Terwijl het ABVV ervoor pleit dat de sociale zekerheid, het arbeidsrecht en de sectorale CAO’s federaal blijven, zijn de Vlaamse politici niet onder de indruk. Zowel SP.a als CD&V reageerden op het standpunt van het ABVV met de melding dat de arbeidsmarkt in de regio’s erg verschillend is, waardoor zich een “gedifferentieerd beleid” opdringt.
Emiel Nachtegael
Vandenbroucke: een sociale staatshervorming?
In een opmerkelijk opiniestuk zette Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming Vandenbroucke (SP.a) zijn visie uiteen over de toekomst van de Belgische sociale zekerheid. Hiermee komt hij tegemoet aan de verzuchtingen van de verzamelde Vlaamse én Franstalige patroonsfederaties. Om zeker te zijn, stelt onze minister wel dat het uiteindelijke doel van de regionalisering van de sociale zekerheid een “sterker sociaal stelsel” is.
Sterk voor wie? We laten de minister aan het woord: “Om activering op maat van de mensen in elke regio te krijgen, moet ook het tewerkstellingsbeleid voor doelgroepen (selectieve verlaging van sociale lasten, activering van uitkeringen) uitsluitend gewestbevoegdheid worden.” Volgens Vandenbroucke is de sleutel voor het tewerkstellingsbeleid niet het creëren van meer werk, maar de activering van de werklozen en het (nogmaals) verlagen van de sociale lasten tot een dieptepunt (let wel: het gaat om de patronale sociale lasten).
Het eeuwige antwoord van de traditionele politici bestaat uit lastenverlagingen, ofte patronale cadeaus. Alle cadeaus en verlagingen hebben echter de sociale bloedbaden bij VW en Opel niet kunnen tegenhouden. De sociale zekerheid wordt leeggeplunderd, de patroons zeggen “dank u wel” en zetten hun aanvallen op de werkgelegenheid gewoon verder.
PS wil aanvallen federaal doorvoeren
De ABVV-voorstellen tegen een regionalisering van het tewerkstellingsbeleid konden wel rekenen op steun van de PS. Di Rupo stelde eerder reeds dat Wallonië op het vlak van de activering van werklozen Vlaanderen aan het bijbenen is. Dat klopt: het “activeringsbeleid” waarvan Vandenbroucke als minister voor werk verantwoordelijk was, leidde in 2006 tot zo’n 7.000 schorsingen van werklozen. Voor het eerst werden meer Franstalige werklozen geschorst dan Nederlandstaligen.
Er is dan ook wel wat ruimte voor aanvallen op Franstalige werklozen. In 2006 waren er in Luik gemiddeld 43 sollicitanten voor een vacature, in La Louvière waren dat er zelfs 130. Het sanctioneringbeleid, dat gesteund en gepromoot wordt door de PS van Di Rupo, zal niet leiden tot het vinden van jobs die er niet zijn.
Transfers van noord naar zuid?
Eén van de argumenten voor een regionalisering van de sociale zekerheid, zijn de zogenaamde transfers naar de “Walen”. Er wordt daarbij vakkundig gezwegen over de miljardenstromen die door lastenverlagingen van gemeenschapsmiddelen (voor de sociale zekerheid) naar het patronaat vloeien.
Neen, het is makkelijker om de Walen als “profiteurs” af te schilderen of, vice versa, om de Vlamingen als “egoïsten” voor te stellen. Die argumenten dienen veelal enkel in een pleidooi voor een verdere ontmanteling van de sociale zekerheid. Bovendien blijkt uit een aantal recente onderzoeken dat de communautaire retoriek slechts een kleine minderheid van de bevolking kan overtuigen.
Wie steunt verdere regionaliseringen?
Vandenbroucke bevindt zich in “goed” gezelschap. Zo kan hij rekenen op de steun van Karel Van Eetvelt van de federatie van kleine patroons (Unizo): “Werklozen die niet actief naar werk zoeken moeten een sanctie krijgen. Maar voor die sancties is Vlaanderen afhankelijk van een nationale instelling: de RVA. Slechts 10% (sic) krijgt nu een sanctie.”
Op het vlak van hardere maatregelen tegen werklozen kan Di Rupo op een gelijkaardige steun rekenen. De voorzitter van de Union Wallone des Entreprises, Eric Domb, stelde: “We moeten ons bijna misdadige systeem veranderen dat de werklozen ertoe aanzet zich in een statuut van eeuwige bijstand te nestelen” (De Tijd, 24 januari)
Verzet tegen neerwaartse spiraal
Of de aanvallen nu op regionaal of nationaal niveau worden doorgevoerd, ze komen even hard aan. Tegenover de verdeel-en-heers-strategie moet de arbeidersbeweging een vuist maken. Indien de splitsing van het tewerkstellingsbeleid er effectief komt, betekent dit niet enkel een neerwaartse spiraal voor de uitkeringsgerechtigden, maar ook voor de 600.000 werknemers in bedrijven die in beide landsdelen een zetel hebben. Een apart sociaal stelsel naar de taal van een werknemer zal snel leiden tot het uithollen van de loon- en arbeidsvoorwaarden, aangezien werknemers tegen elkaar uitgespeeld zullen worden.
In maart organiseerden de vakbonden nog een betoging in Kortrijk tegen de splitsing, maar het ontbreekt aan een politieke vertaling van deze strijd, zoals tijdens de strijd tegen het Generatiepact. Zowat alle traditionele politici, of ze nu Nederlandstalig of Franstalig zijn, regering of oppositie, eisen de regionalisering van deze of gene bevoegdheid na de verkiezingen.
De strijd is niet gediend door de vakbondsbanden met de geprivilegieerde partners SP.a en PS. Wij staan voor een programma waar het tewerkstellingsbeleid (inbegrepen arbeidsbegeleiding en uitzendbureaus) terug integraal een openbare en nationale aangelegenheid wordt. We zijn ook voor het stopzetten en terugvorderen van de miljarden aan lastenverlagingen. Met die middelen kunnen tienduizenden jobs van openbaar nut worden gecreëerd in het onderwijs, de zorgsector, het openbaar vervoer,…