2011. Werd ons land in dit revolutiejaar over het hoofd gezien?

Revoluties in Tunesië en Egypte, honderdduizenden betogers in de VS en Israël, algemene stakingen in Griekenland,… En wat gebeurde er in België? De eerste 11 maanden van het jaar schijnbaar niets of toch niet veel. Wij stelden al eerder dat deze schijn bedroog. Onder de oppervlakte borrelde het ongenoegen op. In december kregen we een voorproefje van het uitbarsten van de bestaande woede.

Deel 4 van ons jaaroverzicht

Protest tegen IPA

Het onderliggende ongenoegen tegenover de pogingen om ons te laten betalen voor de crisis bleef het hele jaar door sluimeren. Het kende een eerste opflakkering met het protest tegen het ontwerp van Interprofessioneel Akkoord waarin slechts een loonsverhoging van 0,3% op twee jaar tijd werd voorzien.

De stemmingen in de vakbonden over dit ontwerp verliepen woelig. Ondanks alle pogingen om het resultaat in een richting van een goedkeuring te sturen, stemden in alle drie de grote vakbonden een meerderheid tegen. ACV-militant Jon Sneyers becijferde dat er ook in het ACV wellicht een meerderheid tegen was, bij de christelijke bediendenbond LBC gebeurde dat quasi unaniem. De N-VA maakte van de gelegenheid gebruik om haar ware aard te tonen, voor de troepen van De Wever mocht het IPA gerust door de strot van de werkenden geramd worden.

In de loop van februari waren er verschillende acties met regionale betogingen van het ABVV en ook acties van de LBC. Wij pleitten daarbij voor verenigd verzet. Op 4 maart was er een actiedag van het ABVV. Het verzet werd echter niet doorgezet, het eindigde met een betoging tegen de Europese besparingsmaatregelen.

In een aantal bedrijven werd vervolgens de loonnorm gebroken, maar het algemene principe van 0,3% in 2012 werd intussen wel opgelegd. Dat in sommige bedrijven de loonnorm werd gebroken, was overigens niet naar de zin van N-VA. Net als de andere gevestigde partijen volgt de rechtse oppositiepartij N-VA volledig de patronale logica, ook al is die gebaseerd op leugens.

Acties in publieke sector

Tussendoor werd er gestaakt bij bpost tegen de afbraak van de arbeidsvoorwaarden. Er was een betoging van de openbare diensten in Brussel. In Antwerpen was er een bijzonder geslaagde betoging van het personeel van het stedelijk onderwijs omdat het statuut van het personeel ondermijnd wordt. Het Franstalig onderwijs kwam met 12.000 betogers op straat tegen het tekort aan middelen. Eind maart waren er met 15.000 betogers uit de non-profit sector. In oktober werd bij de 101-centrales actie gevoerd.

Bij het openbaar vervoer werd in juni gestaakt bij De Lijn en was er grote ongerustheid bij het spoorpersoneel. De directie opende daar verschillende fronten: de dienstverlening wordt verder afgebouwd onder meer door loketten te sluiten, te besparen op het personeel in de werkplaatsen en met de poging om het goederenvervoer volledig naar de private sector over te hevelen met de dubieuze ter beschikkingstelling van personeel aan een privaatrechtelijk filiaal. Het ongenoegen hierover was groot met verschillende acties en hoge graad van zelforganisatie. De aanval op het goederenvervoer is overigens een regelrechte aanslag op ons milieu en de mobiliteit, het kan leiden tot 10.000 extra vrachtwagens per dag op de weg. Toen de regering in december nog eens een aanval op de pensioenrechten voorstelde, ging het spoor spoedig plat.

ArcelorMittal

Midden oktober kondigde de groep ArcelorMittal aan dat de warme fase van de staalproductie rond Luik zou worden gesloten. Meer dan 600 directe jobs zijn hierdoor bedreigd, naast honderden andere bij onderaannemers of het vernietigende effect op de begroting van Seraing. De vakbonden protesteerden met betogingen in Seraing en Luik. Ze eisen de nationalisatie van ArcelorMittal. Op een weekend werd 4 miljard euro voor Dexia gevonden, waarom zou het dan niet mogelijk zijn om de staalproductie over te nemen?

Wij verdedigen de eis van nationalisatie, maar niet om het even welke nationalisatie. We schreven: “De enige manier om de jobs te beschermen, is door de activiteit te richten naar een ecologisch verantwoorde en sociaal nuttige productie in het kader van een nationalisatie zonder schadeloosstelling en onder de democratische controle van de arbeiders. De metallo’s kennen hun bedrijf het beste en zijn in staat om de leiding ervan in handen te nemen op basis van de mobilisatie en betrokkenheid van alle arbeiders doorheen onder meer waakzaamheidscomités en arbeiderscontrole. Om duidelijkheid te krijgen over de financiële kant van de zaak moeten de boeken worden geopend en moet het bankgeheim worden afgeschaft. Als we dit niet doen, zal alles op termijn weg gaan: de warme fase, de koude fase, de onderaannemers en de diensten. Op termijn is een nationalisatie onder arbeiderscontrole slechts houdbaar indien het gepaard gaat met de vestiging van een andere samenleving waarin de sleutelsectoren van de economie (onder meer energie en de banken) uit de greep van de privésector worden gehaald om in publieke handen te komen in het kader van een democratisch geplande economie en dus volledig aan de chaos van de kapitalistische economie onttrokken.”

Een goede eerste stap in de richting van zo’n nationalisatie zou de bezetting van de productiemiddelen zijn.

Van indignado’s tot Occupy

De beweging van indignado’s in Spanje toonde de woede en de weigering om te betalen voor hun crisis. De centrale slogan van deze beweging is: “Wij zijn geen koopwaar in handen van politici en bankiers”. De beweging maakt duidelijk dat onder de generatie ‘zonder toekomst’ een anti-kapitalistisch bewustzijn groeit. Eind juni voerden indignado’s ook in ons land actie, vooral solidariteitsacties met de beweging in Spanje. Op 15 oktober toonde de geslaagde internationale actiedag dat de beweging ook voet aan wal zette in ons land. Dit werd gevolgd door lokale Occupy-acties.

Besparingslawine stoppen voor ze op dreef komt

Doorheen de verschillende nota’s van de opeenvolgende formateurs was het al duidelijk dat er een besparingsbeleid zat aan te komen. Pas in november kwam daar een syndicale reactie op. Er was eerst een militantenconcentratie op de Heizel en nadien volgde een bijzonder geslaagde nationale betoging.

Op 2 december waren er maar liefst 80.000 betogers tegen het besparingsbeleid. Het toonde het potentieel van verzet en bood meteen een antwoord op alle kritiek in de media en van de gevestigde politici. Wie de vakbonden als achterhaald en geïsoleerd omschreef, ging voorbij aan het massale en diverse karakter van de betoging op 2 december.

Hierna werd aangekondigd dat er eind januari 2012 een algemene staking zou volgen. De zware aanval op de pensioenen door minister Van Quickenborne leidde evenwel tot sneller protest met op 22 december een staking van de openbare diensten. Hierna zal het er op aankomen om te informeren, sensibiliseren, mobiliseren… om de algemene staking van 30 januari voor te bereiden.