Zorgpersoneel kan niet langer wachten op zorg voor het personeel

De zorgsector in ons land verkeert in een diepe crisis. Het personeelstekort en de voortdurende besparingen zijn niet alleen symptomen van economische problemen, maar inherent verbonden met het kapitalistisch systeem dat winst boven welzijn stelt.

Door Nick, begeleider in de social profit, uit maandblad De Linkse Socialist

Het personeelstekort in de zorg is een structureel probleem dat al jaren aanhoudt, zowel in de geregionaliseerde, “Vlaamse” sectoren als de federale sectoren zoals bijvoorbeeld de ziekenhuizen. Herhaalde besparingen van de Vlaamse regering hebben de situatie verder verergerd. Terwijl de vraag naar zorg toeneemt, blijven de middelen dalen. De verwachte nieuwe Vlaamse regering, bestaande uit N-VA, CD&V en Vooruit, biedt weinig hoop op verbetering. De N-VA trok naar de verkiezingen met de belofte – dreigement is wellicht een betere term – om hard te besparen op de zorg. Het geld halen waar het zit, is blijkbaar geen optie. De rijkste 10% van de bevolking bezit nochtans 55% van het Belgisch vermogen, terwijl de armste helft het moet doen met slechts 8,4%. Met de te verwachten komende Vlaamse regering onder leiding van de N-VA, worden ook de broodnodige investeringen in de sector op een uitzichtloze wachtlijst geplaatst. (1)

De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) publiceerde op 8 juli 2024 een rapport over de werkbaarheid van jobs in de zorg- en welzijnssector. “De cijfers zijn alarmerend voor een sector waar het water al sinds de coronacrisis aan de lippen staat,” aldus Evert Persoon, federaal secretaris van BBTK voor de Vlaamse social-profit. Het rapport bevestigt de resultaten van een eerdere werkdrukbevraging van de BBTK, waaruit bleek dat een overgrote meerderheid van de bijna 5.000 werknemers in de sector melding maakte van fysieke en mentale uitputting aan het einde van de werkdag. De BBTK pleit dan ook voor een collectieve arbeidsduurvermindering om de werkdruk te verlichten en de sector aantrekkelijker te maken.(2) 

De toenemende tekorten aan personeel in de zorgsector worden verergerd door een schadelijke mix van overmatige flexibiliteit en hoge werkdruk. Hervormingen, zoals het introduceren van nieuwe zorgfuncties die zogenaamd een oplossing moeten bieden voor het gebrek aan verpleegkundigen, dreigen de situatie juist nog verder te verslechteren. Ziekenhuizen en zorginstellingen moeten afdelingen tijdelijk sluiten en wachttijden lopen op, wat de toegang tot zorg bemoeilijkt. Dit alles is het gevolg van een systeem dat winstmaximalisatie boven menselijke waardigheid stelt.

Ondanks de immense druk blijven zorgmedewerkers hun best doen, maar ze kunnen de zorg niet langer bieden die patiënten verdienen. Overal in de sector hoor je dezelfde verhalen: “Geen tijd meer voor een praatje omdat je van de ene patiënt naar de andere moet rennen om het werk af te krijgen.” De werkdruk is zo hoog dat veel zorgverleners uitvallen door burn-out en andere stressgerelateerde aandoeningen. De zorgsector functioneert meer en meer als een fabriek waar winst belangrijker is dan het bieden van kwalitatieve zorg.

De zorgsector in Vlaanderen heeft dringende investeringen nodig. Dit omvat voltijdse en goed betaalde banen, werkzekerheid en een collectieve arbeidsduurvermindering zonder loonverlies. Alleen door deze structurele veranderingen kunnen we de zorgsector toekomstbestendig maken en haar in haar menselijke waardigheid herstellen. Het is essentieel om privatiseringen te stoppen en zorginstellingen terug in publieke handen te nemen.

Het zorgpersoneel staat erom bekend dat ze niet snel naar het stakingswapen grijpen omdat de zorg voor gebruikers en patiënten altijd hun eerste prioriteit is. Toch zou een strijdbeweging broodnodige investeringen kunnen afdwingen. Een intersectoraal actieplan voor de zorg kan echt druk uitoefenen op de regering. Iedereen heeft vroeg of laat zorg nodig, dus laten we samen strijden voor een zorgsector die mensen – zowel gebruikers als personeel – vooropstelt en niet de winst. 

Donderdag 7 november. 10u30 Brussel Noord. Betoging van de social-profit sector: ‘Wachten kan niet meer’

1. N-VA wil de armen, werklozen en zieken doen betalen, https://nl.socialisme.be/98958/
2. Helft van werknemers in zorg en welzijn heeft geen werkbare job, https://www.bbtk.org/nl/fed/iobject/MWWH1UAG3AG/inheritance/false