Volkslening of volksverlakking?

Minister Koen Geens moet het nog een beetje leren: minister zijn is wat anders dan academicus zijn. Toen hij het idee van de “volkslening” lanceerde, ging het debat hierover verloren in de hetze rond het tweede deel van zijn verklaring: het schrappen van de belastingsvrijstelling voor kleine spaarders. Het land stond op zijn kop, en de discussie over de volkslening werd nauwelijks gevoerd. Nochtans is het een fundamentele discussie: waar zit de rijkdom in deze maatschappij en hoe moeten we die mobiliseren?

Artikel door door Tim (Brussel) uit de juni-editie van ‘De Linkse Socialist’

Slechts vier dagen waren de arbeiders van Swissport in staking en minister Wathelet dreigde met dwangsommen en opeisingen. Geen woord sprak hij over de harde werkdruk, de zware flexibiliteit en de onmenselijke uurroosters: als de arbeiders hun staking niet zouden stopzetten, zou het gerecht ingrijpen. Het grootkapitaal daarentegen staakt al jaren, onbestraft. Minstens 25.000 miljard dollar staat geparkeerd in belastingparadijzen, ongeveer een derde van het BNP van alle landen ter wereld samen! Centrale banken doen wanhopige pogingen om dit geld richting de reële economie te bewegen: historisch lage rentevoeten moeten banken en kapitaalbezitters aanzetten geld te investeren in productie. Tot dusver zonder succes.

Integendeel zelfs: het bedrijf Apple zit op een cashberg van 145 miljard dollar, grotendeels “belastingvrij” geparkeerd in belastingparadijzen. Niet alleen worden die middelen niet gebruikt om te investeren in de reële economie, voor het uitbetalen van het dividend aan haar aandeelhouders maakt het bedrijf gebruik van de historisch lage rentevoeten om te lenen, en spaart zo nogmaals 9,2 miljard dollar belastingen uit. Dit is hoe de grote staking van het grootkapitaal er uit ziet: omdat er in de reële economie niet genoeg winst kan gemaakt worden, blijven de miljarden op geheime rekeningen in belastingparadijzen staan of wordt er vooral ingezet op speculatie.

Dit is de achterliggende reden waarom onze politici vandaag het idee van de “volkslening” lanceren: als het grootkapitaal niet meer meewil, moet de arbeidersklasse het maar doen, met haar beperkte spaarcenten. De 1% kan rustig verdergaan met belastingontduiking en speculatie, het is opnieuw de arbeidersklasse die wordt aangesproken om de gaten te vullen die de superrijken en de speculanten hebben achtergelaten.

Op zich staan socialisten niet negatief tegenover het idee van een “volkslening”. Wel zou zo’n volkslening voor ons moeten passen binnen het kader van een genationaliseerde banksector die onder democratische controle staat van de bevolking. Zo’n publieke banksector zou enerzijds een veilig onderkomen moeten bieden voor kleine spaarders, met een gegarandeerde rente. Anderzijds kunnen die spaargelden dan gebruikt worden voor investeringen in openbare diensten, en voor aantrekkelijke leningen aan KMO’s. Maar socialisten zouden de middelen ook halen waar ze grotendeels zitten: in de handen van de 1%.

De crisis in Cyprus heeft ons geleerd dat het technisch haalbaar is een hele banksector onder controle te houden, om internationale transfers en belastingontduiking in kaart te brengen, en tegen te houden. Socialisten zouden die mogelijkheden gebruiken om de 25.000 miljard dollar die vandaag in belastingparadijzen geparkeerd staat, te mobiliseren om te investeren in onderwijs, onderzoek, gezondheidszorg, groene energie en andere behoeften van de hele bevolking.