In de ban van de vogelgriep. Multinationals spelen met onze gezondheid

De afgelopen weken en dagen was er heel wat te doen rond de vogelgriep. Nu geldt ook in België een ophokplicht waardoor vogels en pluimvee binnen worden gehouden. We publiceren hierover een wetenschappelijk dossier van Wim Cardoen, een LSP-lid die aan een Amerikaanse universiteit werkzaam is.

Een nieuwe Spaanse griep?

In het dossier van Wim Cardoen wordt de vergelijking gemaakt met de vele problemen die zich bijna 100 jaar geleden stelden met de Spaanse Griep. Die griep-variant maakte wereldwijd tussen de 30 en de 50 miljoen slachtoffers en werd wellicht ook via vogels overgedragen.

De omvang van de ramp met de Spaanse Griep in 1918 werd fundamenteel versterkt door de armoedige situatie in het toenmalig Brits-Indië. Het gebrek aan voedsel, de verzwakking van het immuunsysteem en de hoge bevolkingsdichtheid in de steden vergemakkelijkten de opmars van het dodelijke griepvirus.

Een dergelijke ontwikkeling is ook vandaag niet ondenkbaar. Zelfs in de VS vielen er bij verschillende virussen duizenden slachtoffers omdat de vaccins niet voor iedereen voorhanden waren.

Controle op de geneesmiddelen

Eén van de beste geneesmiddelen tegenover het H5N1-virus (de vogelgriep), blijkt Tamiflu te zijn. Dat geneesmiddel is in handen van de multinational Roche dat nog 10 jaar over een monopolie beschikt. De verkoop van Tamiflu bracht Roche heel wat geld op (110 miljoen dollar in 2002, 321 miljoen in 2003 en 266 miljoen in 2004, voor 2005 werd 750 miljoen dollar winst verwacht!).

De vraag naar Tamiflu is momenteel dermate groot dat het bedrijf Roche nooit aan de vraag kan voldoen, maar toch wil Roche geen afstand doen van haar monopoliepositie. De productie van een goedkopere generische variant, zou enkel kunnen indien royalties betaald worden aan Roche.

Naast de gezondheidsrisico’s die deels sociaal bepaald zijn, blijken ook de mogelijkheden om geneesmiddelen op voldoende ruime schaal te producren afhankelijk te zijn van de winsthonger van een aantal multinationals.

Kapitalisme is een gevaar voor de gezondheid

“In het vogelgriep dossier zijn er een aantal elementen (fysische, zoals de verspreiding van het virus door trekvogels) waar we als mens weinig of totaal geen controle over hebben. Er zijn echter heel wat parameters, die we als maatschappij wel kunnen beïnvloeden: de aanwezigheid van een ruime voorraad anti-virale middelen, tijdelijke indijking van het virus,…

“In ons betoog hebben we duidelijk verwezen naar de nefaste rol van het kapitalisme in aanpak van de pandemieën uit het verleden. Over de uitkomst van een pandemie ten gevolge van het vogelgriepvirus kunnen we weinig zeggen, maar de reële situatie voorspelt weinig goeds (bijv. afwezigheid van anti-virale middelen voor de meeste bewoners van de planeet, het verzwakken van immuunsystemen door chronische ondervoeding,…).

“De huidige wetenschap heeft nochtans een nooit eerder gezien niveau bereikt. Ziekten, die eeuwenlang populaties teisterden, kunnen door de huidige stand der wetenschap gemakkelijk geremedieerd worden. Tegelijk moeten we constateren dat bij een eventuele uitbraak van een influeanza pandemie miljoenen mensenlevens op het spel staan omdat de winsten van een kleine laag in deze maatschappij primeren op het welzijn van de meerderheid van de mensheid. Zelfs indien één pakket Tamiflu door de producent Roche verkocht wordt aan $ 60 per behandeling, dan zou $ 120 miljard volstaan om de volledige wereldbevolking te voorzien van voldoende anti-virale middelen. Dit is beduidend minder dan het bedrag van $ 300 miljard dollar dat door het VS-imperalisme reeds werd gespendeerd om dood en vernieling aan te richten in Irak. Het systeem, dat verantwoordelijk is voor een dergelijk onrecht, hoort enkel thuis op de schroothoop van de geschiedenis.

“Het kapitalisme heeft zijn tentakels over het volledige aardoppervlak uitgespreid. Onze strijd kan daarom enkel succesvol zijn wanneer we ons internationaal organiseren.“

Lees het dossier “De lessen uit de Vogelgriep“ door Wim Cardoen (pdf-bestand)