Opel-Antwerpen volgt VW-scenario: 1.400 jobs weg in nieuw sociaal bloedbad

De directie van General Motors heeft eindelijk duidelijkheid gecreëerd. Alleen is het geen positief beeld voor de arbeiders van Opel in Antwerpen. Er moeten geen 1.200 maar 1.400 banen verdwijnen en dit tegen het einde van dit jaar. Bovendien komt de nieuwe Astra niet naar Antwerpen en zal de vestiging het moeten doen met een onzeker model van Chevrolet. De arbeiders legden het werk neer, maar het woord “staking” valt niet…

Geert Cool

VW-model

Na Volkswagen volgt Opel. Dat schreven we vorige week reeds omdat de gelijkenissen te frappant waren. Ook bij Opel probeerde de directie verschillende vestigingen een tijdlang tegen elkaar uit te spelen om zoveel mogelijk toegevingen te krijgen op het vlak van flexibiliteit. Ook bij Opel werd een tijdlang geschermd met een pikzwart scenario in de hoop dat een hard besparingsplan dan als minder erg wordt ervaren.

Het tijdschrift Automobilwoche had het eerder deze week bij het rechte eind toen het stelde dat de directie van General Motors mogelijk zou beslissen om slechts 4 van de 5 vestigingen die in aanmerking kwamen voor de nieuwe Astra ook effectief die Astra te laten produceren. Met Antwerpen als vijfde vestiging die een deel van de productie van Chevrolet zou overnemen. De nieuwe Astra zou geproduceerd worden in het Britse Ellesmere Port, het Duitse Bochum, het Poolse Gliwice en het Zweedse Trollhättan.

Europese solidariteit?

In de Opelvestigingen is er reeds jarenlang een Europese solidariteit tussen de vakbonden van de verschillende vestigingen. Er werd overeengekomen om de besparingen van de directie te spreiden over de verschillende vestigingen in Europa. Dat was slechts een gedeeltelijk succes. Enerzijds was het een belangrijk element om de verdeel-en-heersstrategie van de directie tegen te gaan, anderzijds vielen er wel degelijk harde klappen.

Toen in 2005 General Motors het gerucht liet circuleren dat er 12 fabrieken en 30.000 arbeiders weg moesten in de VS, was het al duidelijk dat Europa zou volgen. Er verdween een shift in het Britse Ellesmere Port (900 arbeiders weg) en begin 2006 kondigde GM aan dat er ruim 1.000 arbeiders weg moesten in het Portugese Azambuja. Eerder verdwenen er ook duizenden jobs in Duitse vestigingen.

Die aanvallen hebben destijds geleid tot protest op Europees niveau. In de 11 Europese vestigingen van General Motors (met samen zo’n 60.000 arbeiders) werd even het werk neergelegd. Natuurlijk was dat een bijzonder defensieve houding en gaan de besparingsplannen erg ver, waardoor het de vraag is of de Europese solidariteit zal standhouden. En uiteraard ook wat er zal gebeuren indien Antwerpen niet langer Opel-Antwerpen blijft maar zich moet omvormen tot Chevrolet-Antwerpen in een sterk afgeslankte fabriek. Wat zal er dan gebeuren indien GM er niet in slaagt om een aantal “goedkope” modellen van Chevrolet succesvol op de Europese markt te lanceren?

Chevrolet

De directie van General Motors wil het merk Chevrolet in Europa op een nieuwe manier lanceren. Totnutoe staat het merk vooral bekend van haar Amerikaanse luxewagens. Na de overname van het Koreaanse Daewoo wil GM echter in Europa voormalige modellen voor Daewoo produceren onder de naam Chevrolet. Daewoo zou een te slechte naam hebben en daarom zouden er goedkope wagens geproduceerd worden als Chevrolet.

Sinds 2005 is GM bezig met de verkoop van Daewoos onder de naam van Chevrolet. Deze wagen zou een beperkt succes kennen, maar het is duidelijk dat dit model een groter risico vormt dan pakweg de zekerheid van de Opel-Astra dat een gevestigd merk en model is. De Chevrolet kende in 2006 een groei, vooral in Oost-Europa. Er werden reeds zo’n 350.000 auto’s van verkocht. Wat als de directie van GM hierop beslist om binnenkort de productie van het model vooral in Oost-Europa te doen?

Syndicale reactie

De arbeiders van Opel legden het werk neer toen de beslissing om 1.400 jobs te schrappen werd bekend gemaakt. Er werd echter benadrukt dat er geen sprake was van een staking. De arbeiders kregen toelating om naar huis te gaan. ABVV-delegee (en zesde kandidaat op de sp.a kamerlijst in Antwerpen) Rudi Kennes liet weten dat 1.400 arbeiders dan wel overeenkomt met één van de drie ploegen, maar dat hij liever het jobverlies spreidt over alle drie de ploegen. Het lijkt erop dat de vakbonden het jobverlies reeds aanvaard hebben. Of er zal geprobeerd worden om met uitgebreide onderhandelingen in het kader van de wet-Renault de schade te beperken, lijkt weinig waarschijnlijk. De taktiek die bij Agfa tot succes leidde, maakt bij Opel wellicht minder kans.

Ook een strijdbeweging zoals we bij VW zagen, lijkt weinig waarschijnlijk. ACV-delegee Luc Van Grinsven stelde: “Opel Antwerpen heeft geen traditie van zware sociale conflicten. Nu staken zou de directie alleen maar in de kaart spelen.” De directie gaf gewoon toelating om naar huis te gaan met doorbetaling van het loon. Dat komt de directie natuurlijk goed uit aangezien de woede onder de arbeiders heel groot is. Als die woede op de werkvloer spontaan georganiseerd raakt, kunnen de directie (en een deel van de vakbondsleiding) wel eens de greep op de arbeiders verliezen.

De reacties van een aantal arbeiders was duidelijk: we willen niet verder inleveren op de arbeidscondities en de lonen, we gaan niet zomaar akkoord met een afslanking van het bedrijf, we aanvaarden niet zomaar dit VW-scenario. De reacties van veel arbeiders komen overeen met reacties bij VW-arbeiders. Alleen lijkt het erop dat wordt geprobeerd om te vermijden dat dit op een georganiseerde wijze tot uiting komt.

Politieke reacties

De traditionele politici hebben zich uiteraard gehaast om vlak voor de verkiezingen de schade te beperken. Voor de 1.400 arbeiders die weg moeten bij Opel zal dat een zorg wezen, maar het imago van de politici moet natuurlijk gered worden. Premier Verhofstadt wil samen met de Vlaamse regering een “zo gunstig mogelijk doorstartscenario met het nieuwe Chevrolet-model voor Antwerpen”. Daartoe zal gesproken worden over nog meer flexibiliteit en nog meer lastenverlagingen. Een bekend scenario van bij Volkswagen-Vorst.

Alleen is het de vraag hoe ver er kan worden gegaan. De flexibiliteit en productiviteit zijn reeds bijzonder hoog opgedreven. Met de plusminus-regeling is het mogelijk om de arbeidstijd over zes jaar te spreiden met de mogelijkheid van een 48-urenweek en een 10-urendag. De patronale lastenverlagingen werden reeds sterk opgedreven. Hoeveel meer cadeaus zal de regering aan het patronaat geven? De flexibiliteit en cadeaus hebben alvast de afbouw van Opel-Antwerpen niet kunnen verhinderen…

Tegenover de neoliberale logica van sociale afbraak en afdankingen om de winsten op te drijven, is er nood aan een andere politiek. De traditionele politici zitten verveeld met de afdankingen bij Opel omdat deze te dicht bij de verkiezingen worden aangekondigd. Ze hebben geen antwoorden en bieden de directie van General Motors meer van hetzelfde: meer cadeaus en meer flexibiliteit voor de arbeiders. Daartegenover is het nodig om de strijd voor het behoud van alle jobs te organiseren in de automobielsector in dit land en op internationaal vlak.

Lees ook:

> Wie volgt na Volkswagen? Opel eist meer flexibiliteit en toegevingen. Dreiging van massale afdankingen blijft (artikel op deze site gepubliceerd op 29 maart)