“Oef, we hebben een regering”, dachten velen toen na 540 dagen geruzie en het nodige drama alsnog een regering werd gevormd. De besparingsplannen die doorheen de lange politieke crisis werden besproken, voorspelden weinig goed voor de gewone werkenden en uitkeringstrekkers. De meningsverschillen die zo onoverbrugbaar leken, beperkten zich vooral tot het ritme van dat besparingsbeleid. In 2011 werden de nationalisten van N-VA en FDF eraf gereden.
Hobbelig parkoers naar regering Di Rupo I
Het politieke jaar werd hoopvol ingezet. Na maandenlang onderhandelen, kwam Vande Lanotte met wat op dat ogenblik de ultieme compromistekst was. Met een splitsing van BHV en een aantal overdrachten van bevoegdheden naar de regio’s (waaronder grote brokken van de sociale zekerheid), toonde Vande Lanotte aan dat de Vlaamse sociaaldemocraten bereid waren om bijzonder ver mee te stappen in de politieke koers waar Vande Lanottes goede vriend De Wever voor staat. Het antwoord van de andere partijen op de nota Vande Lanotte leverde nieuw Wetstratees op, de gevestigde media waren dagenlang zoet met het becommentariëren van het onderscheid tussen ‘ja, maar’ en ‘neen, tenzij’.
Zolang CD&V het op een “neen, tenzij” hield, kon N-VA zich daarachter verschuilen. Maar, we herhaalden eind januari nog:“Indien de N-VA niet bereid is een akkoord te slikken dat de burgerij tevredenstelt – een staatshervorming om de besparingen over de verschillende niveaus te verdelen – zal die partij niet in de regering plaatsnemen.” Intussen is gebleken voor welke optie N-VA gaat. Om de N-VA te kunnen dumpen, werden de liberale partijen aan boord getrokken. Maar eerst zou de politieke crisis nog overzomeren nadat een nota van Di Rupo werd afgeschoten door door de N-VA.
Gestuwd door massale mediabelangstelling – waarover moesten de politieke commentatoren anders berichten? – en inspelend op het breed gedragen ongenoegen tegenover de politieke crisis, kwamen op 23 januari duizenden mensen op straat onder de roep ‘Shame’. Wij stelden daarbij dat we niet om het even welke regering willen, maar wel een regering die de banken en speculanten aanpakt en niet de werknemers en hun gezinnen.
De regering van lopende zaken hield het maandenlang vol terwijl de onderhandelende partijen het tijdens telkens opnieuw cruciale weken van onderhandelen niet eens geraakten over de snelheid waarmee de neoliberale besparingen zouden doorgevoerd worden. De vet betaalde politici aarzelden ondanks het maandenlange getalm om een regering te vormen niet om hun eigen hoge verloning te verdedigen. Herman De Croo, de vader van de man die sneller een stekker kan uittrekken dan die er terug in te steken, verwoordde het als volgt: ’if you pay peanuts, you get monkeys’.
In 2011 nam Leterme afscheid van de Belgische politiek. Het ACW verloor niet alleen haar kopstukken in de regering, maar ook een pak geld bij Arco. Het zou de christelijke arbeidersvleugel tot nadenken moeten stemmen: hoe lang wordt nog mee gestapt in het neoliberale beleid? De discussie over een politiek alternatief voor de gewone werkenden stelt zich niet enkel voor ‘rode’ militanten, maar even goed voor ‘groene’ werknemers.
Uiteindelijk werd een compromis gevonden: na 460 dagen over de splitsing van BHV en minder dan 100 dagen later over al de rest. Om de druk wat op te voeren, werd de dreiging van de financiële markten opgevoerd. En van de lange aanloop werd gebruik gemaakt om de nationalistische formaties N-VA en FDF aan de kant te schuiven. Alle gevestigde partijen, onder leiding van de ‘bevriende partners’ van de vakbondsleidingen, stemden in met een neoliberaal besparingsbeleid. Daarmee volgen ze de aanbevelingen van het IMF en de EU. Het ondermijnen van de sociale zekerheid en mogelijk op termijn ook de index, zullen geen basis vormen voor nieuwe economische groei.
De besparingen die Di Rupo oplegt, gaan voor de rechtse oppositie van N-VA niet ver genoeg. De Wever wilde een Vlaams front om het Duitse model van lage lonen op te leggen. Met de eerste ‘hervorming’ (eigenlijk contra-hervorming) rond de pensioenen, werd in de voorbereidende Kamercommissie vrolijk mee gestemd door N-VA.
Nu de besparingsregering haar agenda oplegt zal het er op aankomen om het verzet te organiseren. Hun besparingsbeleid zal immers enkel leiden tot een verdere afbraak van onze levensstandaard.
Daar is Rood!
Voor een politiek alternatief op de neoliberale eenheidsworst moet niet op de SP.a worden gerekend. Ook de groenen doen niet veel beter, zij vonden het spijtig dat ze niet mee mochten besparen vanuit de regering. In Mechelen wordt het kartel tussen Groen! en Open VLD voort gezet. De gevestigde partijen blinken uit in onderlinge inwisselbaarheid.
Vlak voor 1 mei kwam er een opvallende aankondiging. SP.a-Rood, de oppositiestroming binnen SP.a rond voormalig kandidaat-voorzitter Erik De Bruyn, maakte bekend dat het los van de SP.a zou voortgaan. Wij reageerden meteen positief op die aankondiging en gingen de discussie met de initiatiefnemers van Rood! aan met als conclusie dat LSP voortaan meebouwt aan deze nieuwe beweging. We schreven daarover: “LSP stelt al jaren dat een nieuwe brede arbeiderspartij het beste antwoord is op het vacuüm ter linkerzijde. Of Rood een stap in die richting kan vormen, zal nog moeten blijken. Maar het initiatief maakt kans om een rol te spelen en zet de discussie over een politieke vertaling van de eisen van de arbeidersbeweging op de agenda. LSP zal er alles aan doen om Rood te ondersteunen en de creatie van een brede nieuwe linkse partij op de agenda te plaatsen.”
We proberen deze aanzet tot een nieuw links initiatief mee te ondersteunen en te versterken. Op de eerste protestacties tegen het besparingsbeleid, de betoging van 2 december en de staking van de openbare diensten van 22 december, was Rood! alvast goed aanwezig en bleek ook het potentieel voor dit initiatief.
Daar ging Dexia
De bankencrisis was niet voorbij in 2011. Er kwam een nieuwe golf, de speculanten blijven onze levensstandaard gijzelen. Het opsplitsen van Dexia betekende dat een ‘bad bank’, al gauw omgedoopt tot Toxia, werd opgezet en dat de regering (toen nog van lopende zaken!) Dexia Bank België overnam en een stevige garantie met gemeenschapsmiddelen aan Toxia gaf. Dit betekende in de praktijk dat de schulden werden gecollectiviseerd om het de aandeelhouders gemakkelijker te maken om nadien weer recordwinsten te boeken. De gewone man/vrouw betaalt dus voor de schulden van de privé.
Levensstandaard onder vuur
Voor de meerderheid van de bevolking was het geen goed jaar. We werden geconfronteerd met sterk stijgende prijzen, onder meer als gevolg van de dure energieprijzen: elektriciteit werd in de eerste helft van het jaar 22,7% duurder! Voor de traditionele partijen bestaat het antwoord hierop uit de ondermijning van de index, aan de almacht van energiereuzen als Electrabel wordt niet geraakt. Wij voerden het afgelopen jaar campagne onder de slogan ‘Energie in publieke handen’.
De bankencrisis betekent ook een flinke hap uit de gemeenschapsmiddelen. Er zijn niet alleen de middelen die door de overheid in Dexia werden gepompt of garant gegeven, is zijn ook negatieve gevolgen voor de gemeentelijke financiën, wat zich de komende maanden wellicht nog meer zal laten voelen. Op sommige plaatsen wordt niet gewacht tot na de gemeenteraadsverkiezingen: in Mechelen gaat de prijs voor vuilniszakken al omhoog van 1,5 naar 2,5 euro per zak.
Langs de andere kant van de sociale kloof was er minder reden tot ongenoegen. De rijken werden rijker en kwamen overal mee weg. Boer De Clerck kwam weg met een fraude van 400 miljoen euro, hij kreeg zelfs een schadevergoeding van 22.500 euro omdat de procedure te lang duurde. De Antwerpse diamantsector werd de hand boven het hoofd gehouden bij een fraude van 700 miljoen euro.
De bankiers, speculanten en fraudeurs beschikken over verschillende partijen en krijgen hun boodschap moeiteloos verspreid in de media die ze controleren. Zullen we in 2012 eindelijk een andere stem te horen krijgen met een politiek verlengstuk voor het verzet tegen het besparingsbeleid?