Interview met Brett Hoven
De Occupybeweging in de VS was een uitdrukking van een versterkte polarisatie in de Amerikaanse samenleving. Deze beweging gaat nog steeds verder. Onder brede lagen van de bevolking heerst er een groot ongenoegen over de steeds groter wordende kloof tussen rijk en arm. De afgelopen 20 jaar ging enkel de 1% rijksten er op vooruit. Zelfs het beperkte economische herstel kwam bijna enkel de 1% rijksten ten goede. We spraken over de situatie in de VS met Brett Hoven, een voormalige Ford-arbeider uit Minneapolis die aan Socialisme 2012 zal deelnemen.
Hoe is het nog met de Occupybeweging?
“De meeste bezettingsacties zijn beëindigd nadat de politie ze had opgebroken. Maar het protest gaat wel voort. Aan de westkust leidde Occupy Oakland een actie waarbij de belangrijke haven van deze stad werd plat gelegd in reactie op politiegeweld en om de rechten van de arbeiders te verdedigen. In de deelstaat Washington (rond Seattle) waren er verschillende Occupy-campagnes tegen de antivakbondspraktijken van het scheepvaartbedrijf EGT. Hier in Minneapolis voeren we campagne tegen het feit dat mensen uit hun huis worden gezet omdat ze hun hypotheek niet kunnen afbetalen. Deze campagne groeit en behaalde al een aantal overwinningen.”
Wat is de impact van Occupy op bredere lagen van de bevolking?
“Zonder de fysieke bezettingsacties is Occupy niet zo zichtbaar als in de tweede helft van 2011. Maar de impact is nog steeds aanwezig, het dringt door tot wat op straat wordt gezegd. Politici, en zeker de Democraten, moesten zich noodgedwongen aanpassen en retoriek over de 99% in hun campagne opnemen. Maar tegelijk laten deze politici zich wel betalen door de grote banken en de rijken.
“Er is een groeiend besef van ‘klassentegenstellingen’. Een peiling van Pew gaf in januari aan dat 66% van de Amerikanen meent dat er een “sterk conflict” is tussen arm en rijk. In 2009 werd een zelfde peiling gedaan en werd dit standpunt gedeeld door 47% van de bevolking. Dat is nog niet hetzelfde als een klassenbewustzijn, waarbij de theoretische en historische rol van de arbeidersklasse in het bekomen van fundamentele verandering wordt begrepen. Maar het is wel een goed begin.
“Een van de belangrijkste gevolgen van Occupy is wellicht het feit dat de arbeidersbeweging een nieuwe dynamiek lijkt te vinden. Voorheen werd amper gereageerd op de economische crisis. Vorig jaar zagen we echter voor het eerst in lang het idee van een algemene staking terug op de agenda verschijnen. Dat gebeurde in de beweging in Wisconsin, waar de vakbondsleiders er alles aan deden om een algemene staking te vermijden. En daarna was er in Oakland de zogenaamde ‘algemene staking’ van 2 november. Dat was in feite eerder een grote protestactie, maar het was wel belangrijk. Het maakte ook duidelijk dat Occupy met een oriëntatie op de arbeidersbeweging een groot verschil kan maken.
“Er waren verhitte discussies over hoe de beweging zich moet verhouden tot terughoudende vakbondsleiders die de strijd niet willen aangaan om de positie van Obama en de Democraten niet te ondermijnen. Hierover is er nog geen duidelijkheid, maar het is positief dat Occupy zich richt op samenwerking met syndicalisten. “
Er komen presidentsverkiezingen aan in de VS. Dat domineert tegenwoordig het nieuws dat ons vanuit de VS bereikt. Hoe speelt het verzet tegen de gevolgen van de crisis op die verkiezingen in?
“Jammer genoeg kende Occupy van bij het begin een zwakte op politiek vlak. Net zoals bij bezettingsacties in andere landen stelde Occupy zich in de meeste steden op als ‘niet-politiek’, in de zin dat veel activisten weigerden om specifieke en concrete eisen te stellen. Rond de verkiezingen zeggen sommigen dat het er niet toe doet wij wordt verkozen, aangezien er toch niets zal veranderen. Het klopt dat de kandidaten van de Democraten en de Republikeinen grotendeels voor hetzelfde beleid staan. Maar als we zelf geen stappen zetten op het politieke terrein, dan is het moeilijker om hun verkiezingssysteem te bestrijden en de macht van de twee partijen van het kapitaal te breken.
“Presidentsverkiezingen zijn wellicht de grootste politieke schouwspelen die de Amerikaanse samenleving kent. De Occupybeweging en de arbeidersbeweging zouden daar hun zeg in moeten hebben. Ze zouden het moeten aangrijpen om aan tientallen miljoenen Amerikanen te zeggen dat we een alternatief nodig hebben. Volgens mij heeft Occupy een mogelijkheid om een geloofwaardige derde partij te vormen bij de verkiezingen. Peiling na peiling gaf aan dat Occupy Wall Street op een grote steun kon rekenen, meer steun dan zowel de Democraten als de Republikeinen. Het probleem is dat er geen erkende leiding is die voor een dergelijke optie gaat.”
Wat doen de linkse socialisten van Socialist Alternative in deze bewegingen?
“Socialist Alternative speelde op verschillende plaatsen een belangrijke en actieve rol in de uitbouw van de Occupybeweging. Tegelijk pleitten we er voor dat de beweging meer duidelijkheid aan de dag zou leggen in de eisen, we stelden ook dat er nood is aan democratische beslissingsprocedures, een oriëntatie op de arbeidersbeweging en uiteindelijk ook aan een duidelijk alternatief op het tweepartijenstelsel en op het kapitalisme.
“De wijze waarop we tussenkwamen, verschilde van regio tot regio. In de staat Washington waren we heel actief betrokken bij de strijd tegen EGT. In Minneapolis waren het onze leden die ervoor pleitten dat Occupy Minneapolis zich zou richten op de strijd tegen uithuiszettingen om een concreet thema op te nemen. We overtuigden heel wat activisten om deze campagne effectief aan te gaan. In New York City speelden we minder een leidinggevende rol omwille van de omvang van Occupy Wall Street. Daar legden we meer de nadruk op politieke discussie en het versterken van Socialist Alternative.”