Tag: Madrid

De verkiezingen in Madrid waren bijzonder gepolariseerd. De conservatieve Volkspartij (Partido Popular, PP) haalde het ten koste van de rechts-populistische partij Ciudadanos en de voormalige linkse partij PSOE.

Artikel door John Hird (Socialismo Revolucionario – ISA in de Spaanse staat)

De duidelijke overwinning van de rechtse PP is een bittere pil voor de arbeiders, jongeren en al diegenen die het afgelopen jaar hebben geleden onder de COVID19-pandemie. Vooral de gezondheidswerkers, die dapper hebben geprobeerd om het abominabele en soms misdadige beheer van de crisis door de regionale regering van de PP, onder leiding van Isabel Diaz Ayuso, te boven te komen, zullen moeite hebben om te begrijpen hoe dit kon. Bij het begin van de crisis in maart vorig jaar werden bejaarde bewoners van geprivatiseerde bejaardentehuizen letterlijk aan hun lot overgelaten door de regering in Madrid.

De opkomst voor deze verkiezingen was hoog: 75,9%. Dat was 11% meer dan in 2019 en het is veel voor een regionale verkiezing. Dit is een uitdrukking van de gepolariseerde sfeer tijdens een campagne waarin Pablo Iglesias, leider van Unidas Podemos, ontslag nam als vicepremier in de Spaanse regering om de campagne van zijn partij te leiden. Linkse leiders kregen tijdens deze campagne te maken met intimidatie en doodsbedreigingen.

De verkiezingen leverden duidelijke winnaars en verliezers op. De PP won 35 zetels en zag haar stemmenaantal met 864.000 stijgen. Het rechts-populistische Ciudadanos verloor al haar 26 zetels en meer dan 500.000 stemmen, die wellicht grotendeels naar de PP gingen. Het neofascistische VOX haalde één extra zetel en komt daarmee op 13. Het won 35.000 stemmen. Ayuso en de PP zullen een regering kunnen vormen met de steun of onthouding van Vox.

De PSOE, de sociaaldemocratische partij die de Spaanse regering leidt, was de grote verliezer en ging van de grootste partij met de meeste stemmen en zetels in 2019 naar de derde partij achter Más Madrid, de gematigde afsplitsing van Podemos.

Ondanks een spraakmakende campagne onder leiding van Pablo Iglesias behaalde Unidas Podemos (UP) slechts drie zetels meer en een matige stijging van het aantal stemmen.

Verkiezingen zijn altijd slechts een momentopname van stemmingen en ontwikkelingen in de samenleving, maar de verkiezingen in Madrid werpen wel een aantal fundamentele vragen op waar marxisten zich serieus mee bezig moeten houden.

Schuiven Madrid en Spanje naar rechts op?

De PP en Vox stelden de verkiezingen voor als een keuze tussen “Vrijheid of Communisme”, terwijl Iglesias stelde dat het ging om “Democratie of Fascisme”. Zoals eerder vermeld kreeg Pablo Iglesias vier kogels in de post met een doodsbedreiging aan het adres van hem en zijn partner en ouders. In een radiodebat daagde hij de Vox-kandidate uit om de doodsbedreigingen te veroordelen. Toen zij dat weigerde, verliet hij het debat, gevolgd door de kandidaten van PSOE en Más Madrid.

Pablo Iglesias nam terecht ontslag als vice-premier en gooide zich op de verkiezingen  in Madrid om de confrontatie met de PP en Vox aan te gaan. Zijn campagne heeft veel werkenden en vooral veel jongeren wakker geschud voor de dreiging van extreemrechts. Helaas was het te weinig en kwam het te laat. Bovendien was Iglesias bezoedeld door zijn betrokkenheid bij de coalitieregering.

Socialismo Revolucionario – ISA in de Spaanse staat – stelde ten tijde van de vorming van de coalitieregering van PSOE en Unidas Podemos dat UP beter de PSOE-regering van buitenaf had gesteund om rechts te blokkeren dan dat het er een onderdeel van werd. Hierdoor werd de politieke onafhankelijkheid van UP in de oppositie op het spel gezet. De partij raakte nog meer geïsoleerd van de werkenden en de strijd op straat. We stelden toen: “Deze terugtrekking uit de straten en volledige deelname aan het institutionele spel had er al voor gezorgd dat de UP veel stemmen en zetels had verloren tijdens de laatste verkiezingen. De steun kan nog verder afnemen ten gunste van andere krachten die worden gezien als meer ‘anti-systeem’. Vanuit dit oogpunt zou het extreemrechtse Vox zich kunnen positioneren als een anti-systeemkracht en nog meer steun kunnen verzamelen.”

Helaas is dit perspectief door de gebeurtenissen bevestigd en heeft Iglesias nu zijn ontslag aangekondigd uit de leiding van Podemos, en uit de politiek in het algemeen, vanwege het falen van zijn strategie.

Ayuso slaagde erin het schandaal van de sterfgevallen in de bejaardentehuizen, de gevolgen van de jarenlange onderinvestering van de PP in de Madrileense gezondheidszorg, waardoor het aantal COVID19-gevallen in de regio hoger ligt, en hun algemene wanbeheer van de crisis de baas te blijven. Ayuso stelde zich op als een soort Spaanse Trump, die de “vrijheid” verdedigde om de economie draaiende te houden tegen de beperkingen opgelegd door de PSOE-regering. Zich beroepend op de “vrijheid” van de Madrilenen, negeerde zij de aanbevelingen van de regering om het bruisende nachtleven van de hoofdstad te sluiten in reactie op de pandemie, en heeft zij erop aangedrongen bars en restaurants open te houden, ondanks enkele van de hoogste COVID-19-infectiecijfers van het land. Ayuso is er met de hulp van de pers in geslaagd een laag van kleine ondernemers rond zich te mobiliseren bij de verkiezingen.

Ayuso en de nationale leider van de PP, Pablo Casado, stellen hun overwinning voor als de eerste stap om zich te ontdoen van de Spaanse regering onder leiding van Pedro Sánchez. “¡Madrid es España!” (Madrid is Spanje) riepen ze op de verkiezingsavond toen ze de felicitaties van VOX in ontvangst namen.

VOX roept openlijk op tot het verbieden van alle partijen die het “uiteenvallen van de Spaanse staat” steunen, inclusief de pro-onafhankelijkheidspartijen in Catalonië en Baskenland. Het succes van rechts in Madrid zal de onopgeloste nationale vraagstukken nog verergeren.

De verkiezingen waren een kans en een test voor links. Aan het begin van de campagne stelde Iglesias aan Más Madrid voor om een gezamenlijke campagne te voeren en zich te verenigen tegen rechts. Zijn vroegere kameraad Iñigo Errejón, nu leider van Más Madrid, en de daarmee geassocieerde Mas Pais in het Spaanse parlement, en de Madrileense kandidate Mónica García weigerden. De verdeeldheid van links was een demoraliserende factor voor veel arbeiders en jongeren. Ondanks de hogere opkomst bij de verkiezingen hebben toch nog meer dan 1 miljoen mensen niet gestemd.

De verkiezingen van Madrid hebben een verdere polarisatie van de samenleving aan het licht gebracht, tussen klassen, regio’s en de historische naties. Zij hebben ook het werkelijke beleid van de PP en hun junior partners VOX op tafel gelegd.

VOX heeft zich verbonden tot een reeks eisen die de ultraconservatieve katholieke organisatie Hazte Oír vóór de verkiezingen had opgesteld. De lijst met zes punten omvat een toezegging om de toegang tot het recht op abortus en euthanasie te blokkeren, en om regionale wetten in te trekken die mensen beschermen tegen discriminatie op grond van hun seksuele geaardheid.

In 2019 financierde Hazte Oír een bus om door het land te toeren met een campagne tegen ‘feminazis’ en tegen de Spaanse wet op gendergeweld. De belangrijkste boodschap op de bus luidde: “Het is geen gendergeweld, het is huiselijk geweld.” Op de bus stond een afbeelding van Adolf Hitler met make-up op en een feministisch symbool op zijn militaire pet, met daarboven de hashtag “#StopFeminazis”.

Maar het is niet alleen VOX dat deze ultra-reactionaire ideeën steunt. Voordat Ayuso de eerste keer tot premier van Madrid werd benoemd, vertelde ze in januari 2019 aan de krant El País dat “abortus niet het recht van een vrouw is.” Haar andere uitspraken waren onder meer: “Ik maak me zorgen dat er nooit rekening wordt gehouden met de vader en dat het bijna wordt gebruikt als een anticonceptiemethode” en: “Ik criminaliseer niemand, maar een zeer hoog percentage [van de vrouwen die abortus plegen] zijn immigranten of vrouwen zonder middelen die het voor de tweede of derde keer doen.” Als Ayuso deze achterlijke standpunten werkelijkheid probeert te maken als premier van Madrid, dan zal dit leiden tot enorme reacties van vrouwen op straat.

Uitdagingen voor links

De verkiezingen van Madrid laten zien dat links voor heel wat uitdagingen staat. Rechts en extreemrechts zijn georganiseerd en hebben een visie op wat ze willen bereiken. Hun reactionaire discours is “genormaliseerd” in de pers en zelfs in de talkshows overdag op televisie.

Links moet activisten en leiders ontwikkelen die de moed hebben om de fascisten te bestrijden, maar die ook verder durven gaan dan een vage en vriendelijke verdediging van ‘democratie’. Er is nood aan een radicaal programma dat echte verandering brengt in het leven van mensen uit de arbeidersklasse. De ultra-rechtse en fascistische ideeën zullen worden verslagen door de eenheid van de arbeidersklasse rond een programma om de maatschappij te veranderen. Een oproep om de status quo te handhaven inspireert niet en zal de reactie alleen maar aanmoedigen. Vooral in het midden van de Covid-crisis moet de arbeidersklasse zich mobiliseren rond een programma dat opkomt voor gratis gezondheidszorg van goede kwaliteit voor iedereen, en voor een garantie dat inkomens en levensstandaarden worden beschermd.

De propagandatechnieken die VOX gebruikte, waren in Duitsland al beproefd door de nazi’s. De partij maakte op reusachtige billboards reclame voor de kosten die niet-begeleide minderjarige migranten voor de regio Madrid met zich meebrengen. De woorden die werden gebruikt om Pablo Iglesias te ontmenselijken, zoals “rat” en “gebochelde”, weerspiegelen de strategieën die de nazi-partij van Hitler gebruikte om miljoenen wanhopige Duitsers voor zich te winnen in hun streven om niet alleen de Joden, maar ook gehandicapten en zieken te vervolgen en uit te roeien.

De overwinning van rechts in Madrid is een ernstige waarschuwing. Links moet deze waarschuwing openlijk en dringend bespreken met alle geledingen van de samenleving die zich willen verzetten. Het is bijzonder dringend om te reageren op de vooruitgang van VOX in sommige volksbuurten. Dit vraagt om antiracistische en antifascistische campagnes, vooral onder de jongeren maar ook onder de werkenden. VOX lanceerde zelfs een reactionaire ‘vakbond’ onder de wel erg verkeerd gekozen naam Solidaridad.

Deze verkiezingen tonen een grote proteststem tegen het beleid van de regerende coalitie en tegen de aanpak van de Covid-19-crisis. Het afgelopen jaar hebben arbeiders hun leven op het spel gezet en de economie en de samenleving draaiende gehouden, maar toch waren er in het parlement bijna geen authentieke stemmen die de behoeften en aspiraties van de arbeidersklasse verwoordden. Er zijn geen stemmen opgegaan tegen de banken, multinationals en grote bedrijven die profiteren van de pandemie en werknemers ontslaan. Ondanks de PSOE-UP coalitie is er in het parlement niet gesproken over een socialistisch programma om ons uit deze puinhoop te halen. De nederlaag is ook de zware prijs die de linkerzijde rond de UP betaalt voor deelname aan de PSOE-regering op basis van een vage ‘nationale eenheid’. Dit betekende dat er geen echte politieke oppositie was tegen de aanpak van de Covid-19-crisis door de regionale regering van Ayuso in Madrid, ondanks de enorme woede van arbeiders, in het bijzonder uit de zorg.

Socialisten en mensen uit de arbeidersklasse kunnen de klassenstrijd niet ‘opgeven’. Velen zullen teleurgesteld zijn over wat er in Madrid is gebeurd, maar de omstandigheden dwingen ons om te blijven vechten. Een deel van die strijd bestaat uit het begrijpen van wat er gebeurt. Pablo Iglesias trekt zich terug uit de politiek, wij dringen er bij activisten op aan om net actiever te worden en aan te sluiten bij de strijd om de beweging te versterken met duidelijke socialistische ideeën.