Foto: WikipediaDe acties van het grondpersoneel van KLM zijn van de baan, mits het personeel instemt met het onderhandelingsakkoord dat de vakbondsfederatie FNV met KLM heeft gesloten. Dit akkoord bevat een aantal duidelijke verbeteringen.
Artikel door Barbara, Rotterdam
200 uitzendkrachten die al langer voor KLM werken, worden in vaste dienst genomen. Het schrappen van ouderendagen is van de baan. Er is een loonsverhoging voorzien van 1% met een bodem van 50 euro per maand waardoor die loonsverbetering voor sommigen kan oplopen tot 3%, maar deze gaat wel pas in 2018 in werking.
Met name wat betreft de lonen was er meer mogelijk geweest: het personeel heeft jarenlang op de nullijn gezeten en dan is 1% wel zeer bescheiden. Het gerechtelijk stakingsverbod liep op 4 september af zodat er gestaakt had kunnen worden en de actiebereidheid leek hoog.
Ook hebben KLM en FNV afgesproken samen te gaan lobbyen in Den Haag, bij Schiphol en in Europa om de ‘race to the bottom’ op arbeidsvoorwaarden in de luchtvaart te stoppen. Dit is volgens ons een heilloze weg. Lobbyen zal de prijsvechters niet overtuigen: zij luisteren slechts naar actie. De FNV zou beter de actie van de piloten van Easyjet ondersteunen. Dit is nu juist een prijsvechter met zeer slechte arbeidsvoorwaarden waar het personeel vecht om deze op te trekken.
Een goede eerste stap zou zijn als de FNV samen met de pilotenvakbond VNV een campagne zou starten om personeel en reizigers te informeren. De media maken immers de piloten zwart en leggen de nadruk op hun zogenaamd te hoge salarissen. Om te beginnen is dit hypocriet, want over de hoge salarissen van een minister of een manager in de zorg wordt gezwegen. Maar ook is er in de media weinig aandacht voor de extreem zware arbeidsomstandigheden van de piloten – zij moeten soms vijf dagen achtereen 13 uur op een dag werken – die ook de veiligheid niet ten goede komen.
Het akkoord moet nog voorgelegd worden aan de leden, dit gebeurt middels een referendum. Het zou beter zijn geweest als er in ledenvergaderingen gestemd werd, zodat het personeel ook de gelegenheid heeft met elkaar te discussiëren over het resultaat en eventuele vervolgstappen.
In ieder geval is weer duidelijk dat strijd loont: actiedreiging en een stiptheidsactie waren genoeg om KLM tot een beter bod te krijgen. Maar als de FNV had ingezet met een hogere looneis en daarop actie had georganiseerd, was er meer mogelijk geweest.
Vanaf zaterdag 20 augustus voert het grondpersoneel van KLM stiptheidsacties uit op Schiphol, ondanks het verbod van de rechter op stakingsacties. Op die manier weten de werkers het verbod te omzeilen en de strijd toch verder te zetten.
Op die manier laat het grondpersoneel ook zien hoe hoog de werkdruk is en wat dat voor gevolgen heeft. Als zij hun werk strikt volgens de regels doen, leidt dat tot vertragingen. Dit toont aan dat zij normaal gesproken hun werk niet naar behoren kunnen doen vanwege vermoeidheid en verminderde alertheid, wat slecht is voor personeel en passagiers.
Ook maken deze acties duidelijk dat een verbod door de rechter van een stakingsactie niet het einde van de strijd hoeft te zijn. Als de krachtsverhouding niet gunstig genoeg is om rechtsreeks tegen een gerechtelijk verbod in te gaan, zijn er andere manieren te vinden om actie te voeren en de druk op te bouwen. Het grondpersoneel van KLM geeft het niet op, en is daarmee een voorbeeld voor werkenden in andere sectoren die met diezelfde obstakels geconfronteerd worden.
De piloten van EasyJet tenslotte beslisten om vandaag tussen 4 en 12u het werk neer te leggen. De rechter legde een verbod op om in het weekend te staken. Het management van EasyJet wil niet toegeven aan de redelijke eisen van de piloten en provoceert daarmee nieuwe stakingsacties op weekdagen. Het stakingsverbod neemt het ongenoegen van het personeel niet weg en kan ook acties als gevolg hiervan niet stoppen.
Op 3 augustus wilde het grondpersoneel van de Nederlandse luchtvaartmaatschappij KLM het werk neerleggen, maar die actie werd vanwege een verbod door de rechter op het laatste moment afgeblazen. Piloten van Easyjet staakten drie keer, maar mogen nu van de rechter tot en met 4 september niet meer in het weekend staken. Dit schept een gevaarlijk precedent van aantasting van het stakingsrecht.
Artikel door Barbara, Rotterdam
De achtergrond van de acties
De voorzieningenrechter (vergelijkbaar met een rechter in kortgeding in België) geeft de “explosieve combinatie” van vakantiedrukte en terreurdreiging op Schiphol als redenen om het verbod van staking door het grondpersoneel in stand te houden. Maatschappelijke veiligheid gaat hier boven het stakingsrecht, aldus de rechtbank. Net als bij het stakingsverbod voor KLM-grondpersoneel, motiveert de rechter de beperking van het stakingsrecht bij EasyJet met een verwijzing naar de huidige vakantiedrukte en terreurdreiging op Schiphol. De rechter vindt het verbod “op dit moment in een democratische samenleving noodzakelijk voor de bescherming van de openbare orde.”
De rechters hadden beter gekeken naar de onhoudbare situatie waardoor het personeel het noodzakelijk vond om te staken. Bij het grondpersoneel is er jarenlang sprake van 0% loonstijging, terwijl KLM vorig jaar wel weer een winst maakte van 118 miljoen euro. De vakbondsfederatie FNV stelt een naar onze mening nog zeer bescheiden eis van 1% loonsverhoging met een bodem van 75 euro per maand. Minstens zo belangrijk is dat de duizenden uitzendkrachten die bij het grondpersoneel werken eindelijk een vast contract krijgen. Er zijn zelfs voorbeelden van mensen die al 8 jaar op uitzendbasis werken! Dit is de flexibilisering ten top. Hoe kan je op die basis je toekomst opbouwen? Ook wil de vakbond geen verslechtering van de vakantie- en seniorendagen.
KLM stelt dat het wel moet snijden in personeelskosten omdat het anders niet kan concurreren met prijsvechters zoals EasyJet. Maar zo krijg je een “race to the bottom.” De arbeidsvoorwaarden bij de prijsvechters zijn dikwijls zeer slecht, zelfs bij de piloten. Die werken vaak op zzp-basis (zelfstandigen zonder personeel, in feite schijnzelfstandigen), moeten hun eigen hotel betalen bij vroege en late vluchten en zelfs hun eigen eten naar de cabine meenemen. Het salaris lijkt hoog, maar valt knap tegen als je een studieschuld van gemiddeld zo’n 120.000 euro voor de pilotenopleiding moet afbetalen.
De arbeidsvoorwaarden bij KLM zouden dus niet naar beneden getrokken moeten worden richting de prijsvechters, maar andersom zouden de arbeidersvoorwaarden bij de prijsvechters opgetrokken moeten worden naar die van KLM.
De piloten bij Easyjet hebben daarvoor gevochten en ze willen doorgaan. Zij staakten voor het doorbetalen bij ziekte, meer rust tussen vluchten en een beter pensioen. Grootste breekpunt is het rooster: piloten kunnen nu gedwongen worden vijf dagen achter elkaar 13 uur te werken. Is dat geen gevaar voor zowel de gezondheid van de piloten en daarmee ook voor de veiligheid van de passagiers? Wie wil er vliegen met een doodvermoeide piloot in de cockpit? Zou een rechter ons daar niet juist tegen moeten beschermen?
Klassenjustitie
Het is echter niet verwonderlijk dat de rechters de kant van de bazen kiezen. Het gerechtelijk systeem is niet democratisch: rechters worden niet gekozen en leven met hun hoge inkomen en status in hetzelfde milieu als de topmanagers van KLM, Easyjet, … Het is dan niet vreemd dat bij een geschil over stakingen de rechter meestal de kant van de bazen kiest.
Hoe hierop reageren? Wij denken niet lichtzinnig over het breken van een gerechtelijk verbod, dat brengt immers risico’s met zich mee voor de vakbonden en de stakers, bijvoorbeeld in de vorm van dwangsommen.
Aan de andere kant is het gevaarlijk om de aantasting van het stakingsrecht ongemoeid te laten. Als het de bazen in één sector lukt om ermee weg te komen, zullen bedrijven in andere sectoren hetzelfde doen tot het zowat onmogelijk wordt om te staken omdat er steeds een verbod van de rechter volgt. Het stakingswapen is nochtans een enorm belangrijk wapen om op te komen voor onze rechten en belangen, waar onze voorouders hard voor gevochten hebben. Dat mogen we niet weggeven!
De vakbonden zouden een keer een punt moeten stellen: tot hier en niet verder, het stakingsrecht mag niet aangetast worden. Dat zou dan wel gekoppeld moeten worden aan goed voorbereide en gecoördineerde acties, zodat het gehele personeel erbij betrokken is en de krachtsverhouding zodanig in ons voordeel ligt dat de strijd ook gewonnen kan worden.
