Zero Dark Thirty. Propagandafilm over de jacht op Bin Laden

Deze film is geregisseerd door Kathryn Bigelow en geschreven door Mark Boal. De film brengt het verhaal van de “grootste mensenjacht uit de geschiedenis” – zonder die jacht noodzakelijkerwijze goed te keuren aldus Bigelow. Het gaat om de jacht op Osama Bin Laden. Bigelow beweert dat er een artistieke neutraliteit is gerespecteerd, maar de film is in werkelijkheid een puur propagandastuk voor het Amerikaanse buitenlandse beleid na 11 september 2001 en voor het gebruik van marteltechnieken in het bijzonder.

Recensie door Eddie McCabe

We krijgen het verhaal van een jonge CIA-agent, Maya (Jessica Chastain), wiens vastberadenheid gedurende meer dan tien jaar de sleutel vormt om Bin Laden te vinden en zonder enige vorm van proces om te brengen, samen met tal van andere vrouwen en mannen die zich in hetzelfde huis bevonden.

De film is dan wel genomineerd voor vijf Academy Awards maar blijkt toch erg saai. De beelden worden mooi gebracht en bieden een kijk op de operaties van de CIA, dit was enkel mogelijk dankzij de medewerking van de Amerikaanse regering zelf. Hierdoor krijgen we een accuraat beeld van marteltechnieken. Het verhaal is niet bepaald onvoorspelbaar maar wordt toch over twee en een half uur uitgesmeerd zonder dat de personages enige diepgang krijgen. Ook de hoofdfiguur Maya blijft beperkt tot een koude en genadeloze eenzaat die recht vanop school door de CIA werd gerecruteerd. Ze is eerder een robot dan een mens.

Het is geen toeval dat de werktitel voor deze film ‘Voor God en Vaderland’ was, dat is een correcte titel voor de chauvinistische boodschap van de film. Er is een debat tussen critici en verdedigers van de film over de vraag of martelingen al dan niet worden goedgepraat.

De film begint met beelden van de verschrikkelijke aanvallen op het World Trade Centre in New York op 11 september 2001. Daartussen worden ook beelden gevoegd van andere verwerpelijke zelfmoordaanslagen door groepen die met Al Qaida verbonden zijn. Hierna worden martelingen voorgesteld als onmiddellijk antwoord op deze verschrikkelijke misdaden. De informatie die zou leiden tot het vinden van Bin Laden en de bijhorende triomf voor Maya, de CIA en de Amerikaanse regering, was een rechtstreeks gevolg van martelpraktijken. In die zin wil deze film effectief het gebruik van technieken zoals water-boarding goedpraten.

Het meest opvallende is nog wat er niet aan bod komt in de film. De invasie en aanhoudende bezetting van Afghanistan en Irak, met de afslachting van honderdduizenden onschuldige mensen door het VS-imperialisme, krijgen amper een vermelding. Ook de gevolgen van het buitenlandse beleid van de VS in het Midden Oosten voor 11 september wordt volledig buiten beschouwing gelaten. Het jaar 2001 is voor de filmmakers gelijk aan het jaar 0.

Terwijl het regime van Obama door het establishment in de VS wordt geprezen voor het uitschakelen van Osama, wordt niet ingegaan op het feit dat de VS via de CIA vandaag gelijkaardige groeperingen als Al Qaida ondersteunt in Libië en Syrië, net zoals de steun aan Bin Laden zelf in de jaren 1980 hun belangen diende.