Harde landing voor Cypriotisch casino. Trojka wil er werkende bevolking voor laten opdraaien

Het weer in Cyprus is op dit moment van het jaar al vrij warm, maar er is ook een verfrissende bries. Op economisch vlak is er geen sprake van een dergelijk aangenaam evenwicht. De economie is volledig in elkaar aan het zakken.

Artikel door Niall Mulholland uit de mei-editie van ‘De Linkse Socialist’

In maart stemde de Cypriotische regering onder leiding van president Nicos Anastasiades in met een reddingspakket van 10 miljard euro. In het kader van deze lening van de trojka (IMF, ECB en EU) moet Cyprus zelf 5,8 miljard euro ophalen. Daartoe werd onder meer besloten om spaarders met meer dan 100.000 euro op hun rekening een zware taks op te leggen. Dat zou ook heel wat kleine bedrijfjes hard raken.

De tweede bank van het land, Laiki Bank,werd gesloten en de schuldenberg van 9 miljard euro werd overgenomen door de Bank of Cyprus. De banken gingen twee weken dicht en toen ze op 28 maart terug opengingen, was er een strenge controle op hoeveel geld kon afgehaald worden. Alsof dit nog niet erg genoeg was, kregen de verbouwereerde en woedende Grieks-Cyprioten te horen dat er geen 17 miljard maar 23 miljard euro nodig was. Het land moet opeens 6 miljard meer vinden, bovenop de 7 miljard waarover op 25 maart een eerste akkoord werd gesloten.

De rechtse regering van president Anastasiades besloot al om drastische besparingen op te leggen, banken te sluiten, een belasting op onroerend goed in te voeren en de drie meest winstgevende semi-overheidsbedrijven (elektriciteit, telecommunicatie en de havens) te privatiseren. Nu wordt overwogen om een deel van de goudvoorraad van de Centrale Bank ter waarde van 400 miljoen euro te verkopen.

De regering wordt gekenmerkt door politieke schandalen. Anastasiades moest krachtig ontkennen dat er voor de vergadering van de Eurogroep een wetsontwerp werd voorbereid met het oog op de taks op spaargeld. De woede van de bevolking werd versterkt door verslagen waaruit bleek dat rijken inside informatie hadden en voor 15 maart miljoenen euro’s van Cypriotische rekeningen weg haalden.

Volgens officiële cijfers zal de Cypriotische economie dit jaar met 8,7% krimpen en volgend jaar nog eens met 3,9%. Veel economen denken dat dit jaar een achteruitgang met -10% zal zijn en dat er tegen eind volgend jaar een ineenstorting met -15 tot -25% zal zijn.

De regering probeert het breed gedragen verzet tegen de besparingen te temperen met de stelling dat de maatregelen niet zo hard zullen zijn als eerst werd gepland en dat sommige privatiseringen worden uitgesteld tot 2018. Er zou minder bespaard worden in het onderwijs en de terugbetaling van de leningen aan de trojka zouden pas na 10 jaar starten en over 12 jaar gespreid worden. Dit betekent dat Cyprus in feite 22 jaar onder controle van de trojka zal staan.

Dit is een schrale troost voor de werkende bevolking en de middenklasse die afstevenen op jaren van besparingen, jobverliezen en emigratie. De werkloosheid staat al op 14%. ‘Sociale markten’ (zoals moderne gaarkeukens) schieten over uit de grond. De werkende bevolking verwacht dat de trojka net als in Griekenland regelmatig naar Nicosia zal komen om telkens nieuwe besparingen te eisen in ruil voor financiële garanties.

De kranten staan vol wanhoop. Algemeen wordt aangevoeld dat dit de ergste crisis is sinds de invasie van het Turkse leger in 1974. De vakbonden en de linkse partijen moeten massastrijd tegen de besparingen organiseren. Zoniet dreigt het gevaar dat nationalistische en zelfs extreemrechtse krachten meer ruimte krijgen. Als onderdeel van de strijd zijn sterkere banden nodig met de werkende bevolking van Noord-Cyprus, waar al jarenlang een besparingsbeleid wordt gevoerd. Dat moet gepaard gaan met een gemeenschappelijke strijd van de werkende bevolking van de zuid-Europese landen die door de besparingen van de trojka worden geconfronteerd.

In de crisis tijdens de maand maart waren er een aantal protestacties, maar daarnaast werd geen weg vooruit geboden door de vakbonden. De rechtervleugel van de vakbonden voert zelfs gesprekken met de regering over hoe de crisis kan ‘beheerd’ worden. De linkse vakbonden, verbonden met AKEL (de communistische partij die voorheen aan de macht was), hebben het in woorden over verzet tegen de besparingen, maar ze komen niet tot krachtdadige acties.

Nieuw Internationalistisch Links (onze zusterorganisatie in Cyprus) neemt deel aan een brede campagne tegen de besparingen, de “Beweging tegen privatiseringen en besparingen”. Het gaat om een campagne die vooral wordt gedragen door krachten die verbonden zijn met AKEL. Maar het ontbreekt ook deze campagne aan een strijdbaar programma. De economische crisis is diepgaand en zal enkel erger worden. We moeten een radicaal alternatief voorstellen. Als de vakbonden en links er niet in slagen om het verzet effectief te organiseren, kunnen andere krachten – populisten en nationalisten – een impact hebben.

In tegenstelling tot Griekenland, waar er in feite al 28 jaar van besparingsbeleid gevoerd is, zijn veel Cyprioten niet voorbereid op deze wel zeer harde landing na jaren van hoogconjunctuur. De strijd die onvermijdelijk zal ontwikkelen, zal in de komende maanden leiden tot een radicalisering van heel wat Cyprioten.

Nieuw Internationalistisch Links brengt een socialistisch alternatief naar voor. Dat omvat het verwerpen van de schulden, de nationalisatie van de banken onder democratische publieke controle en beheer, verzet tegen de privatiseringen, het breken met de euro van de bazen en een strijd voor het publieke bezit van de sleutelsectoren en grote nutsbedrijven zodat de economie democratisch kan gepland worden om de behoeften van de meerderheid van de bevolking te dienen in plaats van de winst van de bankiers en de minderheid van speculanten.

Er is nood aan een nieuwe krachtige linkerzijde in Cyprus met als doel om een regering te vormen die zich baseert op de behoeften van de werkende bevolking. De situatie voor de Cypriotische samenleving is wanhopig. Een stoutmoedig, socialistisch en internationalistisch programma is de enige uitweg uit de crisis die de belangen van de meerderheid van de bevolking centraal stelt.