Tag: pandemiewet

Edito uit de maarteditie van ‘De Linkse Socialist’ door Michael Bouchez

De pandemie veroorzaakt ideologische zweetuitbarstingen. Gwendolyn Rutten twitterde dat het vaccin publiek goed zou moeten worden. Ze werd snel teruggefloten door Lachaert. Niet dat we veel illusies koesteren in het aha-moment van Rutten. Ze geeft ermee vooral uitdrukking aan het falen van de vrije markt om de pandemie aan te pakken. Een jaar lang hebben de winstlogica en de private eigendom enkel vertraging, wantrouwen en chaos veroorzaakt. Dat heeft niet enkel serieuze gevolgen voor onze fysieke en mentale gezondheid, maar ook voor de economische en politieke stabiliteit. Thomas Dermine van de PS formuleerde de COVID19-schok als volgt: “De coronacrisis heeft een aantal dogma’s radicaal veranderd: we staan op een scharnierpunt.”

Om toekomstige pandemieën beter het hoofd te bieden, werkt de federale regering aan een pandemiewet waarin voorheen ondenkbare maatregelen worden voorgesteld. Met die noodwet zou de overheid de invoer, de productie, het bezit, het gebruik, de verkoop van producten en persoonlijke beschermingsmiddelen kunnen “verbieden, reglementeren en controleren” en maximumprijzen kunnen opleggen. De staat zou zelf kunnen overgaan tot het vervaardigen van geneesmiddelen met ‘dwanglicenties’ om strategische stocks van geneesmiddelen en beschermingsmateriaal aan te leggen. Met andere woorden: vermijden dat de farmaceutische sector het hele systeem in gevaar brengt door enkel haar eigen winstbelangen na te jagen.

Gaat een dergelijk voorstel in tegen de belangen van het kapitalisme? Het kapitalisme mag dan wel beheerst worden door de belangen van de kapitalistische klasse, maar dat betekent niet dat er in de chaos van de markt geen tegengestelde belangen bestaan tussen kapitalisten. De farmaceutische bedrijven mogen vandaag bijvoorbeeld wel zicht hebben op recordwinsten, de economie in haar geheel stevent af op een depressie. Bovendien is de geloofwaardigheid van het systeem en zijn vertegenwoordigers serieus afgebrokkeld. Wanneer de burgerij en het systeem in haar geheel gered moeten worden, speelt de staat haar ultieme rol. Dat is waarom Marx en Engels de overheid beschreven als het beheerscomité voor de gehele burgerij.

De macht die de staat met deze wet zou hebben om vrijheden in te perken, zal dus niets veranderen aan het feit dat de economische belangen voorrang zullen krijgen. De wet zou het mogelijk maken om bedrijven te sluiten “waarvan de activiteit overbodig of schadelijk lijkt”. Het waren inderdaad niet de CEO’s die de veiligheid van de werknemers garandeerden … maar het was evenmin de regering. De maatregelen kwamen er onder druk van stakingsacties van de werkende klasse, te beginnen in Italië. Zonder democratische controle van de werkende klasse zal zo’n wet dus voornamelijk dienen om sneller en gemakkelijker het sociale leven aan banden te leggen en mogelijk om werkenden op te vorderen, zoals Maggie De Block in mei nog voorstelde in de zorgsector. De wet kan bovendien gebruikt worden om democratische rechten te ondermijnen.

Een vraag waar de wet ook niet op antwoordt, is welke middelen nodig zijn. Het neoliberale besparingsbeleid van de voorbije decennia heeft de stocks – die de wet nu zou opleggen – vernietigd. Dat dit nu in vraag wordt gesteld, is een nederlaag voor de neoliberale besparingslogica, maar wat vermag zo’n wet als ze niet gekoppeld is aan massale investeringen in publieke diensten, in de gezondheidszorg en de uitgemergelde sociale zekerheid?

De arbeidersbeweging kan de ideologische crisis van de neoliberale politici gebruiken om haar belangen op straat te brengen. Niet alleen in België, maar wereldwijd staan regeringen onder druk om het systeem te redden van zichzelf. Door middel van organisatie en strijd kunnen ze gedwongen worden om maatregelen te treffen die veel verder gaan dan ze zelf willen. Is het tijdens deze gezondheidscrisis niet overduidelijk geworden dat de sociale zekerheid nood heeft aan een herstel? Is het vandaag niet duidelijk dat sleutelsectoren zoals de farmaceutische industrie eigenlijk onder democratische controle van de gemeenschap moeten staan?

De winstlogica in haar geheel aan banden leggen, is wat er nodig is om noodmaatregelen te treffen om de gezondheidscrisis aan te pakken, het klimaat te redden en armoede efficiënt te bestrijden. Enkel met een democratisch geplande economie onder controle van de werkenden en hun gezinnen kunnen de beschikbare middelen en know-how gebruikt worden om permanent in de noden van de meerderheid te voorzien.

Als controle op ons sociaal leven in de plaats van een gezondheidsbeleid komt

Update door Clément (Luik)

Na een jaar van pandemie, maanden van strikte inperking, een “heropening” op maat van de werkgevers en meer dan 20.000 doden, is er een ontwerp van pandemiewet. Zorgwerkers en essentiële werknemers zijn niet betrokken bij het debat. Het gaat immers niet om het opzetten van een echt gezondheidsbeleid. Het rampzalige beheer van de pandemie het voorbije jaar wordt integendeel tot model uitgeroepen.

Minister van Volksgezondheid Vandenbroucke sprak in de media over een ander wetsontwerp dat het mogelijk zou maken om personeel en bedrijven op te vorderen, of om voorraden geneesmiddelen te blokkeren om de economie (en dus de winstmachine) open te houden. Waar er nu evenwel sprake van is, is een juridisch kader voor maatregelen in het kader van de pandemie. Meer bepaald om administratieve en politionele maatregelen.

De logica van De Croo en co is die van de winst. Het enige doel van de uitzonderingsmaatregelen is om de winsten van de grote bedrijven te garanderen. Massale investeringen in de zorg en een beperking van de private eigendom van de productiemiddelen (bijvoorbeeld door nationalisatie van de chemische en farmaceutische sector) worden niet overwogen. Bijgevolg blijven we steken in een amateuristische aanpak. De bevolking wordt in hun kot opgesloten, sociale controle en repressie moeten ervoor zorgen dat we behalve werken en consumeren niets anders doen.

Zou het, om de verspreiding van het virus tegen te gaan, niet doeltreffender zijn geweest om een systematische en effectieve tracing op te zetten, bedrijven waar er uitbraken zijn te sluiten en daarbij een maximale bescherming van het personeel te garanderen (inclusief in de scholen)? Massale investeringen in zorg door personeel aan te werven en te zorgen voor voldoende medisch materiaal en uitrusting, een verhoging van het aantal bedden en verbetering van de infrastructuur, zodat goede zorgen voor alle patiënten mogelijk zijn?

Om het virus te stoppen is er een vaccinatiebeleid nodig dat ontdaan is van elke vorm van hebzucht van bedrijven. De octrooien op vaccins moeten vrijgegeven worden. De productielijnen moeten onder publieke controle geplaatst worden zodat er een democratische planning van productie en distributie van vaccins mogelijk wordt.