Na de rellen volgt repressie.
Artikel door Baptiste (Waver) uit de septembereditie van ‘De Linkse Socialist’
Groot-Brittannië kende begin augustus een golf van rellen en onlusten. Verschillende grote steden kenden een explosie van woede en wanhoop onder de jongeren in de volksbuurten. Vooral Londen, Birmingham en Manchester werden hard getroffen. Al wie niet blind of van slechte wil is, moet wel een verband leggen tussen deze gebeurtenissen en de sociale situatie waarin de jongeren zich bevinden. De jongerenwerkloosheid bereikt hoge pieken. Maar liefst 23% van de Londense jongeren zit zonder werk, in veel wijken is dat een pak hoger. Er wordt gesproken over een “verloren generatie” van jongeren die zich aan de rand van de samenleving bevinden.
Werknemers uit de sociale sector bevestigen: de afwezigheid van degelijke jobs met een echt loon is de voornaamste reden van sociale uitsluiting. Het neoliberale beleid voert een aanhoudende aanval uit op de lonen en arbeidsvoorwaarden. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat een hele generatie geen toekomst ziet.
Aangevuld met discriminatie tegenover vreemdelingen en mensen met een andere huidskleur, vormt dit een explosieve cocktail. De kapitalisten hebben altijd geprobeerd om de arbeidersklasse te verdelen om zelf beter te kunnen heersen. Die discriminatie leidt in het dagelijkse leven van de volkswijken onder meer tot willekeurig politie-optreden waarbij kleurlingen te pas en te onpas worden gecontroleerd en/of gefouilleerd.
De vonk die het kruitvat deed ontploffen, was de minachtende opstelling van de verantwoordelijken van de politie tegenover de familie en vrienden van Mark Duggan, een jongere uit Tottenham die door de politie werd neergeschoten. De massale werkloosheid en de willekeur van de politie zorgden voor een explosie van woede. Dat is een uitbarsting van wanhoop tegenover het gebrek aan perspectieven voor de toekomst.
Hoogleraar Danny Dorling van de universiteit van Sheffield becijferde de kloof tussen arm en rijk in Londen en stelde vast dat dit de “meest ongelijke stad in de geïndustrialiseerde wereld” is. Hij stelde vast: “De bezittingen – inkomsten, financiële activa, vastgoed en pensioenspaarrekeningen – van de 10 procent rijkste inwoners bedragen er 273 keer zoveel als die van de armste 10 procent. Over heel het VK ligt die ratio op 97.” De hoogleraar is scherp: “Die ongelijkheid is niet meer gezien sinds het einde van de slavernij.”
Neoliberaal beleid verscherpt tegenstellingen
Het radicale besparingsbeleid van de regering-Cameron leidt tot een volledige afbraak van de openbare diensten (waaronder de diensten voor jongeren). Dit zijn telkens nieuwe druppels die de emmer doen overlopen. De studiebeurzen die duizenden jongeren van minder rijke afkomst toelieten om te studeren, werden gewoon afgeschaft en het inschrijvingsgeld ging fors de hoogte in (tot 9.000 pond per jaar!). Connexions, een raadgevende dienst voor jongeren die werk zoeken, werd afgeschaft.
En toch houdt de regering-Cameron vol dat de gebeurtenissen het resultaat waren van blind geweld zonder enige sociale oorzaak. Cameron wil zelfs nog een stap verder gaan. Hij wil immers de kinderbijslag afschaffen voor gezinnen met jongeren die bij de rellen betrokken waren. De regering van Conservatieven en Liberaal Democraten roept iedereen op om de identiteit van de relschoppers bekend te maken.
Cameron maakt van de repressie een prestigezaak. Hij wil de illusie scheppen dat zijn neoliberale regering in staat is om de problemen van de samenleving op te lossen. In die zin is het gemakkelijker om de relschoppers af te schilderen als schurken of criminelen die de orde verstoren. New Labour verwerpt die strategie en wijst op de sociale problemen, maar de partij was zelf verantwoordelijk voor het neoliberale beleid van de afgelopen 20 jaar en heeft dus weinig recht van spreken. Als de kapitalisten zich de afgelopen jaren zo sterk hebben kunnen verrijken op de kap van de arbeiders, dan was dit omdat het neoliberale beleid van New Labour dit mogelijk maakte.
Rellen zijn geen stap naar revolutie
De gevolgen van de rellen zijn dramatisch voor de bevolking van de getroffen wijken. Voor velen is het een ramp als hun auto uitbrandt of als ze hun werk verliezen als gevolg van de plundering van kleine winkels. Nog anderen verloren hun huis omdat het in vlammen opging. De regering gebruikt de rellen nu om asociale veiligheidsmaatregelen te nemen die nadien kunnen worden ingezet tegen de organisaties van de arbeidersbeweging. De strijd tegen de aanvallen op de levens- en arbeidsvoorwaarden wordt in het defensief gedrukt. De rellen zullen dus uiteindelijk leiden tot een harder asociaal beleid met meer repressieve mogelijkheden.
Jammer genoeg hebben niet alle linkse organisaties dat zo begrepen. Zo was er de Socialist Workers Party die verklaarde dat de rellen en plunderingen een stap in de richting van revolutie vormden. In Tunesië en Egypte waren het echter niet dit soort acties die de jongeren en arbeiders toelieten om de dictators te verjagen. Eenheid van de arbeidersbeweging is noodzakelijk om tot dergelijke massabewegingen te komen waarmee regeringen ten val worden gebracht. Met ongecontroleerd geweld dat bovendien ingaat tegen de levensvoorwaarden van de arbeiders zal er geen eenheid tot stand komen. Het establishment zal het bovendien aangrijpen om jongeren en etnische minderheden nog meer te criminaliseren.
De regering zal pas een nederlaag worden toegediend als we bouwen aan een massale en verenigde beweging van al wie geraakt wordt door de besparingen en het neoliberale beleid. De arbeidersklasse en haar organisaties, in het bijzonder de vakbonden, moeten een sleutelrol spelen. Het falen van de vakbondsleiders om de strijd te organiseren, verklaart mee waarom de woede onder de jongeren tot uiting komt op een wanhopige wijze in plaats van een georganiseerde manier.
De campagne Youth Fight for Jobs (Jongeren in strijd voor werk), opgezet door de Socialist Party en ondersteund door verschillende vakbonden, toont het potentieel van gezamenlijke strijd van jongeren en vakbonden. Na de geslaagde nationale vakbondsbetoging van 26 maart en de staking van de ambtenaren op 30 juni moet er dringend een initiatief komen voor een algemene staking in de publieke sector tegen alle besparingen.
Een onzekere situatie is niet het alleenrecht van de Britse jongeren. In ons land wezen de media er op dat dergelijke rellen ook bij ons mogelijk zijn, gewoon omdat de zelfde symptomen van het neoliberalisme ook in de armste wijken van de grote steden bij ons aanwezig zijn. Het is overigens mee in dat kader dat wij bouwen aan de campagne ‘Jongeren in strijd voor werk’ waarvoor we samenwerken met jongerenafdelingen van de vakbonden en linkse organisaties. We zijn actief in de wijken, scholen, bedrijven,… om daar jongeren te organiseren rond een politiek programma dat opkomt voor een echt toekomstperspectief.
Er werden in heel wat regio’s eerste stappen gezet met lokale bijeenkomsten en acties die telkens een goede respons kregen. De steun voor een dergelijke campagne blijft vandaag grotendeels passief, maar het is een essentiële voorbereiding om het verzet tegen de besparingen van de volgende regering mee te organiseren en richting te geven.
Voor een massale partij van arbeiders en jongeren
De verantwoordelijkheid van de vakbondsleiders is verpletterend. De afgelopen maanden waren er grote acties en bewegingen in Groot-Brittannië. Het uitstellen van een nationale vakbondsbetoging tegen de besparingen zorgde ervoor dat amper banden werden aangegaan met de massale studentenbeweging in het najaar van 2010. Bij de staking van de ambtenaren op 30 juni weigerden andere vakbonden om mee actie te voeren. Met 750.000 stakers was het een succes, maar er was meer mogelijk geweest. In de plaats van verschillende bewegingen elk voor zich te laten strijden, moet er een actieplan tot stand komen om allemaal samen in te gaan tegen alle besparingen. Dat is de enige manier om te vermijden dat de regering erin slaagt om haar besparingen op te leggen, desnoods met een verder opvoeren van repressie.
Uiteindelijk zal een beweging tegen de besparingen nood hebben aan een politiek verlengstuk: een massale partij van jongeren en arbeiders die opkomt voor degelijke banen voor iedereen, betaalbare huisvesting, gratis onderwijs, een kwaliteitsvolle publieke gezondheidszorg,… Een dergelijk programma moet volgens ons worden verbonden met het perspectief van een socialistische samenleving waarin de productie van rijkdom niet dient voor de winsten van een kleine minderheid, maar democratisch wordt gepland om te voldoen aan de behoeften van de jongeren en arbeiders.