Op 2 maart waren er maar liefst 1,5 miljoen betogers in Portugal. De media stelden dat dit mogelijk de grootste betogingen ooit in het land waren. Met 800.000 betogers in Lissabon, 400.000 in Porto en tienduizenden in meer dan 30 andere steden, kwamen de massa’s op straat onder de slogan ‘Weg met de Trojka – de bevolking zijn de beste bestuurders”. De betogers gaven uitdrukking aan de enorme woede tegenover de neerwaartse spiraal die door de marionettenregering van de Trojka (EU, ECB en IMF) in Portugal wordt opgelegd. Deze regering wordt geleid door Passos Coelho van de conservatieve PSD.
De betogingen brachten een duidelijke boodschap voor de Trojka op het ogenblik dat vertegenwoordigers ervan Lissabon voor de zevende keer bezochten om toe te zien op het brutale besparingsbeleid dat wordt opgelegd. Het is nodig om de Trojka te stoppen, maar honderdduizenden betogers voor het ministerie van Financiën eisten meteen ook de val van de regering. Een betoger stelde aan Euronews.com: “Ik wil Passos Coelho enkel zeggen dat ik het recht heb om te roepen en iedereen te tonen hoe gerevolteerd ik ben tegen dit wanbeleid, de middelmatigheid en de oneerlijkheid op alle vlakken.” Een andere betoger stelde: “Als de regering aandacht heeft voor wat er gebeurt, weet ze dat de bevolking tegen haar is en dat ze beter kan verdwijnen. Zoniet zal dit protest niet stoppen.”
De krant Publico haalt een betoger aan die verwijst naar Passos Coelho (wat niet alleen de naam van de premier is maar ook het Portugese woord voor konijn): “Ik heb nog liever paardenvlees in mijn hamburgers, dan konijnen [coelhos] in de regering.”
Deze betogingen brachten arbeiders, armen en ook soldaten op straat. Er was een brede aanwezigheid van de Portugese bevolking die vastberaden is om de regering en het beleid ervan naar de geschiedenisboeken te verwijzen.
Woede vertalen in strategie om te winnen
De onmiddellijke taak vandaag is het omzetten van de enorme woede in een strategie om tot overwinningen te komen. Daartoe moet de beweging worden uitgebouwd met een actieplan dat sterk en militant genoeg is om de regering ten val te brengen en moet de beweging gewapend worden met ideeën en een programma waarmee de massa’s een uitweg uit de miserie van de kapitalistische crisis naar voor brengen.
Een 24-urenstaking is nodig als onmiddellijke stap naar een algemene strijd tegen de regering.
In september vorig jaar bracht hetzelfde platform honderdduizenden betogers op straat met een duidelijke boodschap tegen de gehavende regering. Dat zorgde ervoor dat enkele belangrijke besparingsmaatregelen van tafel verdwenen. Het momentum werd echter niet gebruikt om een actieplan met oplopende mobilisaties naar voor te brengen. Dezelfde fout mag nu niet opnieuw gemaakt worden.
De algemeen secretaris van de CGTP (de belangrijkste vakbondsfederatie), Armenio Carlos, verklaarde op de betoging van 2 maart: “Vandaag wordt duidelijk dat de regering geen politieke legitimiteit heeft, geen morele legitimiteit en geen ethische legitimiteit om verder te regeren. Ieder bezoek door gelijk welke minister wordt gevolgd door protest en eisen voor het ontslag van de regering. De regering is deel van het probleem dat een oplossing tegenhoudt.” Maar Carlos biedt geen leiding aan om volgende stappen te zetten in het neerhalen van de gehate politici.
Het organiseren van de betogers die geschiedenis schreven op 2 maart in democratische actiecomités op de werkvloer en in de wijken, een onmiddellijke champagne om de CGTP ertoe aan te zetten om een algemene staking uit te roepen, het bezetten van strategische gebouwen, belangrijke werkplaatsen,… Dat zijn vandaag geen utopische dromen, maar dringende taken voor de beweging. Gezien de revolutionaire sfeer en de kracht van de beweging zoals die bleek op 2 maart, moeten activisten niet alleen druk zetten op de vakbondsleiders om zo’n oproep te doen, maar ook stappen zetten om er van onderuit aan te bouwen.
Welk alternatief als Coelho valt?
De grote linkse partijen (Links Blok en Communistische Partij) staan samen op ongeveer 30% in de peilingen. Zij dragen een historische verantwoordelijkheid om de beweging ook een politieke vertaling te geven met een programma dat een einde stelt aan de miserie van het kapitalisme en de besparingen. Zo’n programma moet opkomen voor de weigering om de schulden af te betalen, neen aan de besparingen, nationalisatie van de banken en de sleutelsectoren van de economie onder arbeiderscontrole en –beheer. Zo’n regering zou een inspiratiebron zijn voor de strijd in Griekenland, Spanje, Italië en de rest van Europa. Door zich te verbinden met de Griekse, Spaanse en Italiaanse arbeiders in een gezamenlijke strijd tegen de dictatuur van de Trojka en de markten kunnen stappen vooruit gezet worden.
Hiertoe is er dringend nood aan een eenheidsfront van de linkse partijen, vakbonden en sociale bewegingen rond een programma voor een regering van arbeiders en armen die een socialistisch beleid kan voeren.
De betogingen droegen de ervaring van de Portugese revolutie van april 1974 uitdrukkelijk mee. Eerder werd stelselmatig terug gegrepen naar het zingen van ‘Grondola Vila Morena’ bij tal van protestacties. Dat is de hymne van de revolutie van 1974. Het feit dat deze hymne vandaag massaal werd gezongen, toont aan hoe de kapitalistische crisis 38 jaar later de kwestie van revolutie terug op de agenda zet. Om de ervaring van de Portugese revolutie te vervolledigen, moet vandaag de kwestie van socialistische revolutie op de agenda worden gezet.