De gijzelingscrisis in het gascomplex In Amenas in het zuidoosten van Algerije en de bloedige uitkomst ervan hebben velen geschokt. De aanval en het antwoord van het Algerijnse leger hebben geleid tot de dood van minstens 1 Algerijnse arbeider, 37 buitenlandse gijzelaars en 29 aanvallers. De groep die verantwoordelijk was voor de aanval, de ‘Brigade van Mulathameen’, waarschuwde dat het nieuwe aanvallen op buitenlanders zou uitvoeren tenzij het militaire offensief in het noorden van Mali stopt.
In de nasleep van de gijzelingsactie verklaarde de Britse premier dat de strijd tegen het terrorisme in Noord-Afrika nog “decennia” kan duren. Velen zijn terecht geschokt door de acties van reactionaire fundamentalistische groepen. Er zijn heel wat rapporten die bewijzen brengen van de verschrikkelijke methoden die toegepast worden door de fundamentalistische strijders in het noorden van Mali. Er is sprake van willekeurige executies, martelingen, amputaties, stenigingen en de vernietiging van historische en religieuze bouwwerken.
De barbaarse methoden van de fundamentalisten vormen de belangrijkste ideologische munitie voor de verdedigers van een militaire interventie. Peilingen geven aan dat meer dan 60% van de Fransen de oorlog steunt. Op dit ogenblik geven de mediaverslagen aan dat een meerderheid van de bevolking in Mali, zeker in het zuiden, de Franse interventie verwelkomt.
Momenteel denken heel wat inwoners van Mali dat een interventie door het Franse leger hen kan beschermen tegen de verschrikkelijke gewapende groepen die de noordelijke bevolking terroriseren.
Etnische spanningen
Het is echter moeilijk om de sfeer onder de massa’s echt te vatten. Dat is zeker het geval voor het noorden, waar zowel het militaire regime van Mali als het Franse leger de toegang van journalisten tot de gevechtzones beperken en overgaan. Camera’s en ander materiaal van journalisten worden er in beslag genomen. Er zijn een aantal mensenrechtenorganisaties, zoals Human Rights Watch en Amnesty International, die voorbeelden aanbrengen van willekeurige executies door het leger van Mali en regeringsgezinde milities.
Een groot aantal etnische groepen woont in Mali samen in een kunstmatig tot stand gekomen land dat werd opgezet om de belangen van de koloniale heersers te dienen waarbij niet werd geaarzelfd om verdeel-en-heers tactieken toe te passen.
De Toeareg-bevolking kende in het bijzonder een harde onderdrukking. De eisen voor zelfbeschikking en culturele rechten werden systematisch aan de kant geschoven door de centrale regering van Mali. Ze werden door opeenvolgende regimes als zondebok gebruikt in een poging om de aandacht af te leiden van het falen van deze regimes om de problemen van de bevolking op te lossen. Verschillende opstanden van Toearegs werden met hard en racistisch geweld de kop ingedrukt. De Libische crisis leidde begin 2012 tot een nieuwe revolte van de Toearegs, deze revolte werd snel op een zijspoor gezet door fundamentalistische groepen.
De onopgeloste Toeareg-kwestie is een van de onderliggende redenen die verklaart waarom volledige legereenheden van Toeareg-commandanten en soldaten in het noorden deserteerden om aan te sluiten bij de Nationale Bevrijdingsbeweging van Azawad (MNLA). Deze soldaten brachten ook hun wapens en uitrusting mee.
De Toearegs kunnen niet op de MNLA rekenen om hun rechten te verdedigen. Recent riep een vertegenwoordiger van de MLNA op om de Franse interventie te steunen. Eerder was er een akkoord met reactionaire fundamentalistische groepen. De MNLA is bereid tot opportunistische bochten en kronkels om toch maar haar macht en invloed te behouden.
Het overblijvende leger van Mali, met de steun van Franse troepen, verovert nu terug de controle over de steden en dorpen die het verloor. Ee zijn collectieve straffen voor de bevolking en openstaande rekeningen worden vereffend, in het bijzonder met de Toeareg-bevolking. Dat zal er niet op verbeteren naarmate het leger oprukt.
Dit wijst alleszins op een donkere kant van een oorlog die officieel rond ‘mensenrechten’ en ‘democratie’ gaat. De werkelijkheid is dat Mali niet bepaald een baken van ‘democratie’ of ‘stabiliteit’ is. Het regime dat de afgelopen 20 jaar tot stand kwam, is corrupt en autoritair.
Bovendien heeft het vernietigende effect van het door het Westen mee opgelegde neoliberale beleid ertoe geleid dat Franse bedrijven grotere belangen kregen in de economie terwijl het dagelijkse leven van velen bestaat uit armoede, onzekerheid en massale werkloosheid.
De aanhoudende sociale marginalisering van het noordelijke gedeelte van het land in het bijzonder en het gebrek aan investeringen en infrastructuur in deze gebieden hebben geleid tot een oceaan van harde miserie, woede en wanhoop.
Imperialistische doelstellingen
Het is op deze voedingsbodem dat een complex samenspel van maffieuze drughandelaars, gewapende milities, strijders van Al Qaeda, ontvoerders en allerhande bandieten mogelijk is.
De militaire staatsgreep van maart 2012 leidde tot het einde van de ‘democratie’ in Mali en tot de voorlopige regering die vandaag aan de macht is. De staatsgreep heeft de legitimiteit van de machthebbers in de hoofdstad Bamako tot nul herleid.
De roep naar een militaire interventie wordt echter aangegrepen door Frankrijk om het voor te stellen alsof de imperialistische tussenkomst het resultaat is van een ‘vraag’ van de bevolking van Mali tot bijstand.
Dat Mali heel wat natuurlijke rijkdommen kent – goud, uranium, bauxiet, ijzer, tin, koper,…- is natuurlijk slechts een ‘detail’. Buurland Niger is goed voor een derde van alle uranium dat Frankrijk nodig heeft voor kerncentrales. De militaire escalatie in de Sahel wordt voorgesteld als een ‘oorlog tegen het terrorisme’ maar dient vooral om de Franse imperialistische belangen te dienen: een stabiel regime garanderen om de aanhoudende plundering van de rijkdommen in de regio mogelijk te maken zodat multinationals en financiële instellingen er wel bij varen.
Er kunnen grote vraagtekens geplaatst worden bij de verklaringen dat het om een korte militaire campagne van ‘enkele weken’ zou gaan. De invasie in Afghanistan maakte duidelijk dat het een iets is om een land binnen te vallen en enkele successen te boeken, maar een andere zaak om terug weg te gaan en de macht over te laten aan een zwak, onpopulair, verdeeld en corrupt leger dat de controle moet behouden over een uitgestrekt terrein zonder dat het antwoorden heeft op de sociale oorzaken van de explosieve situatie.
Mogelijk is Frankrijk niet in staat om een langdurige militaire interventie te vermijden. Naarmate het aantal burgerslachtoffers toeneemt en Westerse bezetting leidt tot herinneringen aan het kolonialisme, kan dit een stimulans betekenen voor fundamentalistische groepen en nieuwe recruten opleveren in de ‘kruistocht tegen de koloniale heersers’.
Naarmate het conflict verdergaat en de dramatische gevolgen van de interventie blijken, zal een sfeer van relatieve aanvaarding van de oorlog onvermijdelijk plaats maken voor het in vraag stellen ervan en vijandigheid, de oppositie zal toenemen en aan kracht winnen.
De illusies dat het buitenlandse beleid van een zogenaamde ‘socialistische’ regering in Frankrijk fundamenteel anders is als dat van Sarkozy, zal doorprikt worden. De verklaring van François Hollande dat “Françafrique” tot het verleden behoort, zal gezien worden als een cynische leugen.
Geen rechtvaardiging
Uiteraard verzetten socialisten zich tegen fundamentalisten en groepen als Al Qaeda die met hun giftige rechtse islamitische ideologie en methoden een dodelijk gevaar vormen voor de arbeidersbeweging en de armen in het algemeen. Een regio waar tieners gestenigd worden als ze hand in hand lopen, leidt tot afkeer onder een overgrote meerderheid van arbeiders en jongeren.
De fundamentalistische groepen zitten vol tegenstellingen. Groepen die amputaties uitvoeren of mensen martelen als ze een sigaret roken, zijn vaak zelf betrokken bij sigaretten- en drughandel. Deze reactionaire groepen groeien op basis van een rot systeem dat geen degelijk leven aan de meerderheid van de bevolking, en de jongeren in het bijzonder, kan aanbieden. Angst, wanhoop, overlevingsstrijd en onzekerheid drijven mensen tot dergelijke groepen.
In de afwezigheid van een sterke, onafhankelijke en verenigde arbeidersbeweging die ook de armen actief betrekt met een perspectief en een programma voor sociale en politieke verandering, kunnen deze gewapende groepen blijven bestaan.
Dit maakt een militaire interventie echter niet gerechtvaardigd. In de eerste verslagen van de Franse luchtaanvallen op de steden van Goa en Konna was er sprake van respectief 60 en 100 doden, waaronder ook heel wat kinderen. Franse militairen waarschuwen dat burgerslachtoffers onvermijdelijk zijn omdat de rebellen onder de bevolking leven en guerrillatactieken gebruiken om zich te verbergen en hun toevoer te organiseren.
Onze eisen
- Terugtrekking van de Franse troepen uit Mali en de rest van Afrika!
- Voor een multi-etnisch en democratisch georganiseerde verdedigingskracht van de bevolking van Mali om de reactionaire en fundamentalistische milities te verjagen, maar ook om in te gaan tegen iedere poging van neokoloniale militaire bezetting van het noorden
- Neen aan de noodtoestand, voor het herstel van alle democratische vrijheden in Mali
- Erkenning van het recht op zelfbeschikking van de Toearegs. Alle volkeren van de Sahel en de Sahara, alsook alle volkeren in de verschillende landen, moeten gelijke rechten hebben en zelf kunnen beslissen over hun toekomst.
- De rijkdommen van Mali horen aan de bevolking van het land toe! Voor een democratisch socialistische nationalisatie van de grote landgoederen en de sleutelsectoren van de economie. Voor de financiering van een economisch ontwikkelingsplan op basis van de behoeften van de massa’s van Mali en onder controle van die massa’s!
- Weg met het regime dat nu in de hoofdstad Bamako aan de macht is! Voor een regering van arbeiders en arme boeren om een begin te maken van een socialistisch beleid