“Een aanval tegen één delegee is een aanval tegen ons allen”

Dubbelgesprek met Jordan Croeisaerdt en Wouter, een Antwerpse collega-treinbegeleider

Voor de regering-Michel is de afbouw van de spoorwegen een symbooldossier. Het plan-Galant moet de verdere liberalisering en geleidelijke privatisering voorbereiden. Daarvoor moet eerst worden afgerekend met het verzet van de vakbonden. Sinds de stakingen van oktober doet de directie systematisch beroep op de politie en gerechtsdeurwaarders en dreigt ze met dwangsommen. Tien dagen na de 48-urenstaking van 6 en 7 januari 2016 ontving Jordan Croeisaerdt, treinbegeleider, vakbondsafgevaardigde en ondervoorzitter van ACOD-Spoor Brussel een dwangbevel ten belope van 1700 euro afgeleverd aan huis. De Linkse Socialist had naar aanleiding daarvan een gesprek met Jordan en Wouter, een collega-treinbegeleider en ACOD-afgevaardigde uit Antwerpen.

Dubbelgesprek genoteerd door Eric Byl

“De directie wil een delegee treffen die opkomt voor de rechten van zijn collega’s.”

Jordan: “Ik ben het slachtoffer van een dubbele aanval. Er is de poging om mij een dwangsom op te leggen maar tegelijk werd een intern onderzoek opgestart tegen mij. De directie wil een delegee treffen die opkomt voor de rechten van zijn collega’s, de directie systematisch op de vingers kijkt inzake het toekennen van rechtmatige verloven, disfuncties aan de kaak stelt en ongeschikte treinstellen signaleert. Dat stoort uiteraard. Soms heeft de veiligheid te lijden onder de druk om de productiviteitsnormen te respecteren. Soms neemt men maatregelen, zoals in het nieuwe transportplan, die misschien wel passen in de globale afbouw maar uiteindelijk meer kosten.”

“Men verwijt mij ten onrechte dat ik de regels te strikt zou interpreteren. Zoals alle treinbegeleiders tracht ik mijn job uit te voeren zoals het hoort. Ik heb 12 jaar onberispelijke dienst achter de rug. Tot voor kort erkende de hiërarchie dat, maar nu tracht men een dossier tegen mij op te stellen.”

“Men heeft niets dat men mij kan aanwrijven. Ik heb de volle steun van mijn vakbond die mijn audities bij de directie aanziet als morele pesterijen, bedoeld om me psychisch te breken. Men gaat zelfs zover mijn persoonlijk kastje open te breken. Dat is onwettig, in strijd met de grondwet en de Europese conventies die het recht op respect voor het privé en familiaal leven uitbreiden naar de werkplaats. Wellicht hoopte men daar vergeefs rode fakkels te vinden; dan zou me diefstal zijn aangewreven. Als afgevaardigde bewaar ik daar ook persoonlijke dossiers die collega’s me confidentieel hebben toevertrouwd. Niet voor niets is ACOD-Spoor gewest Brussel daarover geschandaliseerd. Het gebeurde trouwens terwijl ik in ziekteverlof was! Als we dat toestaan, zijn morgen alle delegees loslopend wild.”

“Vergeet ook niet dat het dwangbevel me niet zoals dat hoort persoonlijk werd overhandigd op het piket zelf, maar tien dagen later aan huis. Dat is nog nooit eerder gezien. Het betekent dat iemand mijn naam heeft doorgespeeld. Het dwangbevel heeft trouwens betrekking op een plaats die niet eens was opgenomen in het bevelschrift. Alle getuigen verklaren dat de versie van Infrabel over de gebeurtenissen aan het piket onjuist is. Op 1 april komt de zaak voor. Drie dagen later komt ook het beroep tegen het eenzijdig verzoekschrift dat leidde tot dit dwangbevel voor. Tot aan de uitspraak staat de nationale spoorbond van ACOD in voor de gerechtskosten en zal ze indien nodig de dwangsom op zich nemen.”

Thatcheriaans beleid om de bonden te breken

Wouter: “Een aanval tegen één delegee is een aanval tegen ons allen. Het kadert in het Thatcheriaanse beleid om de bonden te breken. We moeten het juridisch gevecht voeren, maar we zullen ook moeten bouwen aan de krachtsverhoudingen. De regering en de directie zullen iedere zwakte van ons uitbuiten. Dat de regionale stakingen in oktober niet in gemeenschappelijk vakbondsfront gebeurden, werd door de directies aangegrepen om politie en gerechtsdeurwaarders in te schakelen.

“Om daaraan te weerstaan, zullen we allemaal samen moeten strijden. We hebben in Antwerpen in januari een symbolisch piket gezet om duidelijk te maken dat spoormannen ook in Vlaanderen wensten te staken. Bij ons in het depot waren dat er uiteindelijk meer dan 40% ondanks de verwarring die was ontstaan over de deelname van de bonden in Vlaanderen.

“De inzet is ook enorm. Neem nu de one-man-car, de doelstelling om 20% van de treinen zonder begeleider te laten rijden. In het Verenigd Koninkrijk rijdt nu al 30% van de treinen zonder begeleider en men wil dat optrekken tot 50%. Nu al gebeuren 70% van de incidenten op treinen zonder begeleider.”

Jordan: “Men verwijst dikwijls naar de kwestie van agressie en veiligheid, maar het is veel meer dan dat. Het gaat ook over hulp aan mensen met een beperking, over hartstilstanden, het aankondigen van aansluitingen, … De treinbegeleider is een referentiepersoon.”

Wouter: “Elk jaar maak ik minstens één keer mee dat ik via het security operation center beroep moet doen op de hulpdiensten. Een keer omdat de bestuurder was flauwgevallen, een andere keer omdat een passagier een hartaanval kreeg. In beide gevallen waren de hulpdiensten gelukkig tijdig ter plaatse.”

Jordan: “De directie tracht te allen prijze die boodschap te vertroebelen. Door de syndicale verloven maar bij mondjesmaat toe te staan, bijvoorbeeld, of door de syndicalisten te criminaliseren of voor te stellen als terroristen. Het is normaal dat er discussie is, we moeten daarvoor de tijd nemen, op de werkplaats en met collega’s uit andere sectoren die dikwijls vergelijkbare problemen ondervinden.”

Wouter: “Soms gaan we er te snel van uit dat de mensen op de werkvloer al klaar staan voor actie. We hebben meer personeelsvergaderingen nodig zodat we rustig de tijd kunnen nemen. Soms werpen collega’s terechte vragen op, uiten ze twijfels, maar we krijgen nauwelijks de tijd om daar op in te gaan. Daar zullen we met de vakbonden in het vervolg rekening mee moeten houden want we zullen iedereen nodig hebben. De directie heeft nog geen millimeter toegegeven in de onderhandelingen. Het nieuw protocol van sociaal akkoord voorziet in het verdwijnen van 2300 jobs tussen nu en eind 2018, maar zowel Infrabel als de NMBS koppelen aan het verminderde aantal banen onmogelijke voorwaarden die elkaar bovendien tegenspreken. Zo wil Infrabel meer aanrekenen aan NMBS, terwijl NMBS van een prijsblokkering door Infrabel een voorwaarde maakt om het toegezegde aantal jobs te respecteren.”

Jordan: “Wat bij het spoor gebeurt, is niet zo verschillend van andere sectoren. Het herenakkoord 2.0 dat door de vakbonden gelukkig verworpen werd, wil bijvoorbeeld het afzetten van industrieterreinen verbieden. Binnenkort moeten we gentleman-stakingen houden waarbij we enkel aan de ingang mogen staan en vriendelijk goeiedag zeggen aan iedere werkwillige. Het stakingsrecht wordt op die manier herleid tot een individuele zaak, waarbij de druk van de directie op individuele werknemers volop kan worden ingezet om collectieve actie te breken.”

“De spoormannen alleen gaan deze regering niet stoppen”

Heel wat sectoren van de lokale en regionale besturen, het onderwijs, maar ook politieke organisaties, individuele burgers en een steuncomité in het Brusselse zijn in de bres gesprongen tegen de dwangsom die aan Jordan werd opgelegd. Het zou goed zijn als de vakbonden al die aanwezige energie bundelden. Dit dossier overstijgt immers Jordan, het spoor en zelfs de arbeidersbeweging in haar geheel. Wat denken jullie daarvan?

Jordan: “Als we spreken over communiceren, denken we bijna uitsluitend aan de pers. Dat is een onderdeel van communicatie, maar we moeten vooral ook communiceren met onze collega’s uit andere sectoren, met de collega’s over de taalgrens. Een syndicaal huis moet naar mijn oordeel openstaan. De spoormannen alleen gaan deze regering niet stoppen, laat staan ten val brengen. Ik vind het steuncomité heel goed, als uitdrukking van samenwerking en het bundelen van strijdbewegingen. Elkaars realiteit op het terrein kennen, is een enorme hulp. We hebben die netwerken nodig. We lijden met zijn allen nog teveel aan het Stockholmsyndroom. Niet de stakers gijzelen de reizigers, maar de directie en de regering gijzelen ons dagelijks door de files, door de afbouw van diensten etc. Met de vakbonden laten we ons ook nog teveel gijzelen, we onderhandelen om erger te voorkomen, we laten ons teveel een agenda van besparingen opdringen. Ik vrees dat deze regering een andere syndicale strategie vereist. De idee dat we met onderhandelen het ergste kunnen voorkomen, behoort tot het verleden. Onderhandelen zit niet in het DNA van deze regering.”

Wouter: “We zullen onze stakingen ook anders moeten aanpakken. Het bezetten van een verkeerstoren of van de sporen zal steeds meer stakers vereisen. We zullen ons beter moeten voorbereiden, meer intensief de discussie aangaan en gebruik moeten maken van personeelsvergaderingen waarop we niet enkel de maatregelen bespreken maar ook democratisch beslissen over onze acties en waarop we die acties achteraf samen evalueren. We moeten ook weg uit de defensieve strategie. Volgens het VBO kost één dag staking bij het spoor 40 miljoen euro, of andersom: het spoor levert de economie jaarlijks 10 miljard euro op, niet slecht voor een dotatie van 3 miljard euro. De rechtse regering besteedt een miljard meer aan het subsidiëren van bedrijfswagens. In plaats van defensief naar de onderhandelingstafel te gaan en af en toe een staking om ons punt hard te maken, zouden we beter vanop de werkvloer tot op het hoogste niveau opnieuw eisenplatformen uitwerken en die op de onderhandelingstafel gooien met een stevig actieplan achter de hand om onze eisen ook echt waar te maken. Benieuwd of de reizigers daar ook niet voor te vinden zouden zijn.”