Armoede aanpakken of beperken tot pechhulp?

Enkele tientallen kwamen afgelopen zaterdag naar een gratis ontbijtdebat over armoedebestrijding van sp.a Brugse Poort. De lokale sp.a-afdeling had schepen Reynebeau en minister Lieten als sprekers uitgenodigd. Met enkele leden van LSP Gent-West gingen we een kijkje nemen. Maar we zijn er niet veel wijzer uit geworden en van een debat was al helemaal geen sprake.

Artikel door Thomas K (Gent)

Symptoombestrijding

De toneelzaal van café Meibloem was iets te groot voor het armoededebat want veel volk was er niet komen opdagen. De lokale sp.a-afdeling had schepen van sociale zaken Guy Reynebeau en Vlaams minister voor armoedebestrijding Ingrid Lieten gevraagd om te spreken. Dit debat was het vierde deel in een vijfdelige reeks over de Brugse Poort en het sociaal beleid.

De Brugse Poort is geen heuse probleemwijk, maar het heeft wel een aantal kenmerken die nauw verbonden zijn met armoede. Er wonen heel wat mensen die zich geen dure woning of dure grond kunnen veroorloven. Denk maar aan oudere mensen en vooral heel wat nieuwkomers: studenten, jonge gezinnen en mensen uit het buitenland.

De samenloop van een relatief hoog bevolkingsaantal met de sociale en structurele samenstelling van de wijk maakt dat het behoefte heeft aan ondersteuning en allerhande diensten. Een kinderrijke buurt heeft bijvoorbeeld nood aan kinderopvang, terwijl voor de duizenden pendelende studenten en werkers bijvoorbeeld een goede ontsluiting cruciaal is.

Heel wat aanwezigen op het debat kwamen juist uit die sectoren en milieus die dergelijke hulp en diensten verlenen. Deze mensen namen veelal het woord om hun vragen en bekommeringen te uiten. De reactie van beide sp.a’ers bevatte altijd wel een positieve boodschap: de sp.a heeft voor zowat alles wel ergens een dienst, een maatregel, een subsidie, een fonds of een medewerker klaar. Niet verwonderlijk als je kunt indenken dat dit debat eigenlijk een forum was om de verwezenlijkingen van de partij te promoten.

Het leek daarom allemaal veel op pechhulp. Want net zoals de pechhulp geen auto’s verbetert of wegen herstelt, maar gewoon takelt; zo helpt de sp.a de armen aan fondsen en diensten maar heeft het niet de ambitie armoede uit de wereld te helpen. Pak de armen aan, niet de armoede. De sp.a is uiteraard geen revolutionaire partij (in de brede zin van het woord), maar net zoals in veel andere maatschappelijke vraagstukken heeft de partij niet eens de ambitie om tot verandering te komen.

Roeien met de riemen die je hebt

Eén van de oorzaken van armoede is de ondermijning van de vergoedingen die mensen in ruil voor hun arbeid krijgen. De financiële crisis bleek niet alleen het moment waarop heel wat kapitalisten radeloos werden, het bleek ook het moment waarop ze hun pijlen op de arbeidersklasse konden richten. Geen enkele vergoeding is nog veilig. Pensioenen, ambtenarenlonen, zwangerschapsverloven, betaalde vakantie, enzovoort zijn allemaal het voorwerp van debat geworden. Het besparingsbeleid in de buurlanden leidt er tot een forse toename van armoede en onzekerheid.

De sp.a staat als beleidspartij uiteraard midden in dat debat. De partij maakt onder andere deel uit van de onderhandelaars die zich over de staatshervorming buigen. “Wij hebben maar zo veel macht als de mensen ons geven”, beweerde Ingrid Lieten op het debat. “Dat is de harde politieke realiteit.” Ze erkent dat de partij er niet in is geslaagd om al die vergoedingen welvaartsvast te maken. Ze erkent ook dat het helemaal geen prioriteit van de laatste federale regering is geweest en dat er niet genoeg gedaan is geweest. Dat komt volgens Lieten omdat de sp.a niet in die regering zat. Maar wat met de PS?

Moet de partij echter ook eens niet in eigen boezem kijken? Dat heeft de sp.a op het debat alvast niet gedaan. Het was een good-newsshow met weliswaar positieve antwoorden maar die geen zoden aan de dijk zetten. Als beide sp.a’ers moeten erkennen dat niet genoeg gedaan wordt, waarom dan op zo’n debat hard inzetten op symptoombestrijding in plaats van echte maatregelen? Opnieuw dringt de vraag zich op: waarom is er geen ambitie om het beleid echt te veranderen en de werkelijk problemen aan te pakken?

Naast “de realiteit” dat de kiezer de partij in de steek laat (want dat is een implicatie van het verwijt dat de partij geen macht toebedeeld krijgt), is er blijkbaar nog een barrièreprobleem. De wet is de wet, de vrije markt is de vrije markt en daarnaast heeft de sp.a ook niet alle politieke bevoegdheden op zak om de problemen aan te pakken. Dat werd herhaaldelijk als argument aangehaald.

Maar een partij die wil onderhandelen en graag compromissen sluit met neoliberale partijen mag er helemaal niet vanuit gaan dat ze die mogelijkheden zal hebben. En wie de vrije markt principieel ondersteunt, kan toch niet verwonderd zijn over haar nadelen? Bovendien mag de wet dan wel de wet zijn, de partij zit al meer dan een eeuw lang in het parlement en slaagt er blijkbaar nog altijd niet in om die wetten adequaat te veranderen.

Al bij al maakte de partij op het debat een zwakke beurt. Beide sprekers wisten armoede niet te verklaren en verwezen particuliere gevallen – de armen dus – door naar specifieke fondsen, maatregelen en instellingen. Het debat is er ook niet in geslaagd om de aanwezigen te informeren over armoede in de wijk. Wie de wijk niet kent of de armoede er moeilijk kan situeren, bleef op zijn honger zitten.

Lees ook:

• ‘Voor wat hoort wat’: pak de armen aan in plaats van de armoede
• Straf de armen