Oppositie van arbeiders en studenten in Zimbabwe ondervindt hevige repressie van regering Mugabe

Op 13 april sprak ik namens FNV Jong (de jongerenafdeling van de Nederlandse vakbondsfederatie FNV) met twee Zimbabwaanse studentenleiders van de studentenvakbond Zinasu die door een samenwerking van FNV Mondiaal met NIZA/Zimwatch naar Nederland waren gekomen. Zinasu is een grote studentenorganisatie met een achterban van 260.000 studenten op 44 hogescholen en/of universiteiten

Bas De Ruiter

Ik vroeg naar onder andere naar de verhouding tussen de studentenbeweging en de arbeidersbeweging, vooral in het licht van de stakingsacties die op 3 en 4 april hebben plaatsgevonden, waarbij in Zimbabwe praktisch het gehele economische leven stil lag. Door de oppositie was namelijk een algemene staking uitgeroepen, die praktisch inhield dat de meeste arbeiders thuis bleven.

Een van de studentenleiders vertelde dat Zimbabwe sinds 1989 een éénpartijstaat is en dat sinds die periode de arbeiders- en studentenbeweging gezamenlijk optrekken in de oppositie tegen de regering Mugabe. In de praktijk betekent dit dat stakingen van arbeiders door de studenten worden ondersteund en acties van de studenten krijgen steun vanuit de arbeidersbeweging. Een uiting van deze solidariteit was het persbericht dat Zinasu uitgaf (titel: you’ll never walk alone) ter ondersteuning van de leden van de vakbond ZCTU die door dreigementen vanuit het Zimbabwaanse ministerie van Veiligheid onder druk werden gezet om hun staking te beëindigen.

Zinasu is een integraal onderdeel van de campagne “Save Zimbabwe” en van de nationale raadgevende vergadering van waaruit het initiatief wordt genomen voor de massaprotesten tegen de regering.

Tussen de belangrijkste oppositiepartij MDC (Mouvement for Democratic Change) van Morgan Tsvangirai en Zinasu bestaan geen officiële banden. Wel heeft Zinasu mede aan de basis gestaan van de MDC en een aantal MDC-parlementsleden zijn voormalige leiders van Zinasu. Zinasu geeft aan de MDC te steunen zolang en in die mate ze opkomt voor de arbeiders, studenten en armen van Zimbabwe. De MDC wordt door die groepen veelal gezien als de enige oppositie in Zimbabwe.

Gezien de armoede en andere sociaaleconomische problemen in Zimbabwe was het opvallend dat de nadruk vanuit Zinasu als belangrijkste doelstelling van de oppositie toch vooral ligt op de democratische verandering. Dus primair het verjagen van Mutabe’s Zanu-PF en het vestigen van een meer democratische staatsvorm in Zimbabwe. Een van de voornaamste eisen is de wijziging van de grondwet, onder andere zodat president en regering verantwoording moeten gaan afleggen aan het parlement.

Enerzijds is dat natuurlijk erg logisch, omdat de bestaande dictatuur op geen enkele wijze de situatie van de meerderheid van Zimbabwaanse bevolking verbetert, maar eerder de belangen van een rijke en corrupte elite dient. De andere kant is dat de MDC weliswaar de behoefte aan democratische verandering vertolkt, maar tevens geen programma heeft om de fundamentele oorzaken van de sociaaleconomische ongelijkheid aan te pakken.

Tegen de achtergrond van wat er in Zimbabwe gebeurt, de arrestaties, mishandelingen (en zelfs verkrachtingen) van (vrouwelijke) studentenactivisten en de repressie tegen de arbeidersbeweging ligt er ook voor de Nederlandse vakbeweging een taak op dit thema op te nemen. Door strijd en solidariteit ook vanuit Nederland moet de druk op de Zimbabwaanse regering hoog blijven, zodat er een einde kan komen aan deze vormen van repressie en geweld. En ook aan de armoede en de uitzichtloze toestand waarin de meerderheid van de Zimbabwaanse bevolking leeft.