Interview met André Van Ekelenburg van democratiEdegem
In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012 spraken we met André van Ekelenburg, politiek coördinator van democratiEdegem. Edegem, een gemeente in de rand rond Antwerpen, is de thuishaven van deze beweging die zichzelf profileert als ‘sociaal, ecologisch en democratisch’. DemocratiEdegem bestaat uit een enthousiast team van vrijwilligers die zich inzetten voor de inwoners van hun gemeente. DemocratiEdegem is een onafhankelijk lokale beweging dat voor bovenlokale dossiers een samenwerkingsovereenkomst heeft met Rood! democratiEdegem is gestart vanuit SP.a Rood Edegem dat voorheen de linkervleugel was van de lokale sp.a afdeling. Het is uitgegroeid tot een lokale beweging met verschillende linkse en progressieve leden.
Van waar komt democratiEdegem?
DemocratiEdegem is ontstaan in het najaar van 2010 na verschillende pogingen van de sp.a-top om het verzet van SP.a-Rood Edegem tegen de verrechtsing van de partij te fnuiken. Het was een doorn in het oog van de partijtop dat een groot deel van de Edegemse afdeling zich aansloot bij SP.a-Rood.
We schopten tegen de schenen van de sp.a-leiding omdat we ons openlijk verzetten tegen de neoliberale koers van de partij. Zo werd bijvoorbeeld onze kritiek op de notionele intrestaftrek niet gepikt door de top. Op de ideologische congressen, de zogenaamde ‘Visie-Congressen’, werden we geweerd in de debatten. Door een tussenkomst van de hogere regionen in de partij kreeg ik bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 pas een 15-de plaats op de Edegemse sp.a-Spirit-Groen!, terwijl ik op dat moment het enige gemeenteraadslid van de sp.a in Edegem was. In de jaren nadien viel men ons verscheidene malen persoonlijk aan en kwamen er verschillende intimidatiepogingen. Op de 1 meistoet van 2010 in Antwerpen reageerden we met een zwarte sp.a vlag en met borden met als opschrift “sp.a-Edegem is niet democratisch”.
De situatie werd stilaan onhoudbaar en enkele maanden later besloten we met de mensen van SP.a-Rood Edegem om onze eigen weg op te gaan. Ondertussen heeft democratiEdegem zich serieus versterkt, terwijl de sp.a-afdeling in Edegem nog slechts een schim is van wat het vroeger was. Het volkshuis in Edegem is alvast óns terrein geworden.
Waarom heten jullie niet Rood!-Edegem?
Edegem staat bekend als een CD&V-gemeente die sinds WOII steeds een CVP/CD&V burgemeester heeft gehad. De “linkse” lijst sp.a-Spirit-Groen! haalde bij de voorbije verkiezingen slechts 5 van de 27 zetels. Edegem heeft een relatief oude bevolking en het gemiddeld inkomen ligt hoger dan gemiddeld. De termen “socialistisch” en “rood” worden hier niet zo goed onthaald. Daarom verkiezen we om ons te profileren met een meer neutrale naam, al heeft ons programma een duidelijke linkse socialistische inslag. Onze ‘baseline’ is niet voor niets “sociaal, ecologisch en democratisch”.
Hoe onderscheidt democratiEdegem zich van andere partijen in jullie gemeente?
Wij leggen sterk de nadruk op meer inspraak van de bevolking in het beleid. Zo nemen we vaak enquêtes af onder de bevolking over bepaalde heikele punten, die we dan gebruiken om druk te zetten op het college van burgemeester en schepenen om iets te doen aan de problemen. Met deze methode helpen we vandaag de bewoners van de Vrijwilligersstraat om gehoor te vinden rond de schade die aan hun straat werd aangericht door het drukkere verkeer na een omleiding en de doortocht van een circus. De bevoegde schepen weigert te antwoorden op legitieme vragen. We gaan dus verder met de campagne. We verzetten ons op een gelijkaardige wijze tegen de plannen van het stadsbestuur om camera’s in te zetten die wagens moeten identificeren die niet “thuishoren” in een wijk die geteisterd wordt door sluipverkeer. Zo wil men de chauffeurs een boete opleggen. De wijkbewoners zijn eerder gewonnen voor het installeren van beweegbare paaltjes. Stel je trouwens voor dat andere gemeenten ook zouden beginnen met deze lokale vorm van rekeningrijden? Dan komt dit neer op alweer een extra vorm van belasting.
democratiEdegem komt op voor meer overlegstructuren, het oprichten van wijkraden en het inperken van de bureaucratie opdat er een politiek kan gevoerd worden gericht op de noden van de bevolking. We ergeren ons ook aan de hoge lonen van de politici. Ze hebben uiteraard recht op een redelijke vergoeding, maar zouden een “normaal” loon moeten ontvangen opdat er geen tegengestelde belangen ontstaan tussen de politici en de mensen die hen verkozen hebben.
Op welke andere vlakken kan je socialistische klemtonen leggen in de gemeentepolitiek?
Alle standpunten die we innemen, worden getoetst aan de drie kernwaarden van democratiEdegem, waar ‘sociaal’ er één van is. Toen de gemeentebelastingen in 2001 werden verhoogd, hebben we ons daar tegen verzet. Wij pleiten ervoor om de aanvullende personenbelasting af te bouwen en meer middelen te halen uit de onroerende voorheffing. Zo betalen huurders en eigenaars van kleine en middelgrote woningen minder belastingen. Enkel eigenaars van grote woningen zullen meer bijdragen. De beschikbare middelen van de gemeente zouden volgens ons ook niet risicovol mogen belegd worden, zoals dat het geval was met de gemeentelijke holding.
We vinden ook dat de beschikbare middelen moeten geïnvesteerd worden in de dagdagelijkse noden van de bevolking. Men zal nu veel geld investeren in een heraanleg van het gemeenteplein, wat feitelijk een prestigeproject is. We vinden ook dat een facelift van het gemeenteplein wenselijk is, maar moet dit zo veel geld kosten terwijl er nog genoeg andere noden zijn zoals het tekort aan betaalbare woningen? Dergelijke werken zou men trouwens aan het begin van de legislatuur moeten uitvoeren, dan is dat een stuk goedkoper. Nu stellen de gemeentebesturen zo’n werken uit naar het einde van hun bestuursperiode omdat dit stemmen moet opleveren, met als gevolg dat de prijzen hoger liggen.
Daarnaast wil ik nog even beklemtonen hoe belangrijk politieke vorming is in een socialistische beweging/partij. Daarom vind ik het ook goed van LSP dat het regelmatig marxistische vormingssessies organiseert.
Hebben jullie ambities om deel te nemen aan het gemeentebestuur in Edegem en onder welke voorwaarden zou dit dan zijn?
Die ambities zijn er niet op korte termijn. Eerst hopen we een goed resultaat neer te zetten in oktober en één of meerdere verkozenen te halen. Als het ooit zover komt dat we kunnen deelnemen aan het beleid, dan zal het er voor ons op aankomen dat we een belangrijk deel van ons programma kunnen verwezenlijken. We gaan ons alvast niet verkopen om tot de meerderheid te kunnen behoren!
Hoe staan jullie tegenover andere linkse krachten in Edegem?
In 2006 hebben we een kartel sp.a-Spirit-Groen! gevormd. Daar heb ik echter niet zo’n goede herinneringen aan. Groen! bleek enkel geïnteresseerd in samenwerking voor electoraal gewin en in de gemeenteraad nemen ze soms conservatieve standpunten in.
Met de PvdA zijn er gesprekken geweest om samen naar de verkiezingen te gaan. Zij wilden “PvdA” zeker vermeld zien in de naam van de eenheidslijst. Wij denken dat zo’n lijstnaam mensen zou afschrikken en dus zijn we niet tot een akkoord kunnen komen.
Wat denk je van het idee om in Antwerpen Rood!-kandidaten op de lijst van Groen te plaatsen?
Ik vind dat de afdeling van Rood! in Antwerpen daar autonoom over moet beslissen. Ik ga me dan ook niet bemoeien met de discussie in Antwerpen. Persoonlijk vind ik het wel vreemd dat Groen in een aantal districten de kartels met sp.a heeft bevestigd maar op gemeentelijk vlak de sp.a bekampt. Op Vlaams niveau verdedigt sp.a het BAM-tracé, terwijl Groen, zeker in Antwerpen, zich verzet tegen de Oosterweelverbinding. Dit is toch op zijn minst een kleine spreidstand? In Edegem gaan we zeker niet in kartel met Groen. Met democratiEdegem kunnen we ons niet terugvinden met de lokale werking van Groen. Dit kan ergens anders natuurlijk helemaal anders zijn
Op 30 januari vond in België een algemene staking tegen de besparingsregering van Di Rupo plaats. Hoe evalueert democratiEdegem de nationale en regionale politiek?
Wat er op federaal en regionaal vlak gebeurt, heeft vaak belangrijke gevolgen op het lokale vlak, niet in het minst op vlak van de beschikbare middelen voor de gemeenten. Als de energieprijzen stijgen dan krijgen wij daar ook vragen. Persoonlijk ben ik er voorstander van dat de energiesector terug in publieke handen komt, een standpunt dat ik ook bij de LSP terugvindt. Het verlagen van de BTW op energie van 21% naar 6% zoals de PvdA voorstelt, gecombineerd met een extra belasting op Electrabel om de gederfde inkomsten voor de staat te recupereren, is onvoldoende. Electrabel zal dit immers willen terugverdienen door te prijzen te verhogen. Maximumprijzen invoeren is al een stap in de goede richting, maar nog beter is het hernationaliseren van de sector opdat de opbrengsten bijvoorbeeld zouden kunnen gebruikt worden voor investeringen in groene energie. Alles wat een basisbehoefte is, zou trouwens in publieke handen moeten zijn.
Uiteraard steunen we met democratiEdegem de strijd tegen de besparingen. Zo hebben leden deelgenomen aan piketten aan hun eigen bedrijf en een drietal bestuursleden hebben ook een solidariteitsbezoek gebracht aan het piket van Federal Mogul op de Prins Boudewijnlaan, een verdeelcentrum voor auto-onderdelen. De vakbonden zouden de druk op de ketel moeten houden door verdere acties te organiseren. Ik stel ook vast dat de breuk tussen de vakbondsbasis en de sp.a/PS steeds groter wordt. Een nieuwe linkse partij zal noodzakelijk zijn om de socialistische stem luider te doen klinken.
democratiEdegem start haar verkiezingscampagne op vrijdag 16 maart met een bijeenkomst in het volkshuis van Edegem om 20u (Drie Eikenstraat 65, Edegem). Meer info: democratiedegem.be