwerken. In sommige sectoren brengen we militanten en arbeiders samen (openbaar vervoer, onderwijs,…) en dat versterkt hun werking op de werkvloer. Maar uiteraard blijft dat relatief beperkt qua omvang en impact. Het opzetten van netwerken van strijdbare syndicalisten zal mee afhangen van bewegingen. Zo waren er reeds mogelijkheden bij de strijd van Clabecq in de jaren 1990 of rond het Generatiepact in 2005.
In de acties rond de koopkracht zagen we hoe de afwezigheid van een politiek instrument van de arbeidersbeweging een rem vormt op de acties. Een discussie over een syndicaal alternatief omvat dan ook meteen een discussie over politieke antwoorden. Daarbij moeten we de nood aan een arbeiderspartij voorop stellen.