Geslaagde Frans-Belgische meeting over ecosocialisme

Op 28 september was er een Frans-Belgische bijeenkomst over ecosocialisme. De dag werd georganiseerd door de Franse Parti de Gauche van Mélenchon in samenwerking met Rood!, Vega en de Mouvement de Gauche. De plaats van het gebeuren was de zaal Helder Camara van het ACV in Brussel. Er waren heel wat aanwezigen uit het verenigingsleven, de vakbonden en de politieke linkerzijde. Allen waren het eens over het gevaar dat het kapitalisme vormt voor het milieu en de noodzaak om in onze strijd voor een alternatief ecologische en sociale eisen met elkaar moeten verbinden om een uitweg uit de crisis te vinden.

Verslag door Sebastien (Luik)

‘s Ochtends werd gestart met discussie over het belang van ecosocialisme op politiek vlak en hoe dit kan gerealiseerd worden. In de namiddag was er aandacht voor de syndicale strijd en de wijze waarop ecosocialistische beleidsvoorstellen kunnen geformuleerd worden. Jean-Luc Mélenchon sloot de dag af met een toespraak over de noodzaak van een burgerrevolutie. Met LSP waren we aanwezig. Hieronder een verslag van deze geslaagde dag onder een spandoek met een rode vuist die een groene boom ondersteunt.

Van bij de inleiding op de dag werd de toon gezet door Corinne Morel-Darleux, de nationale verantwoordelijke voor ecosocialisme bij de Parti de Gauche in Frankrijk. Zij verduidelijkte dat “we een groen kapitalisme verwerpen en niet tot de zelfvoldane milieubeweging behoren. Onze ecologie is antikapitalistisch en gebaseerd op linkse strijd […] We staan niet voor een ecologie die ons oplegt dat we in de strijd tegen de samenleving onze tanden zonder water moeten poetsen. Neen, we denken dat steeds een verband moeten leggen tussen socialisme en ecologie door ons op de arbeidersklasse te baseren, het zijn immers de arbeiders die aan de basis van de productie liggen, die de machines bedienen en maken en die dus de sleutels tot mogelijke verandering in handen hebben.” De vraag is dan natuurlijk welke verandering we willen. De kritiek op het kapitalisme was scherp, maar de voorstellen inzake alternatieven leken ons niet aangepast aan de ernstig van die kritiek. Zo hoorden we spreken over een ‘andere fiscaliteit’ en dergelijke, maatregelen die niet tot de kern van het kapitalistische systeem doordringen omdat ze niets inbrengen tegen het privébezit van de productiemiddelen. Maar wat vooral beperkt bleef, waren de voorstellen van hoe we tot een systeemverandering kunnen komen. Op dat vlak hoorden we niet veel meer dan het idee dat we een puur electorale krachtsverhouding moeten uitbouwen.

Het is evenwel noodzakelijk om een actiemethode te ontwikkelen die zich niet beperkt tot de limieten van de huidige instellingen die door en voor de heersende klasse zijn ontwikkeld. Daarbuiten treden is noodzakelijk om tot echte verandering te komen. De nood aan een ander samenlevingsmodel werd benadrukt door de syndicalisten. Zo stelde Jean-François Tamellini (federaal secretaris van het ABVV): “We moeten van model veranderen! Dat staat [overigens] in de statuten van mijn organisatie.” Hij verduidelijkte daarbij wel “dat het moeilijk is om de eigen rangen mee te krijgen: er is angst om de zaken te veranderen. Maar we moeten tot een ander model van samenleving komen.” Dat standpunt werd bijgetreden door Dominique Cabiaux (vice-voorzitter van ACV Openbare Diensten) die hieraan toevoegde dat “de verandering uitbouwen en steeds oog hebben voor de voorwaarden voor grote veranderingen, kan pas indien alle krachten van de vooruitgang samenwerken.”

Wij denken dat dit enkel kan indien de werkgeversgezinde politiek van onder meer de PS wordt verworpen. Door de nieuwe brochure van het ABVV van Charleroi en Zuid-Henegouwen (naar aanleiding van de oproep van 1 mei 2012) te verspreiden, kan dat een bredere weerklank vinden. In die brochure staat onder meer dat we nood hebben aan “een nieuwe politieke strategie, want zonder sterk links politiek verlengstuk zijn we veroordeeld om altijd stappen achteruit te zetten […] Om de krachtsverhouding tegenover het patronaat en de rechterzijde te veranderen, hebben we nood aan een sterk ABVV en aan een nieuwe linkse politieke kracht die naam waardig.” Wij hadden uiteraard deze brochure bij tijdens de bijeenkomst en verdeelden het vanop onze stand samen met ander politiek materiaal. Er was heel wat interesse in de brochure, we hadden er enkele tientallen bij maar op het einde van de dag schoot er nog slechts een exemplaar over.

Om de dag af te sluiten kwam Jean-Luc Mélenchon tussen met enkele belangrijke punten die nog niet aan bod kwamen of slechts in beperkte mate. Hij had het over het gevaar van het Europese besparingsverdrag, de kwestie van de opbouw van een krachtsverhouding, de revolutionaire situatie in Tunesië, het belang van een wereldwijde strijd en een verwerping van een ‘groen kapitalisme’, iets wat “structureel onmogelijk” is. Dat zijn maar enkele van de thema’s die door Mélenchon werden aangeraakt.

In zijn toespraak maakte Mélenchon terechte opmerkingen, onder meer door te antwoorden op de visie waarbij ecologie als individuele verantwoordelijkheid wordt gezien, de fout die een levenswijze verwart met een wijze om de strijd te voeren of door nadruk te leggen op het belang van ecologische planning en de centrale rol van de arbeiders. Maar daarnaast zijn er ook elementen waar we het niet mee eens zijn. Zo ziet Mélenchon de opbouw van een krachtsverhouding vooral als een electoraal gegeven in het kader van de strijd voor een Zesde Republiek.

Het klopt dat het nuttig is om campagne te voeren om zoveel mogelijk gewicht op het politieke toneel te hebben, deelname aan verkiezingen en gebruik maken van de mogelijkheden die de burgerlijke ‘democratie’ ons biedt is belangrijk. Maar het electorale werk mag niet in de plaats komen van de dagelijkse opbouw van een krachtsverhouding daar waar de strijd zich afspeelt: op de werkvloer, op straat, in betogingen,…

Militanten van LSP kwamen in die zin tussen en benadrukten de noodzaak van een klassenbenadering in wat Mélenchon een ‘burgerrevolutie’ noemt. Dat kan door ons te baseren op de kracht van de arbeidersklasse en haar methoden van massamobilisatie met de mogelijkheid om de economie plat te leggen door het wapen van de algemene staking te hanteren. Dat vereist volgens ons ook een kritiek op de huidige vakbondsleiders en hun strategie. Sommigen ter linkerzijde menen dat politieke en syndicale kwesties naast elkaar staan, wij zijn het daar niet mee eens. De term ‘ecologische planning’ heeft als voordeel dat het de idee van een geplande economie naar voor schuift, maar er kan geen duurzame planning zijn indien de sleutelsectoren van de economie niet onder publieke controle staan op basis van een nationalisatie en democratisch beheer en controle door de werkenden en gebruikers. De Parti De Gauche legt sterk de nadruk op het verband tussen de ecologische crisis en de nood aan een socialistisch antwoord, maar wij denken dat ecologische eisen integraal onderdeel uitmaken van de strijd voor socialisme. De term ‘ecosocialisme’ lijkt het tegendeel te suggereren en haalt de notie van ecologie uit het socialistisch programma om beide elementen vervolgens terug met elkaar te verbinden. Er zijn natuurlijk historische antecedenten waarop moet geantwoord worden, het stalinisme was niet bepaald een toonbeeld van ecologisch verantwoord beleid. Daarbij moet worden opgemerkt dat de afwezigheid van democratie in een geplande economie bijzonder nefaste gevolgen heeft op tal van vlakken, zowel voor de economie als voor het milieu. Zoals de Russische revolutionair Trotski al opmerkte, heeft planning “nood aan democratie zoals het menselijk lichaam nood heeft aan zuurstof.”

Om een antwoord te bieden op de ecologische crisis waarbij de toegang tot basisbehoeften als water, voedsel of een gezonde leefomgeving onmogelijk worden, is het nodig om de chaotische productiewijze van het kapitalisme omver te werpen en te vervangen. LSP staat voor een socialistisch antwoord en baseert zich dan ook op het revolutionaire marxisme. We moeten meer dan ooit nagaan hoe we dat socialistisch alternatief kunnen uitbouwen en vandaag stappen daartoe kunnen zetten.

De bijeenkomst rond ecosocialisme toonde het brede spectrum aan analyses en standpunten onder de meer dan 300 aanwezigen. Zo konden wij ons absoluut niet vinden in het discours dat in de video van Paul Ariès werd gehanteerd inzake het ‘consuminderen’. Dat weerhield ons in het verleden er echter niet van om af en toe met aanhangers van dat standpunt samen te werken rond specifieke thema’s, zo werkten we bij de lokale verkiezingen in Luik samen met de campagne Vega (Verts et à Gauche).

Tijdens de dag hadden we aan onze stand en in de wandelgangen tal van interessante discussies over de nood aan een breed politiek verlengstuk voor sociale strijd in ons land. We hadden niet alleen de brochure van het ABVV van Charleroi en Zuid-Henegouwen bij, maar ook de open brief voor een electorale krachtenbundeling die we eerder verstuurden met het oog op de verkiezingen van 2014. Zo’n politiek instrument zou de verschillende stromingen links van de gevestigde partijen moeten integreren en een democratisch debat toelaten waarbij de politieke identiteit van alle onderdelen wordt gerespecteerd. De bijeenkomst rond ecosocialisme gaf aan dat dit mogelijk is, er waren erg diverse standpunten aanwezig maar iedereen kon deze naar voor brengen (zelfs indien de tijd voor tussenkomsten vanuit de zaal beperkt was met het grote aantal sprekers vanop het podium).

Foto’s van Rood!