Interne twisten in het VB?

De afgelopen dagen kwamen er berichten over interne twisten in het Vlaams Belang. Het klopt dat er hier en daar wat wrevel bestaat tussen verschillende groepen binnen de leiding van het VB. Het gaat daarbij niet om ideologische verschilpunten, maar wel om tactische discussies. De "verruiming" van de partij, bedoeld om bredere lagen aan te trekken, blijkt steeds meer te leiden tot openlijke discussies in de media.

Vorige week was er de aankondiging van Vlaams parlementslid Jurgen Verstrepen dat hij wel iets zag zitten in een rechtse lijst naast het Vlaams Belang. Verstrepen liet bovendien blijken dat hij wel gecharmeerd was door zijn "goede vriend" Jean-Marie Dedecker. Het leverde Verstrepen een forse berisping op in het VB en sommige VB’ers aarzelen niet om harde kritiek te leveren op Verstrepen, onder meer op diens website.

En dan kwam ook Marie-Rose Morel naar buiten met de stelling dat de harde koers van Dewinter zijn beste tijd heeft gehad. De beperkte vooruitgang voor de partij in Antwerpen, lager dan de vooropgestelde verwachtingen, was volgens Morel deels te wijten aan het feit dat het VB niet breed genoeg is. Ze meent dat Dewinter (daarin slaafs gevolgd door Annemans) het bij het verkeerde eind hebben als ze pleiten voor een "hardere lijn". Morel stelde: "Het zou stom zijn mochten we opnieuw een hardere koers varen. Elke formule raakt ooit uitgewerkt, ook die van Dewinter."

Dat lijkt echter in tegenspraak te zijn met haar opmerking dat zij er zelf voor gezorgd heeft dat Dewinter er niet in slaagde om Jean-Marie Dedecker binnen te halen bij het VB om de Senaatslijst te trekken bij de komende verkiezingen. Zelf ziet Morel die positie wel zitten en hoopt ze lijsttrekker te worden, waardoor Frank Vanhecke naar de Westvlaamse Kamerlijst zou verhuizen. Dat is overigens de reden waarom die lijsttrekkersplaats nog niet werd ingevuld. De positie van voorzitter Vanhecke zou echter verzwakt zijn, naar verluidt ook omwille van "persoonlijke moeilijkheden" (dixit De Standaard).

Morel werd terecht gewezen door de partijleiding die stelde dat de discussies intern moeten worden gevoerd en niet in de media. Het lijkt erop dat er in het VB nochtans een reeks interne discussies zijn rond de verdeling van postjes en mandaten. Daarbij is de discussie over de inhoudelijke gevolgen van verruimingsoperaties van ondergeschikt belang. Het VB lijkt die gevolgen er bij te nemen. Hugo Coveliers bijvoorbeeld was nuttig om extra stemmen naar het VB te halen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Met Dedecker zou een gelijkaardig effect bereikt worden.

Maar zoals de VLD eerder reeds mocht ondervinden, zijn er ook risico’s verbonden aan verruimingsoperaties. De nieuwkomers brengen een aantal andere standpunten en methoden mee en bovendien zorgt de verruiming voor een hardere strijd om de te verdelen postjes. In het Antwerpse VB wordt dat versterkt door het feit dat Groen nu mogelijk wel de kiesdrempel zal halen en de voormalige VU in kartels zit met CD&V (N-VA) en SP.a (Spirit). Hierdoor moet de partij al een vrij stevige vooruitgang boeken om extra zetels binnen te halen.

Door Coveliers binnen te halen, straalt ook de verzuurde haat van Coveliers tegenover alle traditionele politici af op het VB. Op de eerste nieuwe Antwerpse gemeenteraad blonk Coveliers uit in het geven van cynische en persoonlijke commentaar op raadsleden van de meerderheid en burgemeester Janssens. Zelfs op de VB-banken was men onwennig en wat gegeneerd door de platvloersheid van Coveliers. Nochtans is men bij het VB wel iets gewoon op dat vlak…

Eerder was er ook onwennigheid toen Bruno Valkeniers op de viering van 30 jaar NSV verklaarde dat de NSV moet oppassen dat het zich niet laat "kannibaliseren" door het Vlaams Belang. Hij riep er de extreem-rechtse studenten op om niet enkel in het VB carrière te maken, maar ook in de bredere Vlaamse beweging. Op de nieuwjaarsreceptie van het VB verklaarde Valkeniers ook dat het VB zich open moet stellen voor "nieuwe Vlamingen". Het bleef naar verluidt even stil na die woorden…

Met Verstrepen haalde het VB een ego binnen van wie op het eerste gezicht al duidelijk wordt dat zijn nek vrij omvangrijke proporties aanneemt. Op dat vlak is het overigens niet verwonderlijk dat Verstrepen het wel lijkt te vinden met Dedecker. Verstrepen zoekt de aandacht op en geniet duidelijk van iedere publiciteit, ook al is het bijzonder negatieve publiciteit. Naar aanleiding van de uitspraken van Morel deed hij er nog een schepje bovenop. Op zijn site schreef Verstrepen (na de mededeling van het VB dat enkel de voorzitter over de uitspraken van Morel mocht communiceren): "Waar was je Morel toen ik ‘een signaal’ verwachtte van het VB na de dood van Luna? Ik hoorde je niet toen ik opriep om de extreme-extremisten te weren uit onze middens. (…) Dat gaan tafelen met nogal onguur internationaal politiek personeel in de EU, ieder zijn of haar privô‘even. Ik vergeef het je." Qua vergevingsgezinde boodschap kan dat tellen: nog eens alle problemen bovenhalen en uithalen naar de nieuw opgerichte Europese fractie (Morel ging tafelen met de leider van de Bulgaarse Atake, met name de racist en jodenhater Siderov). Binnenkort zal Jurgen kunnen fluiten naar zijn postje als hij zo verder doet! Tenzij Dedecker natuurlijk over de kiesdrempel raakt…

De discussies in het Vlaams Belang hebben niet zozeer iets te maken met interne politieke tegenstellingen. Er zijn natuurlijk ideologische splijtzwammen, onder meer op economisch vlak (waar de officiële liberale koers door sommigen sterk wordt gesteund, maar tegelijk door een groot deel van de partijleiding met argusogen wordt gevolgd omdat het niet overeenstemt met hun klassieke solidaristische visie). Maar die kwesties komen niet naar de voorgrond. Het VB kan het zich permitteren om op linkeroever tegen de havenuitbreiding te fulmineren en op rechteroever de voeten van het havenpatronaat af te likken. Een partij die teert op passief ongenoegen en zich niet baseert op actief verzet, kan het populisme als methode hanteren.

Wel zijn er moeilijkheden en discussiepunten rond de verdeling van de postjes en dat gaat steeds meer gepaard met openlijke profileringsdrang, niet in het minst van een aantal verruimers. Voor VB-militanten van het eerste uur moet dat als een slag in het gezicht aankomen. Het feit dat de partijleiding overigens overwogen heeft om Dedecker binnen te halen na zijn perikelen bij VLD en het kortstondige N-VA avontuur, zal dat enkel versterken. Het VB probeert, net als de traditionele partijen, om een aantal gekende personaliteiten binnen te halen met het oog op electorale winst. De partij mag dan al uithalen naar de BV-cultuur bij sommige partijen, zelf doet ze er maar al te graag aan mee. Met dat verschil natuurlijk dat er minder BV’s staan te popelen om de rangen van Vanhecke en Dewinter te vervoegen.

De al te openlijke carrièristische positionering van figuren als Verstrepen en Morel kunnen het VB heel wat schade toebrengen. Het laat het VB overkomen als een "normale" en "traditionele" partij. Op het vlak van carrièrisme is dat overigens ook het geval. Dat Dedecker na VLD en CD&V-N-VA ook problemen kan veroorzaken in het VB, is daar slechts een uitdrukking van.

Wij denken echter niet dat deze carrièristische oprispingen zullen leiden tot een fundamentele breuk in het VB. Mogelijk zal worden opgetreden tegen diegenen die te ver gaan in hun afbraakretoriek tegenover collega-partijleden (denk maar aan Verstrepen). Dat kan leiden tot een beperkte groep die richting Dedecker trekt. Maar dat zal wellicht vrij beperkt zijn. Een fundamentele breuk in het VB heeft volgens ons meer kans in het geval van een oplevende beweging van arbeidersstrijd waarbij het sociaal-economisch beleid een centraal discussiepunt wordt. Dat kan de echte ideologische tegenstellingen in het Vlaams Belang bloot leggen.