De wereld keek met ontzetting toe hoe twee vliegtuigen de WTC-torens van de kaart veegden, met duizenden doden tot gevolg. Met een bijkomende aanval op het Pentagon deed paniek zijn intrede in de VS. Hoe kon een dergelijke gebeurtenis zich voordoen? Wat zijn de oorzaken? Wie heeft dit gedaan en met welk doel? Wat zullen de wereldwijde gevolgen zijn? Slechts enkele van de vele vragen die over de hele wereld gesteld worden. Voor de VS-administratie zijn de zaken simpel: «dit is een aanslag op de democratie en de vrijheid ».
Artikel verschenen op deze site in september 2001
Zonder enige harde bewijzen is voor hen de dader al gevonden: Osama Bin Laden. Afghanistan wordt verwacht hem uit te leveren op straffe van een gewapende interventie, eventueel zelfs met grondtroepen. De rest van de wereld wordt hard onder druk gezet om de VS te volgen in haar reactie op de aanslagen. Bij het ter perse gaan van dit blad wordt volop gebouwd aan een «internationale coalitie tegen terrorisme», uiteraard onder leiding van de VS. Ook wordt overal van de gelegenheid gebruik gemaakt om de repressieve middelen van de staat uit te breiden.
Een regelrechte tragedie voor duizenden gezinnen
We zullen nooit exact weten hoeveel mensen door de crash van de WTC-torens gedood zijn – hun aantal loopt in de duizenden. Hiermee is 11 september – een datum dat in het geheugen gebrand zal staan – de bloedigste dag van geweld op het grondgebied van de VS sinds de burgeroorlog in de negentiende eeuw. De beelden van springende mensen, van dode lichamen en lichaamsdelen temidden van het puin,… kunnen niemand ongeroerd laten.
Ook socialisten die wereldwijd tegen de dominantie van het VS-imperialisme vechten, kunnen niets anders dan afgrijzen voelen bij deze aanslag, die gericht is tegen duizenden onschuldige mensen, waaronder overigens niet weinig migranten en vluchtelingen die tewerkgesteld waren in het WTC. Socialisten veroordelen deze aanslagen, zonder echter mee te zingen in het wraakzuchtige oorlogskoor van Bush.
Zonder ook de oorzaken van dergelijke zelfmoordacties onder tafel te vegen. Wat in de VS is gebeurd is een tragedie – maar eveneens tragisch zijn de gevolgen van het embargo tegen Irak, waar dagelijks duizenden kinderen sterven; van de steun van de VS aan Israël, dat dagelijks slachtoffers maakt onder de Palestijnen, ook vrouwen en kinderen, en dat al een halve eeuw lang en met Amerikaanse wapens;… en dan zwijgen we nog over de gevolgen van de dominantie van de VS op economisch vlak en haar daaruit voorvloeiende overmacht in internationale organisaties als de Wereldbank en het IMF, die met hun richtlijnen aan arme landen dagelijks duizenden slachtoffers maken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat naast het afgrijzen er ook een gevoel heerst, vooral in de neokoloniale wereld, dat de VS oogst wat ze zelf hebben gezaaid.
Oorlogshysterie in de maak
Overal op de wereld kopten de voorpagina’s het citaat van Bush: «de VS is in oorlog». Hierop volgde de verklaring van de Navo dat het niet enkel de VS, maar alle Navo-leden zijn die in oorlog zijn. Die terminologie is niet willekeurig, maar weerspiegelt de razernij vanwege de heersende klasse van de VS en haar bondgenoten en haar vastberadenheid om weerwraak te nemen. En die weerwraak zal niet enkel worden genomen tegen de daders, maar tegen alle « schurkenstaten » die terroristen onderdak bieden.
De VS bereidt duidelijk een militaire interventie voor. Het probleem ligt hem in het identificeren van de « vijand ». Dit doet er echter niet toe voor de VS en haar bondgenoten. Bin Laden is aangewezen als de opdrachtgever en Afghanistan als belangrijkste schurkenstaat die Bin Laden ondersteuning biedt. Ook werden vanuit verschillende hoeken pogingen gedaan om Irak aan te wijzen als medeplichtig.
Bin Laden wordt vandaag als des duivels afgeschilderd, maar hij is duidelijk gecreëerd door de VS via haar steun aan de fundamentalistische krachten in Afghanistan om de toenmalige USSR buiten te drijven. In feite doet Bin Laden gewoon wat hij vroeger voor de VS deed : fondsen en troepen verzamelen om aanslagen te plegen. In die zin betalen vandaag duizenden mensen de prijs voor de vroegere misdaden van het VS-imperialisme.
De enkele sobere waarschuwingen om niet te snel tot militaire actie over te gaan, alvorens de gevolgen ervan in te schatten, worden overtemd door de oorlogstrommels van de meerderheid van commentatoren in de burgerlijke pers. Na de shock bij de Amerikaanse publieke opinie, groeide al snel de eis tot wraak. Uit opiniepeilingen blijkt zelfs dat een meerderheid te vinden in voor het sturen van grondtroepen, wat de eerste maal is sinds het trauma van Vietnam. Het lijkt een bewuste politiek van de heersende klasse in de VS te zijn om een oorlogshysterie te ontwikkelen. De meeste media, zelfs de meest « sobere », antwoorden hierop met verder gestook.
Nu reeds heeft het VS-imperialisme een Navo-coalitie rond zich verzameld. Verhofstadt en vooral Michel, als vertegenwoordigers van Europa, helpen nu ten volle mee aan het samenbrengen van een nog bredere coalitie, vergelijkbaar met de coalitie van krachten tijdens de Golfoorlog. Of die coalitie lang zal standhouden, is de vraag – de haat jegens Israël en haar voornaamste bondgenoot de VS onder Arabische massa’s had reeds het kookpunt bereikt door de laatste ontwikkelingen in Israël.
Deze pogingen zijn een teken aan de wand voor toekomstige ontwikkelingen. Trotsky maakte het punt dat wanneer nationale spanningen in een explosief stadium belanden het imperialisme een ontsnappingsweg zal zoeken op de internationale arena, wat ertoe kan leiden dat het imperialisme in de vorm van de sterkste militaire macht een groeiende interventionistische rol speelt, met militaire operaties tegen « schurkenstaten» die niet in de pas lopen. Een bijkomend element is de zwakte van de Bush-administratie, een zwakte die ze nu zal proberen overkomen door «sterk» te lijken op internationaal vlak, ongeacht de gevolgen voor wat betreft onschuldige slachtoffers.
VS-imperialisme versterkt
Het belangrijkste resultaat van de aanslagen is dan ook het tegenovergestelde van wat de aanvallers wilden: de versterking van de hegemonie van het VS-imperialisme. Sinds de val van het stalinisme as de VS nog de enige supermacht, maar haar mogelijkheden waren ernstig ingeperkt. Een belangrijke factor hierin was de wantrouwen vanwege het Europees kapitalisme tegenover de brute methodes van de VS en haar weigering om onvoorwaardelijke steun te geven aan de militaire maatregelen van de VS op wereldvlak. Nu echter hebben alle Europese leiders hun solidariteit met de VS verklaard. Zelfs Rusland stelt zich op aan de kant van de VS op dit punt. Zelfs als een dergelijke «coalitie» niet lang stand zal houden, zal het toch het VS-imperialisme enorm hebben versterkt in het gebruik van alle maatregelen die ze nodig achten om terug te slaan.
Wat die maatregelen exact zullen zijn, weet ook de heersende klasse in de VS nog niet. Op zijn minst komt er een militaire interventie, waarschijnlijk meer dan slechts bombardementen, tegen de basissen van Bin Laden in Afghanistan. Hoewel de Taliban zich nu officieel distantieert van Bin Laden (ze wilden hem bevelen het land te verlaten, maar vonden hem niet), zal dat waarschijnlijk een militaire interventie niet voorkomen, evenmin als militaire maatregelene die het doel hebben het Taliban-regime zelf te ondermijnen of omver te werpen.
Dit zal niet enkel gevolgen hebben voor Afghanistan – met een enorme ramp op vlak van verloren mensenlevens – maar ook in Pakistan, waar de steun voor het islam-fundamentalisme enorm is toegenomen. Pakistan beschikt over nucleaire wapens, zowel als India, en is dan ook onderdeel van de Amerikaanse nachtmerrie dat de spanningen in de regio zouden escaleren en resulteren in een beperkt gebruik van nucleaire wapens.
Nu kan het nachtmerrie-scenario gerealiseerd worden door precies de acties van het VS-imperialisme. Dit lijkt vergezocht, maar de wereld is in een totaal andere situatie beland. De aanslagen zullen hun stempel drukken op alle verdere ontwikkelingen op wereldvlak.