Nederland. Hoe verder met de democratisering van de SP?

Op het SP-congres van 24 november afgelopen jaar stond de partijopbouw op de agenda. Natuurlijk kon na de media-aandacht voor het Comité Democratisering SP (CDSP), de rel rond de geschorste Tribune-hoofdredactrice Elma Verheij en het geroyeerde Eerste Kamerlid Düzgün Yildirim de kwestie van democratie niet onaangeroerd blijven.

Door Patrick Zoomermeijer, Offensief Zaanstreek en actief SP-lid (op persoonlijke titel)

Geen van de door de CDSP-sympathisanten naar voren gebrachte amendementen haalde het op het congres, en evenmin vergelijkbare amendementen van andere SP-leden. Het combineren (‘stapelen’) van functies als partij- en (kamer)fractievoorzitter blijft mogelijk, er wordt bijvoorbeeld niet vastgesteld op welke gronden SP-vertegenwoordigers kunnen worden gevraagd hun zetel in te leveren. Maar het lag ook niet in de lijn der verwachting dat deze amendementen het zouden gaan halen.

Wat echter opviel was dat er uit redelijk wat verschillende afdelingen kritische sprekers waren op het congres. Uit onder andere Enkhuizen, Hilversum, De Bilt en Breda kwamen goede amendementen, onder andere over de invloed van het Partijbestuur in de Partijraad, of de verhouding tussen congres en de Partijraad. Het geeft aan dat er toch in meerdere SP-afdelingen een meerderheid van de actieve leden wel punten tot verbetering zien, en toont daarmee het ongelijk van het beeld in de media aan dat de SP geen enkele ruimte tot discussie biedt.

Na het congres

Nu het congres voorbij is, is ook de media-aandacht verdwenen. Voeg daarbij de onvermijdelijke teleurstelling van sommige SP-leden die misschien meer hadden verwacht binnen te halen op het congres, en je kunt je voorstellen dat de stroming binnen de SP voor meer democratie (waaronder het CDSP) even lijkt opgedroogd.

Maar feit is dat door discussie met leden aan de basis er ook veel bereikt kan worden. Zo werden in de Zaanse SP-afdeling (waar ik zelf actief ben), toch enige kritische amendementen geformuleerd, die soms mooi de middenweg bewandelden tussen meer radicale amendementen over de scheiding van functies, en de reactie van het Partijbestuur op die amendementen.

Een Zaans amendement over dat leden expliciet in hun afdeling moeten kunnen meebeslissen over de politieke lijn en het verkiezingsprogramma, werd overgenomen. Ook een Zaanse motie die een scherpere kritiek formuleerde op IMF en Wereldbank dan in de voorgestelde congrestekst het geval was, en een motie die opriep om werkgeversorganisaties niet als natuurlijke bondgenoot te zien, haalden het. Dit geeft nog eens aan dat het niet alleen nodig is de discussie zo politiek mogelijk te maken zonder in technische details verzeild te raken, maar dat dit ook echt mogelijk is.

Socialisme & democratie

De leden van de socialistische organisatie Offensief, die nu al zo’n tien jaar actief zijn binnen de SP, hebben zelf altijd al ingezet op politiek-inhoudelijke discussie. Democratie is geen doel op zich, al is een belangrijke kritiek van ons, bijvoorbeeld op het stalinisme dat het niet democratisch was, en daardoor het potentieel van de werkende mensen niet werd benut, maar juist werd beknot. Een vergelijkbare kritiek hebben we op de steeds verder verzakelijkte en verrechtste vakbondsleiding, die de vakbondsleden tot passief stemvee wil degraderen.

Ook binnen de SP zien we de strijd voor meer ledeninbreng als onderdeel van de opbouw van een strijdbare en socialistische partij. De noodzaak aan mondige en actieve leden gaat hand in hand met de noodzaak voor een radicaal-socialistisch programma voor de SP. Daarnaast zijn de discussies op zich een goede leerschool voor leden voor de strijd voor een socialistische maatschappij en benadrukt het de zelfwerkzaamheid, omdat een partij als de SP niet alles centraal kan plannen tot in detail. En dat ook niet moet willen.

Lokaal actief

Veel is ook mogelijk op lokaal vlak. Immers, de afdelingen zijn de basis van de partij. De discussies op het congres zijn uiteindelijk het eindpunt van een lange weg, die door de afdelingen voert. En ook al staat er in de statuten van de SP dat er minimaal 1 keer per jaar een ledenvergadering in de afdeling moet zijn, dat wil niet zeggen dat er niet meer ledenvergaderingen mogen zijn. Dat kan in de afdeling worden beslist. En ook al besloot het afgelopen congres niet tot een uitspraak tegen het stapelen van functies, dat betekent niet dat in een afdeling kan worden besloten de functies van voorzitter en fractievoorzitter te scheiden.

Kortom, de discussie voor het verbeteren van de democratie binnen de SP gaat door. Juist op lokaal niveau. Daar kan in de praktijk worden bewezen dat verbetering mogelijk is, en dat dit op de lange termijn een positief effect zal hebben op de ontwikkeling van het broodnodige nieuwe kader.

Via een grotere actieve basis in lokale afdelingen, kan de stem van deze leden ook een grotere invloed hebben op de nationale organisatie, en daarmee leiden tot het tot stand komen van een echt socialistisch programma.

Invloed van strijd

Het is ook lokaal dat de SP zijn naam als de partij voor de werkende mensen moet blijven waarmaken. En dat betekent dat er niet zonder meer aan coalities in diverse gemeentes moet worden deelgenomen, maar dat de leden daar in hun afdeling over moeten beslissen. En dat bijvoorbeeld het werk van de raadsfractie wordt besproken. Dat aansluiting wordt gezocht bij de lokale bevolking waar die in verzet komt.

En mensen in verzet, in bond en bedrijf, wijk en school, zullen de SP een impuls geven om de strijd tegen afbraak met energie voort te zetten. En dat zullen mondige mensen zijn, zoals wij die willen, en die moeten we de ruimte geven. De nieuwe aanwas scholen en doordringen van ons socialistisch alternatief doe je door samen in actie te komen en door de overtuigkracht van socialistische ideeën!