Antisemitisme versus antikapitalisme en socialisme

We gingen eerder al in op het fenomeen Dieudonné. Die Franse komiek ligt onder vuur omwille van zijn controversiële uitspraken, onder meer gericht tegen de joodse bevolking. Om zijn imago van rebelse anti-establishmentfiguur kracht bij te zetten, giet Dieudonné overgiet het breed gedragen verzet tegen de Israëlische bezettingspolitiek met een antisemitisch sausje. Het is niet verwonderlijk dat Dieudonné zo populair is in extreemrechtse kringen. De extreemrechtse leider Jean-Marie Le Pen ging trots op de foto staan terwijl hij de ‘quennelle’, de omgekeerde Hitlergroet van Dieudonné, bracht. In dit artikel staan we stil bij het antizionisme en antisemitisme die in dit debat naar voor komen.

Door Thomas (Charleroi). Foto: De linkse socialisten van Maavak Sozialisti op een betoging tegen de bezetting van de Palestijnse gebieden

Wat is zionisme?

Het zionisme is een vorm van joods nationalisme dat uit verschillende stromingen bestaat. Het ontstond op hetzelfde ogenblik als andere vormen van nationalisme in Europa, op het einde van de 19de en het begin van de 20de eeuw. Het specifieke aan het joodse nationalisme was dat het destijds niet over een eigen staat beschikte en tot op zekere hoogte ontstond als reactie op de uitsluiting van de joodse gemeenschap in verschillende landen. Het leidde tot het ontstaan van het idee dat een eigen joodse staat nodig was. Het antisemitisme vierde hoogtij. Dat werd gesymboliseerd door de affaire-Dreyfus in Frankrijk, maar ook door de vervolgingen en pogroms in verschillende Oost-Europese landen. Dat werd gebruikt als rechtvaardiging voor een joodse staat als antwoord op de problemen waar de joodse bevolking mee werd geconfronteerd.

Het zionisme bleef lange tijd marginaal binnen de joodse gemeenschap. Velen beschouwden dit als een onrealistisch project en er werd bijgevolg gezocht naar oplossingen binnen het kader van de bestaande staten. De overgrote meerderheid van de gemeenschap wilde zich gewoon integreren. Er kwam een keerpunt met de opkomst en de machtsovername door de Duitse fascisten en de grootschalige vervolging en uitroeiing van joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is op dat ogenblik dat het zionisme aan steun won binnen de joodse gemeenschap.

De verschrikkingen die de joodse bevolking onderging tijdens de oorlog zorgden voor een gewijzigd bewustzijn waarbij het antisemitisme in West-Europa grotendeels verdween. Maar de creatie van de Israëlische staat in Palestina zou een nieuwe ontwikkeling van antisemitisme met zich mee brengen, vooral in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het Europese imperialisme steunde deze ontwikkeling en zorgde ervoor dat het eigen onvermogen om de joodse gemeenschap te integreren en de vervolging van de joden, de judeocide, op de kap van de Palestijnse massa’s werd afgewenteld. Die bevolking werd op brutale wijze van hun grondgebied verjaagd en tot op vandaag is er een bloedige bezetting door de Israëlische staat.

Het falen van het zionisme

Marx schreef ooit: “een volk dat een ander onderdrukt, kan zelf niet vrij zijn.” Dat gaat ook op voor Israël, dat in de praktijk in een constante oorlogssituatie zit. Het Israëlische regime baseert zich enkel nog op brutaliteiten en probeert dat te rechtvaardigen met het zionisme. De impasse toont nochtans net het falen van het zionisme.

Israël is niet het beloofde land voor de joodse bevolking. 1,75 van de 8 miljoen inwoners leeft onder de armoedegrens (dat is bijna één op vijf), meer dan een miljoen mensen overleeft van een loon dat amper 750 euro per maand bedraagt terwijl de levensduurte hoger is dan in West-Europa. De Arabische bevolking in Israël wordt constant gediscrimineerd, net als joodse migranten uit Noord-Afrika of Rusland. Dat maakt dat Israël zeker geen monolithisch blok is, in het land zijn er verschillende sociale klassen en verschillende lagen met tegengestelde belangen.

Die realiteit wordt vaak onderbelicht in het buitenland, maar kwam heel sterk op de voorgrond in 2011 toen een golf van pleinbezettingen in Israël ontstond in de nasleep van de bewegingen van revolutie en contrarevolutie in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. De acties in Israël vormden de belangrijkste uit de geschiedenis van het land en verenigden Arabische Israëli’s, vrijzinnigen en joden met op het hoogtepunt een half miljoen betogers. Duizenden mensen betoogden in mei 2012 in Tel Aviv en in andere steden tegen het besparingsbeleid van de regering-Netanyahy. Er waren ook stakingsacties in verschillende sectoren. Op veel acties werd Netanyahu vergeleken met de voormalige Tunesische dictator Ben Ali. In de vakbonden versterkt de linkerzijde zich en was er de opkomst van de vakbond ‘arbeidersmacht’ die enkele belangrijke overwinningen kon boeken, onder meer in de stad Haïfa.

Het groeiende ongenoegen in Israël zelf toont het falen van het zionistische project en van het model van nationalistische politiek.

Antisemitisme of antikapitalisme en socialisme?

We moeten het zionisme veroordelen als een vorm van reactionair nationalisme en onze solidariteit betuigen met de massastrijd, zowel onder Palestijnen als Israëli. Tegelijk moeten we een oplossing naar voor schuiven voor het Israëlisch-Palestijnse conflict, maar dan wel een oplossing die niet meer problemen creëert dan ze oplost.

Wij vertrekken van een klassenanalyse en een internationalistisch socialistisch perspectief om de Israëlische en Palestijnse massa’s een uitweg te bieden uit het moeras waar ze ingeleid zijn door het kapitalisme en de zionisten.

Als echte internationalisten hebben marxisten zich steeds tegen het zionisme verzet. Het Committee for a Workers’ International, waar LSP de Belgische afdeling van is, is actief in Israël/Palestina. Maavak Sotzyalisti/Harakat Nidal Eshterika (Socialistische Strijdbeweging) verdedigt de noodzaak van een massale arbeiderspartij in Israël. Zo’n partij die verschillende linkse stromingen van de arbeidersbeweging kan verenigen, zou een sterk wapen zijn tegen de rechtse regering en het neoliberale beleid. Het zou op termijn ook een uitstekend instrument zijn om de kolonisatiepolitiek te stoppen. Er is overigens steeds minder steun voor de kolonies en de bezetting, zeker onder de Israëlische jongeren. We moeten ingaan tegen de winsthonger en de corruptie van de heersende klassen. Zij trekken alle rijkdom naar zich toe en gebruiken een nationalistische religieuze retoriek om hun macht veilig te stellen ten koste van de werkende bevolking.

Ook in Palestina staan we voor het idee van massastrijd. Dat bleek onder meer toen Paul Murphy, het Europarlementslid van onze Ierse zusterpartij Socialist Party, in augustus 2013 opriep tot een nieuwe intifada (“revolte” in het Arabisch). Hij werd hiervoor aangevallen door het Israëlische en Europese establishment. Een volksopstand naar het model van de eerste intifada en gebaseerd op sociale eisen is de enige oplossing om uit het gewapende conflict te geraken.

De opstand van de eerste intifada ontwikkelde vanaf 1987. Het was niet gebaseerd op de tactiek van terrorisme, maar op massastrijd met grote betogingen, stakingen en marsen op de Israëlische controlepunten. De strijd werd ontwikkeld door democratische strijdcomités die buiten de controle van het corrupte Palestijnse establishment vielen. De beweging dwong het Israëlische regime om onderhandelingen te starten met de Palestijnse autoriteiten van de PLO. Dat werd versterkt door een enorme druk van de brede sympathie in Israël voor deze massabeweging. Zelfs indien de uiteindelijke akkoorden niet bepaald gunstig waren voor de Palestijnen, als gevolg van het verraad van de PLO, toonde deze beweging duidelijk aan dat een massabeweging in staat is om resultaten af te dwingen.

Voor twee staten in een socialistische confederatie van het Midden-Oosten

Als er binnen het kapitalistische kader een Palestijnse staat tot stand zou komen, zou het een economisch onleefbare enclave zijn waarin corrupte elites de macht onder elkaar verdelen terwijl de dictaten van Israël nog steeds bepalend zouden zijn. Enkel een echt socialistisch programma dat gericht is op een democratisch geplande economie waarin de behoeften van de meerderheid van de bevolking centraal staan, kan voorzien in de nodige middelen om het vertrouwen geleidelijk te herstellen en het gras voor de voeten van de religieuze extremisten en nationalisten te maaien. Dat is volgens ons enkel mogelijk door twee staten te vestigen waarbij de grenzen, de toegang tot grondstoffen, het recht op terugkeer, de toegang tot Jeruzalem,… niet beslist worden door de heersende klasse maar door de bevolking zelf en dit in het kader van een socialistische confederatie van het Midden-Oosten.