Ivoorkust. Afvaltransport leidt tot vervuiling en doden

Er vielen officieel slechts zes doden – maar officieus wordt gesproken over 75 doden – en duizenden anderen werden het slachtoffer van een grootschalige vervuiling in Ivoorkust na het lozen van extreem giftig afval in Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust.

Marie Francart

In de nacht van 19 op 20 augustus kwam de Probo Koala aan in Abidjan. Dat was een Russisch schip dat onder Panamese vlag voerde voor een bedrijf dat in Spanje is gevestigd. Officieel bestaat de vracht van het schip uit gebruikt water waarin hydrocarburen zitten. In werkelijkheid ging het om zwavelwaterstof, een erg giftig en gevaarlijk product dat uiteindelijk op een volledige legale wijze werd geloosd in Abidjan.

Enkele uren na de lozingen werden de lokale inwoners bevangen door ziektes. De medische centra werden snel overspoeld en stonden machteloos door een gebrek aan informatie over de exacte samenstelling van de vervuiling.

De verantwoordelijken voor deze ramp zijn eerst en vooral de patroons van het multinationale bedrijf Trafigura die de Probo Koala had ingehuurd. Dat bedrijf beweert dat de vervuiling het resultaat is van een industriële schoonmaak van de laadruimtes. Maar toen het schip in Amsterdam vertrok, bleken er reeds ongewone giftige stoffen aan boord te zijn. Een normale behandeling hiervan zou zo’n 285.000 dollar kosten. Het bedrijf besloot om het probleem te "negeren" en het toch uit te sturen naar Abidjan.

De overheid in Ivoorkust draagt een grote medeverantwoordelijkheid in deze kwestie. Toen de bevolking in actie kwam en deelnam aan grote betogingen, viel de regering.

Dit voorval staat jammer genoeg niet geïsoleerd. Ieder jaar zijn er vier à vijf gelijkaardige gevallen van lozingen (of pogingen tot lozingen) die bekend raken. Volgens gegevens van het milieuprogramma van de VN nam de export van gevaarlijk afval toe van 2 miljoen ton in 1993 tot 8,5 miljoen ton in 2001. Het is uiteraard geen toeval dat het meeste afval uiteindelijk in arme landen terecht komt: in Afrika en delen van de vroegere Sovjetunie. De veiligheidsmaatregelen zijn daar uiterst beperkt en de corruptie viert er hoogtij. De gezondheid van de bevolking daarentegen wordt compleet genegeerd.