Your cart is currently empty!
Evaluatie verkiezingen. Gesprek met Jo Coulier, ABVV-delegee VUB
Naar aanleiding van de verkiezingen spraken we met Jo Coulier. Jo was kandidaat op de Senaatslijst en is als hoofddelegee van ABVV-VUB ook lid van het nationaal bestuur van ACOD-Onderwijs.
Wat was jou eerste reactie op de uitslagen?
Jo: Om eerlijk te zijn, ik was toch wel verrast. In de voorbije maanden heb ik veel mensen gesproken en op basis van die gesprekken, vermoedde ik dat de SP.a wel wat zou verliezen. Maar het matige succes van Groen, de overwinning van LDD en de grote afslachting van de SP.a , dat had ik niet kunnen voorspellen.
En de uitslag van CAP en PVDA?
Jo: Als kandidaat had ik uiteraard gehoopt dat CAP een beter resultaat zou neerzetten. Zolang de verkiezingscampagne niet op het niveau van de massamedia uitgevochten werd, dacht ik dat we met CAP wel wat potentieel hadden. Ik hoopte altijd dat we in de buurt van de 1% zouden komen. Maar dat is niet gelukt. Ook het resultaat van de PVDA is niet goed. 0,85% in Vlaanderen en 0,8% in Wallonië kan je geen groot succes noemen. De PVDA spreekt van een grote vooruitgang maar als je rekening houdt met de verworven naamsbekendheid; de grotere media-aandacht en de – naar PVDA-normen – massacampagne kan je toch moeilijk van een overwinning spreken. Om het anders te formuleren, noch CAP, noch PVDA kunnen een electoraal succes claimen.
Zowel CAP als PVDA stelden dat er ruimte was voor een electoraal succes, hoe verklaar je dan de verrechtsing?
Jo : Ik denk dat het verkeerd is om te spreken van een algemene verrechtsing. In De Standaard van 13 juni schreef een onderzoeker van de KUL in een opinieartikel dat onderzoeken naar attitudes uitwijzen dat er geen sprake is van verrechtsing. De Belgen koesteren hun sociale zekerheid en zijn zeker niet gewonnen voor het Amerikaans model. Maar welke partij heeft het in de verkiezingscampagne opgenomen voor onze sociale zekerheid. Juist, CAP en PVDA, net de twee partijen die niet aan bod kwamen in het mediaspektakel. De Belgen vragen niet naar noch grotere flexibiliteit en onzekerheid. Maar ook rond dit thema vertelden de grote partijen in meer of mindere mate hetzelfde. De discussie werd gevoerd tussen partijen die allemaal het neoliberale beleid willen verder zetten, alleen het sausje kleurt soms rood, groen, blauw of bruin.
Hoe verklaar je dan het zware verlies voor de SP.a en de winst voor LDD ?
Jo: Jef Sleeckx stelde steeds dat de SP.a zich afgekeerd had van haar natuurlijke achterban. De verzuchtingen van de arbeiders (lees de werknemers in het algemeen) komen al lang niet meer op de eerste plaats voor de SP.a. De dag na de verkiezingen verklaarde de woordvoerder van VOKA – de meest rechtse patronale organisatie – dat de voorbije regering met SP.a en de Vlaamse Regering met SP.a een bedrijfsvriendelijk beleid voerden. Je kan dat als socialist toch moeilijk als een compliment beschouwen. SP.a staat voor loonmatiging; privatisering; jacht op werklozen; en ga zo maar door. In de jaren ’80 fulmineerde Tobback senior tegen de fiscale amnestie, in de 21e eeuw voerde een regering met SP.a (en Tobback junior als minister) twee keer een fiscale amnestie in. Waarom zou je als werknemer nog stemmen voor die partij ?
En LDD ?
Jo: Ik denk dat LDD het potentieel dat er was voor CAP deels binnengehaald heeft. Waarom? Ten eerste is De Decker een begrip. Een selfmade man die regelmatig tegen de schenen van het establishment schopt en telkens hij neer gemept wordt terug recht staat. De Decker straalt leiderschap uit en stond – in de ogen van de mensen – voor een andere politiek dan de politiek van paars. Blijkbaar vonden diegenen die een alternatief wilden voor paars meer aantrekkingskracht in LDD dan in het kartel CD&V/NVA. De CD&V zegt dat ze hun grootste electoraal succes boeken sinds 1981. Dat is toch wel de waarheid geweld aan doen. De toenmalige CVP haalde meer dan 30% op eigen kracht. Nu hebben ze het grootste deel van de toenmalige Volksunie aan hun trein gekoppeld.
Maar wie voor LDD kiest, kiest toch voor individualisering; afbouw van openbare diensten; afbouw van sociale zekerheid en dergelijke meer?
Jo: Ja en Nee. Zoals gezegd, wie gelooft de traditionele partijen nog als zij zeggen dat ze niet voor de individualisering zijn? SP.a en CD&V voeren ook een afbraakbeleid. Alleen willen zij via sociaal overleg de werknemers het neoliberaal beleid doen slikken. Steve Stevaert zei altijd, je mag besparen alleen moet je opletten dat de mensen niet schrikken van de maatregelen. Het enige verschil met LDD (en Vlaams Belang) is dat die hetzelfde beleid wil voeren maar zonder de vakbonden als tussenpersoon en zonder compromissen. Bovendien zit je bij de anderen met enorme tegenstellingen. De ACW-vleugel van de CD&V wil dat de vakbonden blijven instaan voor de uitbetaling van de werkloosheidsuitkeringen. NVA en de rechtervleugel is daartegen. Spirit wil de werkloosheidsvergoeding in de tijd beperken, de SP.a niet. Wat moet de gewone mens daar nu van denken ?
Dus volgens jou is er geen verrechtsing?
Jo: Het probleem is dat het vandaag niet duidelijk is wat links en wat rechts is. Paars werd bestempeld als de meest linkse regering die we ooit gehad hebben. Als dat tot treurens toe in de media herhaald wordt, verschiet ik niet dat de slachtoffers van paars zich rechts gaan noemen. LDD werd gezien als het “recht voor de raap” alternatief voor diegenen die het beleid beu waren. Onderzoeken wijzen uit dat de Belgen nog massaal geloven in ons sociaal model maar uiteraard komen daar barsten in. Neem nu de VUB waar ik hoofddelegee ben. De vakbonden (inclusief ACOD, enkel de Brusselse afdeling stemde tegen) keurden een CAO goed waarbij 1% loonsverhoging toegekend wordt voor de hele periode 2008-2012. Bovendien geldt die loonsverhoging niet voor het academisch personeel wat betekent dat 2/3 van het personeel 0% opslag krijgt. Als je dan rekening houdt met de gezondheidsindex komt dit neer op een reëel verlies aan koopkracht voor de komende vier jaar. Dan krijg je de reactie: waarom moeten wij voor collectieve akkoorden zijn als dat ons niets opbrengt. Dan gaan mensen redeneren, als we individuele loonsonderhandelingen zouden hebben, dan kan ik meer bekomen.
Zijn de vakbonden daar verantwoordelijk?
Jo: Toch mee verantwoordelijk. Toen ik mijn eerste syndicale stappen zette (1993), staakten we tegen het globaal plan van de CVP-SP-regering. Na één dag algemene staking – in termen van deelname de grootste algemene staking sinds 1936 – stoppen de vakbonden de actie en kan de regering haar plannen uitvoeren. Gevolg: invoering gezondheidsindex in 1994 waardoor de lonen in reële termen met 2% gedaald zijn tussen 1994 en 2006.
Om de twee jaar wordt een interprofessioneel akkoord onderhandeld waarin telkens minder en minder gegeven wordt aan de werknemers en de geschenken aan de patroons vergroten.
In principe mag interimarbeid enkel voor vervangingen of in geval van buitengewone vermeerdering van het werk. In de praktijk wordt interimarbeid de norm voor jongeren en wordt dit nu verder uitgebreid naar de ouderen. Reactie vakbonden : nihil.
De regering stelt een generatiepact voor. ACV is eerst tegen en het ABVV voor. Dan verandert het ACV het geweer van schouder en is voor (en het ABVV tegen) en nadat het ABVV een staking organiseerde op 7 oktober weer tegen. Na 1 dag staking wordt het generatiepact geslikt en staat de vakbondsbasis in de kou. En dan is men verwonderd dat het Vlaams Belang de grootste partij is bij de arbeiders, ook bij de gesyndiceerde arbeiders. Het gebrek aan duidelijk programma en inzet voor de belangen van de werknemers vanwege de vakbonden zorgt mee voor het zoeken naar een politiek alternatief bij rechts. Onze syndicale delegatie aan de VUB heeft wel een strijdbaar imago. Ons ledenaantal is de voorbije 5 jaar met netto 40% gestegen en we winnen de sociale verkiezingen. Ik durf zelfs zeggen dat op basis van onze geloofwaardigheid als vakbondsmilitanten we erin geslaagd zijn om kiezers weg te halen bij het Vlaams Belang. Maar het gebrek aan daadkracht bij de vakbonden op hoger niveau speelt ons ook parten.
Hoe is de reactie in jouw vakbond op de verkiezingen?
Jo : Gisteren (13 juni) vergaderde het nationaal bestuur van ACOD-Onderwijs. Het deed me denken aan de uitzending “The Germans” van Fawlty Towers. “Don’t mention the war” was vervangen door “spreek niet over de verkiezingen”. Er heerste een taboe over discussie m.b.t. de verkiezingen. Je zag wel dat de bestuursleden die tot de SP.a behoren, zwaar aangeslagen waren.
Hoe zullen de vakbonden reageren? Denk je dat ze aansturen op een verlinksing van de SP.a?
Jo : Ik denk niet dat de vakbondsleiding automatisch de algemene staking zal afkondigen tegen een nieuwe rechtse regering. Uiteraard hopen ze dat de SP.a zich zo snel mogelijk herstelt en opnieuw gaat regeren zodat ze een politieke gesprekspartner hebben. En of ze zullen pleiten voor een linksere SP.a, daar heb ik mijn twijfels over. Velen zijn ervan overtuigd dat de mensen gewoon rechts geworden zijn omdat ze te verwend zijn. Ze willen dan ook af van het strijdbare karakter van de vakbond en vakbonden omvormen tot dienstencentrales. Sommigen zijn niet vies om zich in te schakelen in het activeringsbeleid van de regering. We zullen moeten afwachten en kijken hoe groot de druk van de basis zal zijn en welke krachtsverhoudingen bestaan binnen de vakbond.
Mia Devits pleitte toch voor een hervorming van de SP.a? Ze pleit ervoor om terug een ledenorganisatie te worden. Wat denk je daarvan?
Jo: Ik ben actief bestuurslid geweest in de SP tussen 1982 en 1996. Eind jaren ’80 is de leiding begonnen met de centralisatie van de macht en het buitenwerken van kritische stemmen. Toen de SP-afdeling Oostende in 1990 standpunt innam tegen de eerste golfoorlog werd de afdeling ontbonden en de linkervleugel uitgesloten.
Sindsdien ging het van kwaad tot erger. De SP.a wordt dikwijls de meest stalinistische partij van Europa genoemd. De beslissingen van de top na de verkiezingsuitslag bevestigen dit. De leden hebben geen inbreng. Een kleine kliek beslist en de mandaten worden doorgeven naar zonen en dochters of familie. Het netwerk van de machtshebbers verstikt elke vorm van democratie. Zal Mia Devits daar iets aan veranderen? Ze past perfect in dat plaatje. Mia Devits heeft geprobeerd om de macht in het ABVV te centraliseren. Ook zij wilde de democratische inbreng van leden en militanten aan banden leggen. Toen ze daar niet in slaagde koos ze voor een lucratieve uitweg als Europees parlementslid voor de SP.a. Van die mevrouw hebben we weinig te leren ook al heeft ze ooit een vakbondsticket gehad. Eens in het Europees parlement keurde ze de neoliberale grondwet goed.
Ben je pessimistisch en wat verwacht je van de toekomst?
Jo : Ik ben niet pessimistisch maar dit doet niet terzake. Als vakbondsafgevaardigde ben ik gewoon om op te komen voor de belangen van mijn collega’s en de kop van jut te zijn voor de patroons. De nieuwe regering zal hetzelfde beleid voeren als de vorige, alleen wat bruter. Het komt er op aan om krachtsverhoudingen uit te bouwen – zowel politiek als syndicaal – om hiertegen in te gaan. De bestaansredenen voor CAP zijn niet verdwenen. De eerste verkiezingsdeelname eindigt met een zeer bescheiden succes.
Electoraal stelt het nog niet veel voor maar CAP heeft honderden militanten die dikwijls voor de eerste keer op het politieke toneel acteren. De verdere uitbouw op lokaal vlak en ledenwerving zijn nu belangrijk. Die mogelijkheid bestaat nog en zal verder aangewakkerd worden door de politiek van de heersende politieke partijen. Als CAP erin slaagt om zichzelf te versterken, dan is een electoraal succes in 2009 absoluut mogelijk. Hiervoor wil ik mij ten volle engageren.