Noord-Ierland. Honderden betogers tegen waterbelasting, traditionele partijen geven toe

Vorige zaterdag betoogden meer dan 800 mensen door de straten van Belfast om te protesteren tegen de waterbelasting die aanvankelijk zou worden doorgevoerd op 1 april. De twee grootste partijen in Noord-Ierland, het katholieke Sinn Fein en de protestantse Democratic Unionist Party, veranderden tijdens de verkiezingscampagne van standpunt rond de waterbelasting. Beide partijen spraken er zich tegen uit tijdens de campagne, maar inmiddels lijkt dat standpunt opnieuw te veranderen.

Peter Hadden, Belfast

De onmiddellijke invoering van de waterbelasting was voorzien voor 1 april maar werd uitgesteld. Toch kwamen er ruim 800 mensen betogen tegen de waterbelasting. Moesten de traditionele partijen aan de oorspronkelijke timing hebben vastgehouden, was de opkomst wellicht vele keren groter geweest.

In de dagen voor de betoging hadden enkele vakbondsleiders gesuggereerd dat de Coalitie tegen de Waterbelasting de betoging beter zou aflassen omdat er slechts enkele honderden betogers zouden zijn omwille van de aankondiging van de traditionele partijen.

Het feit dat er honderden activisten uit verschillende arbeiderswijken kwamen betogen, was vooral het resultaat van de actiegroep “We Won’t Pay Campaign”. Dat kwam op de betoging zelf goed tot uiting in het feit dat deze campagne zorgde voor de grootste delegatie, in heel de betoging waren er massa’s protestborden van de campagne.

Na de betoging waren er o.a. toespraken van het Schotse parlementslid Tommy Sheridan (Solidarity), het Ierse parlementslid Joe Higgins (Socialist Party) en Pat Lawlor, een vakbondsdelegee van het Royal Victoria Hospital die sprak namens de We Won’t Pay Campaign.

Er werd door de sprekers, en vooral door de drie reeds vernoemde sprekers, nadruk gelegd op het feit dat het dreigement om een massale niet-betalingscampagne te voeren beslissend was in de beslissing om de doorvoering van de waterbelasting uit te stellen. Een uitstel is echter maar een gedeeltelijke overwinning. Een andere duidelijke boodschap was het feit dat we geen vertrouwen kunnen hebben in de lokale politici. Als ze de kans zien, zullen ze volgend jaar de waterbelasting nogmaals proberen door te voeren. Als een niet-betalingscampagne hen dit jaar kan verslaan, dan zal dat volgend jaar ook wel het geval zijn.

Op een meeting van de Socialist Party na de betoging werd die boodschap nogmaals herhaald. Daar werd ook benadrukt dat er nood is aan vertegenwoordigers zoals Tommy Sheridan en Joe Higgins om in te gaan tegen de partijen die nu in het Noord-Ierse parlement vertegenwoordigd zijn.

Die waarschuwing bleek overigens vrij snel bijzonder actueel te zijn. Twee dagen na de betoging kwamen de vier belangrijkste partijen samen om de posities in de regering te verdelen. Als voorbereiding op de effectieve installatie van het nieuwe parlement op 8 mei werden alvast de postjes onder de grootste partijen verdeeld. Sinn Fein kreeg daarbij het ministerie dat verantwoordelijk zal zijn voor de waterdiensten.

Meestal wachten politici tot ze effectief in functie zijn om hun beloftes te breken. Dat is bij Sinn Fein niet het geval. In haar verkiezingspropaganda voor de verkiezingen van 7 maart stelde de partij dat een stem voor Sinn Fein “een stem tegen de waterbelasting” zou zijn.

Op 2 april, vlak na de bekendmaking van de namen van haar ministers en hun bevoegdheden, stelde een woordvoerder van Sinn Fein, Mitchel McLaughin, in een televisie-interview: “Als we de normale kosten voor het leveren van proper en gezond water aan de bevolking bekend maken, dan zal wel begrepen worden dat daar iets voor moet worden betaald.” Zijn opmerking werd grotendeels herhaald door een woordvoerder van de DUP, de zoon van Paisley.

Een maand voor de installatie van het nieuwe parlement maken de DUP en Sinn Fein hun standpunt al duidelijk. Ze willen volgend jaar effectief een waterbelasting doorvoeren. Ze zijn bereid om bepaalde toegevingen te doen en bijvoorbeeld te beginnen met een lagere belasting. Maar dat is vooral om het verzet te verdelen en te proberen om delen van de campagne weg te drijven van een niet-betalingscampagne.

De We Won’t Pay Campaign heeft haar positie al duidelijk gemaakt met een publieke veroordeling van het standpunt van Sinn Fein en de DUP. De oppositie tegen de waterbelastingen wordt massaal gedragen omdat begrepen wordt dat dit een dubbele belasting is. Er wordt reeds voor het water betaald via de lokale gemeentebelastingen. Nu zouden we twee keer moeten betalen. De reden daarvoor is eveneens duidelijk: de doorvoering van een aparte waterbelasting moet een privatisering voorbereiden.

We hebben aan Mitchel McLaughin en Sinn Fein dan ook duidelijk gesteld dat de waterbelasting niet zal worden betaald.

Het voorbereidend werk voor een niet-betalingscampagne, moest de maatregel effectief op 1 april zijn ingevoerd, kan gezien worden als een generale repetitie voor het effectief doorvoeren van de waterbelasting door de nieuwe Sinn Fein minister die hiervoor verantwoordelijk zal zijn.

Sinn Fein reageerde op het standpunt van de We Won’t Pay Campaign door te stellen dat hij niet had gezegd dat de nieuwe regering een waterbelasting zal doorvoeren. Nochtans lieten zijn woorden weinig twijfel bestaan hierover. Het is anderzijds wel duidelijk dat de partij gevoelig is voor de mogelijke gevolgen van een massale niet-betalingscampagne. Dat kan een effect hebben op de reeds weinig stabiele nieuwe regering en bovendien overstijgt het de communautaire verdeeldheid die aan de basis ligt van de huidige machtsverhoudingen.